Page 27 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI

≈‹È∆«Â’ «√˪Â

È؇ «¬√ √ÏøË «Úæ⁄ ’πfi Ï«‘√ ⁄æÒ∆ «’ «Ú¡’Â∆ Á∆ ÌÒ≈¬∆ ˘ Í«‘Ò «ÁæÂ∆ ‹≈Ú∂ ‹ª √Ë≈‰ ÂΩ ”Â∂ √Ì Á∆ ÌÒ≈¬∆
˘Õ √Ì Á∆ ÌÒ≈¬∆ ˘ «Ú¡’Â∆ Á∆ «Èæ‹∆ ÌÒ≈¬∆ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ˜» ӫ‘√»√ ’∆Â∆ ◊¬∆Õ ’Ò≈√’∆ ÍÃøÍ≈ È∂ «¬’
¡≈ÁÙ ≈‹ ˘ √«Ê ÍÉ≈Ò∆ Á∂ ‘æÒ Á∆ Ú∆ ÂÒ≈Ù ’∆Â∆Õ ’Ò≈√’∆ ÍÃøÍ≈ È∂ ‹Ø Óπæ÷ ÍÃÙÈ Íπæ¤∂, ¿π‘ «¬‘ √È-√Ì
ÂØ∫ ⁄ø◊∆ √’≈ «’‘Û∆ ˛? Ù≈√È «’√ ˘ ’È≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ ¡Â∂ «’™? Ì∂ÁÌ≈Ú Á∆¡ª √«ÊÂ∆¡ª Á≈ ‘æÒ «’Ú∂∫
’∆Â≈ ‹≈Ú∂?

A.C ≈‹ÈΔ«Â’ «√˪ ÁΔ ¿πÍÔØ◊Â≈ (Uses of Political Theory)

≈‹È∆Â∆ «Úæ⁄ ≈‹È∆«Â’ «√˪ Á≈ ¡≈͉≈ ‘∆ «ÚÙ∂Ù Ó‘æÂÚ «‘≈ ˛Õ ‘≈Òª«’ «Í¤Ò∆ √Á∆ Á∂ ¡÷∆Ò∂ Á‘≈’∂
Âæ’ ’πfi «ÚÁÚ≈Ȫ ÚæÒØ∫ ≈‹È∆«Â’ Ù≈√Â, ≈‹È∆«Â’ ÁÙÈ, ≈‹È∆«Â’ «√˪ ¡Â∂ ≈‹È∆Â∆ ˘ «¬’-Á»√∂
ÂØ∫ Ì≈Ú Á∂ »Í «Úæ⁄ «¬√Â∂Ó≈Ò ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ «‘≈ ˛ ¡Â∂ B@Úƒ √Á∆ Á∂∆ Ùπ»¡≈ «Úæ⁄ Ùπ» ‘ج∆ «ÚÚ‘≈Ú≈Á∆ ¥ªÂ∆
’≈‰ ≈‹È∆«Â’ «ÚÁÚ≈È È∂ «¬È∑ª √≈∆¡ª ÙÏÁ≈ÚÒ∆¡ª ˘ √ÍÙ‡ ÙÏÁ π⁄∆ Á∂‰ «Úæ⁄ √¯ÒÂ≈ ÍÃ≈Í ’∆Â∆
¡Â∂ ¡æ‹ «¬È∑ª ÙÏÁª ˘ «¬’ «ÈÙ«⁄ ¡Ê Á∂ »Í «Úæ⁄ ‘∆ «¬√Â∂Ó≈Ò ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛, «‹æÊØ∫ Âæ’ ≈‹È∆«Â’
«√˪ Á≈ ÍÃÙÈ ˛, «¬√ Á≈ ¡Ê ‹≈ȉ Ò¬∆ «¬√ ˘ ÁØ Ì≈◊ª «Úæ⁄ Á∂«÷¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ≈‹È∆Â∆ Ò¬∆ Politics
(ÍØÒ∆«‡’√) ÙÏÁ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ≈‹È∆Â∆ «Úæ⁄ √Ë≈‰ ÂΩ ”Â∂ ¿πÍ⁄≈«’ ⁄È≈Úª «‹Ú∂∫-≈‹,
Ù≈√’ ¡Â∂ Ù≈√È ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á∂ «ÈøÂ √Ïø˪ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ Âª ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛, È≈Ò ‘∆ È≈Ò ¡‰-¿πÍ⁄≈«’
⁄È≈Úª Ú◊∂ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ, ÁÏ≈¡ √Ó»‘, Ôπæ◊ √ø◊·È, ‹ÈÓæ ¡≈«Á Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ Ú∆ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂
≈‹È∆Â∆ Á≈ √ÏøË √ø«¥‰ È≈ ‘Ø ’∂ «Ú√«Âz ˛Õ
“«√˪” ˘ ¡ø◊∂˜∆ «Úæ⁄ Theory («Ê¿»∆) «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛, «¬√ ÙÏÁ Á∆ Ùπ»¡≈ ◊Ã∆’ Ì≈Ù≈ Á∂ ÙÏÁ «Ê¿»∆¡≈
(Theoria) ÂØ∫ ‘ج∆ ˛, «‹√ Á≈ ¡Ê ˛ “Ì≈ÚÈ≈ÂÓ’ «⁄øÂÈ” «‹√ Á≈ Ì≈Ú ˛ «¬’ ¡«‹‘∆ Ó≈È«√’ «ÁzÙ‡∆ ‹Ø «’
«¬’ Ú√» Á∂ ¡√«ÂÂÚ ¡Â∂ ¿π√ Á∂ ’≈Ȫ ˘ ÍÃ◊‡ ’Á∆ ˛ Í Úȉ Ó≈Â ‘∆ «√˪ ȑƒ ’«‘Ò≈™Á≈Õ
«¬√ «ÚÙ∂ «Úæ⁄ ¡≈ÈØÒ‚ ÏÃ∂√‡ Á≈ ’«‘‰≈ ˛ «’ «’√∂ Ú∆ «ÚÙ∂ Á∂ √ÏøË «Úæ⁄ «¬’ Ò∂÷’ Á∆ √≈∆ Á∆ √≈∆ √Ø⁄
‹ª √Ófi Ù≈«ÓÒ «‘øÁ∆ ˛, ¿πÈ∑ª «Úæ⁄ Âæʪ Á≈ Úȉ, ¿πÈ∑ª Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈, Ò∂÷’ Á≈ «¬«Â‘≈√ ÏØË, ¿π√ Á∆¡ª
Ó≈ÈÂ≈Úª ¡Â∂ ¿π‘ «ÈÙ≈È∂ Ù≈«ÓÒ ‘È, «‹È∑ª Ò¬∆ «’√∂ Ú∆ «√˪ Á≈ ÍÃÂ∆Í≈ÁÈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
¡«Â¡ø «’‘≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ «’ ≈‹È∆«Â’ «ÚÁÚ≈Ȫ ÚæÒØ∫ «‹√ «ÚÙ∂ È≈Ò √Ïø«Ë «√˪ Á≈ «È‰≈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈
˛, ¿π√ «ÚÙ∂ √ÏøË∆ ¿π√ ˘ ¿π√ Á≈ Í»È «¬«Â‘≈«√’ «◊¡≈È æ÷‰≈ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ È≈Ò ‘∆ È≈Ò Í»È Âæʪ ˘ «¬’æ·≈
’’∂ ¿π‘ ÓπÒª’‰ ’Á∂ ‘ج∂ ‘æÒ ˘ ‹ÈÓ «ÁøÁ≈ ˛Õ

≈‹È∆«Â’ «√˪ ˘ Úæ÷-Úæ÷ Ò∂÷’ª È∂ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ Ò∂÷’ª È∂ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ „ø◊ È≈Ò ÍÃÌ≈«Ù ’∆Â≈ ˛Õ
«‹Ú∂∫-
’ÒÍØÍ Á∂ ¡Èπ√≈- ““«√˪ «¬’ ÍÃ’≈ Á≈ ‹≈Ò ˛, «‹√ È≈Ò √ø√≈ ˘ ΫÛ∑¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ ª ’∆ ¿π√ ˘
√Ó«fi¡≈ ‹≈ √’∂Õ «¬‘ «¬’ ¡ÈπÌÚ ÂΩ ”Â∂ «Ú¡≈«÷¡≈ Á∂ »Í Á∆ ¡≈͉∂ ÓøÈ Á∆ ¡æ÷ ”Â∂ ω≈¬∆ ◊¬∆ ⁄È≈
˛Õ””
¬∂«‚¿» ‘∂’ Á∂ ¡Èπ√≈-““≈‹È∆«Â’ «√˪ «Úæ⁄ ÂæÊ ¡Â∂ ÓπæÒ ÁØÚ∂∫ Ù≈«ÓÒ ‘È, ¿π‘ «¬’ Á»√∂ Á∂ Í»’
‘ÈÕ””
‘∂«Ú‚ ˛Ò‚- ““≈‹È∆«Â’ «√˪ ≈‹È∆«Â’ ‹∆ÚÈ È≈Ò √Ïø«Ë «Ú⁄≈Ë≈≈ ¡Â∂ «Ú¡≈Í’ ¡øÁ≈«˜¡ª Á≈
«¬’ ¡«‹‘≈ Â≈‰≈-Ï≈‰≈ ˛, «‹√ «Úæ⁄ Ù≈√È, ≈‹ ¡Â∂ √Ó≈‹ Á∆ Íë’Â∆ ¡Â∂ «ÈÙ≈«È¡ª ¡Â∂ ÓÈπæ÷ Á∆¡ª
≈‹È∆«Â’ √ÓæÊ≈Úª Á≈ Úȉ Ù≈«ÓÒ ˛Õ””

ÏÈ≈‚ «’’- ““≈‹È∆«Â’ «√˪ √Ë≈‰ ÂΩ ”Â∂ ≈‹È∆«Â’ ‹∆ÚÈ ÂØ∫ ¿πÂÍ≥È «ÁzÙ‡∆ ’؉ ¡Â∂ «’«¡≈Úª
Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ ’È Á≈ ÔÂÈ ’Á≈ ˛Õ””

«¬√ ÍÃ’≈ ¿πÍØ’Â ÍÃ∆Ì≈Ù≈Úª Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ «’‘≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ «’ ≈‹È∆«Â’ «√˪ «Úæ⁄ Óπæ÷ «ÂøÈ Âæª Á≈
√ÓªÚ∂Ù ‘πøÁ≈ ˛Õ Í«‘Ò≈ Âæ ¡ÚÒØ’È ’«‘Ò≈™Á≈ ˛, «‹√ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ’ج∆ «√˪ Ù≈√Â∆ ≈‹ ¡Â∂ Ù≈√È
È≈Ò √Ïø«Ë Âæª ¡Â∂ ¡ø’«Û¡ª ˘ «¬’æ·≈ ’’∂ ¿π√ «Úæ⁄Ø∫ ÿ‡È≈Úª ¡Â∂ Âæʪ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’Á≈ ˛, «‹√ Á≈

20 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY