Page 114 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñE: Ï‘πÒÚ≈Á

æ÷Á≈ ˛Õ «¬‘ Ó‘≈È «¬’æ· √Ó≈‹ «Úæ⁄ ≈‹ Á∂ Ï≈Ï ‘∆ Íz«’«Â’ ˛Õ ≈‹, Í«Ú≈, ⁄⁄, ‡z∂‚ Ô±È∆¡È ‹ª È؇
√ß√«¥«Â’ √ß◊·Èª Á∂ ¿πÁ∂Ùª Á∆ ͱÂ∆ È‘∆∫ ’ √’Á≈Õ ¡æ‹ Ó‘≈È «¬’æ· È≈ ª ≈‹ Á∂ Ì≈◊ ‘È ¡Â∂ È≈ ‘∆
¿π√ Á∂ ¡Ë∆È ¿π‘ ≈‹ Á∆ Â∑ª ‘∆ ¡≈͉∂ ¡«Ë’≈ «Úæ⁄ Ù≈«ÓÒ ˛Õ ¿π‘ Ú∆ ¡≈͉∆¡ª Ù’Â∆¡ª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò
≈‹ Á∂ Ï≈Ï ‘∆ ’Á∂ ‘ÈÕ””
D. ’≈˘È ≈‹ Á∂ ¡≈Á∂Ù ÁΔ Â∑ª ‘Δ È‘Δ∫ ‘À: ¡≈√«‡È Á∂ ¡Èπ√≈, ’≈˘È √ÓÍẕ Á∂ ¡≈Á∂Ù ‘πßÁ∂ ‘È, Ízß± ÓÀ’≈¬∆Ú
¡≈√«‡È Á∂ «¬√ «Ú⁄≈ Á≈ «ÚØË ’Á≈ ‘ÀÕ ÓÀ’≈¬∆Ú Á∂ «Ú⁄≈ ¡Èπ√≈, ’≈˘È ª ¡≈Á∂Ù Á≈ ¿πÒ‡ Ì≈Ú ˛Õ
‹ÁØ∫ ’ج∆ ¡≈Á∂Ù ‹≈∆ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ ª ¿π‘ ¡≈Á∂Ù Á∂‰ Ú≈Ò∂ ˘ ¡≈Á∂Ù ÒÀ‰ Ú≈Ò∂ ÂØ∫ ¡Òæ◊ ’ «ÁßÁ≈ ˛Õ ÁØÚª
Á∂ ÍæËª ¡Â∂ ÁØÚª Á∂ «‘æª «Úæ⁄ Î’ ÍÀÁ≈ ’ «ÁßÁ≈ ˛ ‹ÁØ∫ «’ ’≈˘È Á∂ Ó≈«Ë¡Ó ÂØ∫ ¬∂’Â≈ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ‘πßÁ∆
˛ ¡Â∂ ’≈˘È √≈«¡ª ”Â∂ Ï≈Ï È≈Ò Ò≈◊± ‘πßÁ≈ ˛Õ ÓÀ’≈¬∆Ú ’≈˘È ˘ ’≈˘È Ú≈«Ò¡ª ÂØ∫ √Ú¿πµ⁄ ÓßÈÁ≈
˛, «’™«’ ’≈˘È ω≈¿π‰ Ú≈Ò∂ ÷πÁ «’√∂ ’≈˘È Á∂ ¡Ë∆È ‘∆ ’≈˘È ω≈™Á∂ ‘ÈÕ ÓÀ’≈¬ΔÚ Á≈ ’«‘‰≈ ˛,
““¥∂Ï Á∂ «¬È∑ª ÙÏÁª «Úæ⁄ √æ⁄ Á≈ ¡ßÙ ˛ «’ ’≈˘È Á∆ Ù’Â∆ ≈‹ Á∆ Ù’Â∆ ÂØ∫ Úæ‚∆ ˛Õ ≈‹ ’≈˘È Á≈ √πæ«÷¡≈
«˜¡≈Á≈ ¡Â∂ «¬√ Á≈ «ÈÓ≈Â≈ ÿæ‡ ˛ Õ ≈‹ Á≈ Óπæ÷ ¿πÁ∂Ù ’≈˘È Á∂ Ù≈√È ˘ Ò≈◊± ’È≈ ˛, «‹√ Á≈ ¡Ê «¬‘
˛ «’ ¿π‘ ÷πÁ ’≈˘È Á∂ ¡Ë∆È ˛Õ””
E. Íẕ√æÂ≈ Á≈ ¡Ë≈ Ù’ÂΔ È‘Δ∫ : ‘≈Ï√, Ï∂∫ÊÓ ¡Â∂ ¡≈√«‡È Á∂ ¡Èπ√≈ Ù’Â∆ Íẕ√æÂ≈ Á≈ ¡Ë≈ ˛, Ízß±
ÓÀ’≈¬∆Ú Á∂ ¡Èπ√≈, Ù’Â∆ È≈ ª ÍÃÌ»√æÂ≈ Á≈ ¡Ë≈ ‘Ø √’Á∆ ˛ ¡Â∂ È≈ ‘∆ ≈‹ Á≈Õ ÓÀ’≈¬ΔÚ Á≈ ’«‘‰≈
˛, ““Ù’Â∆ «¬√Â∂Ó≈Ò È≈Ò ‘∆ ’∂ÚÒ ≈‹ Á≈ «ÈÓ≈‰ È‘∆∫ ‘πßÁ≈Õ ‹∂’ ¡«‹‘≈ ‘πßÁ≈ ª √ÓπßÁ∆ Òπ‡∂«¡ª Á≈
‹‘≈˜ ‹ª Ï≈◊∆ √ÀÈ≈ Ú∆ ≈‹ ’«‘Ò≈™Á∆Õ””
√ß÷∂Í «Úæ⁄, ÓÀ’≈¬ΔÚ Á∂ ¡Èπ√≈ Íẕ√æÂ≈ √∆«Ó ‘πßÁ∆ ˛ ¡Â∂ ≈‹ Ú∆ ‘Ø «¬’æ·ª Á∆ Â∑ª «¬’ «¬’æ· ‘À ¡Â∂
Íẕ√æÂ≈ ≈‹ ¡Â∂ ‘Ø «¬’æ·ª «Úæ⁄ Úß‚∆ ‘πßÁ∆ ˛Õ ¡ßÂ≈Ù‡∆ ÷∂Â «Úæ⁄ ÓÀ’≈¬ΔÚ ¬∂’Â≈Ú≈Á∆ Íẕ√æÂ≈ ˘
¡ßÂ≈Ù‡∆¡Â≈ Á≈ ÁπÙÓ‰ ÓßÈÁ≈ ˛Õ ÓÀ’≈¬ΔÚ Á≈ «¬‘ «ÚÙÚ≈√ ˛ «’ √Ó≈‹ Á∆ ÏÁÒÁ∆¡ª ‘ج∆¡ª Íz√«ÊÂ∆¡ª
≈‹ ˘ Íẕ√æÂ≈ «Â¡≈◊ Á∂‰ Á∂ Ò¬∆ Әϱ ’ Á∂Ú∂◊∆Õ

‡≈√’ Ï‘πÒÚ≈Á ”Â∂ ¡≈͉∂ «Ú⁄≈ Íz◊‡ ’ØÕ

√Ú-ÓπÒª’‰ (Self Assessment)

÷≈Ò∆ Ê≈Úª ÌØ (Fill in the blanks):
A. Ï‘πÒÚ≈Á∆ Íẕ√æÂ≈ Á∂ ...............«√˪ Á∂ √Ì ÂØ∫ Úæ‚∂ «ÚØË∆ ‘ÈÕ
B. ≈‹ Á≈ ¿πÁ∂Ù ..................Á≈ ’«Ò¡≈‰ ’È≈ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ
C. Ò≈√’∆ Á≈ «Ú⁄≈ ˛ «’ .................Á≈ ±Í «’™«’ √ßÿ≈ÂÓ’ ˛, «¬√ Ò¬∆ √æÂ≈ Á≈ ±Í Ú∆ √ßÿ≈ÂÓ’
‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ
E.A.B Ï‘πÒÚ≈Á ÁΔ¡ª Óπæ÷ «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª (Main Features of Pluralism)

Ï‘πÒÚ≈Á Á∂ Úæ÷-Úæ÷ «ÚÁÚ≈Ȫ Á∂ «Ú⁄≈ª Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ Ï‘πÒÚ≈Á Á∆¡ª Óπæ÷ «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª ‘∂· «Ò÷∂ ¡Èπ√≈ ‘È-
A. ≈‹ √ßͱÈ È‘Δ∫ ˛-«¬√ «√˪ Á∂ ¡Èπ√≈ ÓÈπæ÷ Á≈ ‹∆ÚÈ Ï‘πÓπ÷∆ ˛Õ ÓÈπæ÷ ¡≈͉∆¡ª ˜±ª Á∆ ͱÂ∆ Ò¬∆
’¬∆ «¬’æ·ª Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ’Á≈ ˛Õ «¬È∑ª «¬’æ·ª «Úæ⁄ ≈‹È∆«Â’, √Ó≈«‹’, Ë≈«Ó’, ¡≈«Ê’ ¡Â∂ √ß√«¥«Â’
√ß◊·È ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ ¡≈͉∂ ‹∆ÚÈ Á∂ ‘∂’ Í«‘¨ ˘ ª ‘∆ «¬æÊ∂ ͱÈ ±Í È≈Ò «Ú’«√ ’ √’Á≈ ˛, ‹∂’ «¬È∑ª
«¬’æ·ª Á∆ ¡≈͉∂ ÷∂Â «Úæ⁄ √πÂßÂÂ≈ ‘ØÚ∂Õ «¬’æ·ª ˘ ¡≈͉∂-¡≈͉∂ ÷∂Â «Úæ⁄ Íẕ√æÂ≈ Íz≈Í ‘؉∆ ⁄≈‘∆Á∆
˛Õ Íẕ√æÂ≈ ’∂ÚÒ ≈‹ Á∂ ’ØÒ È≈ ‘Ø ’∂ √≈∂ «¬’æ·ª «Úæ⁄ Úß‚∆ ‘؉∆ ⁄≈‘∆Á∆ ˛Õ «¬√ Íẕ√æÂ≈ ”Â∂ ≈‹ Á≈ «¬’
¡«Ë’≈ È‘∆∫ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 107