Page 23 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI

≈‹È∆«Â’ «√˪Â

È؇ Ó≈’√Ú≈ÁΔ ÍÃøÍ≈ (Conservative Tradition)
√Ë≈‰ ÂΩ ”Â∂ √ø’∆‰Ú≈Á «¬’ ¡«‹‘≈ ≈‹È∆«Â’ ÁÙÈ ˛ ‹Ø ¿π‘ √Ì ’πfi √πæ«÷¡Â ’È≈ ⁄≈‘πøÁ≈ ˛,
«‹√ ˘ ¿π‘ «’√∂ Ú∆ √Ó≈‹ ÂØ∫ √Ã∂Ù· Í≈™Á≈ ˛Õ «¬‘ «’√∂ Ú∆ ÍÃ’≈ Á∂ ¿π◊Ú≈Á∆ Í«ÚÂÈ Á∂ «ÚæπË ‘ÈÕ
¡≈Ëπ«È’ Ô»Í∆ √ø’∆‰Ú≈Á Á≈ «Ú’≈√ AGE@-AHE@ Á∂ Á«Ó¡≈È ‘Ø«¬¡≈ ‹Ø Ô»Í∆ √Ó≈‹ª «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂
Í«ÚÂȪ ¡Â∂ Í«ÚÂÈ Á∆ ÍëÚÂ∆ Á∂ «ÚπæË «¬’ ÍÃÂ∆«’«¡≈ √∆, «¬È∑ª Í«ÚÂȪ Á∂ ÍÃÓπæ÷ √È : ÍÃÌ»ÁÚ≈Á
(Enlightenment) Á∂ «Ú⁄≈, Îª√ Á∆ ¥ªÂ∆, ¿πÁÔØ◊∆’‰ («ÚÙ∂Ù ÂΩ ”Â∂ «¬ø◊ÒÀ∫‚ «Úæ⁄) ¡Â∂ √Ú-«Ú¡≈Í∆
(Óπæ÷ ÂΩ ”Â∂ ÓÈπæ÷ª Ò¬∆) Óæ ¡«Ë’≈Õ «¬È∑ª ¿π◊Ú≈Á∆ Í«ÚÂȪ È∂ ¡«‹‘∂ ÒØ’ª «Úæ⁄ ÍÃÂ∆«’«¡≈ ÍÀÁ≈
’∆Â∆, «‹È∑ª ˘ Òæ◊≈ «’ «¬‘ Í«ÚÂÈ Ï‘π ‹ÒÁ∆ ¡Â∂ Ï‘π Á»-ÁÙ∆ ‘Ø ‘∂ ‘ÈÕ √ø’∆‰Ú≈Á∆ √Ó≈‹ «Úæ⁄
Í«ÚÂȪ Á≈ «ÚØË ’Á∂ ‘È, ¿πÈ∑ª Á≈ «Ú⁄≈ ˛ «’ «¬‘ Í«ÚÂÈ ÍÃøÍ≈◊ «ÚÙÚ≈√ª, ÍÃøÍ≈◊ ÈÀ«Â’Â≈
¡Â∂ √Ó≈«‹’ „ª«⁄¡ª ˘ Èπ’√≈È Í‘πø⁄≈™Á∂ ‘ÈÕ √ø’∆‰Ú≈Á∆ Á≈ Ó»Ò ÓøÂ ˛ «’ ‹Ø ÍÃøÍ≈Úª ¡Â∆ «Úæ⁄ √¯Ò
‘∆¡ª ‘È, ¡«‹‘∆ ’≈ÓÈ≈ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛ «’ ¿π‘ Ì«Úæ÷ «Úæ⁄ Ú∆ √¯Ò ‘∂◊∆, ‹Á Âæ’ «’ ¿πÈ∑ª «ÚπæË ’ج∆ ·Ø√
«Ú⁄≈ Í∂Ù È‘ƒ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ¡Â∂ ¡◊ ¡«‹Ï∆ ÈΩÏ ¡≈™Á∆ Ú∆ ˛ ª Ú∆ ’¬∆ ÍÃ’≈ Á∂ Í«ÚÂÈ ‘ΩÒ∆-‘ΩÒ∆
¡Â∂ «Ú’≈√Ú≈Á∆ Â∆’∂ È≈Ò ‘؉∂ ⁄≈‘∆Á∂ ‘È Âª «’ ¿π‘ √Ó≈‹ Á∂ √«‘‹∂ ‘∆ «Ú’≈√ Á≈ ¡ø◊ ÍÃÂ∆ ‘ØÚ∂Õ
√ø’∆‰Ú≈Á Á≈ Í«‘Ò≈ √ÍÙ‡ ÍÃ◊‡≈Ú≈ ¡À∫‚Óø‚ Ï’ Á∂ «Ú⁄≈ª «Úæ⁄ «ÓÒÁ≈ ˛ ‹Ø ¿π√ È∂ Îª√ Á∆ ¥ªÂ∆ «ÚπæË
ÍÃÂ∆«’«¡≈ Á∂ »Í «Úæ⁄ ÍÃ◊‡ ’∆Â∂Õ Ï’ È∂ ¡≈͉∂ «Ú⁄≈ ¡Ó» «Ú⁄≈ È≈Ò ÍÃ∂« √Ó≈‹ Á∂ ÍÃÏπË «Ú⁄≈ª
Á∂ «ÚπæË «¬’ ÍÃÂ∆«’«¡≈ Á∂ »Í «Úæ⁄ ˜≈«‘ ’∆Â∂, ‘≈Òª«’ ¿π√ È∂ ÙÏÁ √ø’∆‰Ú≈Á Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò È‘ƒ ’∆Â≈Õ
«¬√ ÙÏÁ Á≈ ÍÃÔØ◊ AIÚƒ √Á∆ Á∂ ¡ø «Úæ⁄ ‚æ⁄ Ë≈«Ó’ √ø’∆‰Ú≈Á Ò∂÷’ ¡Ï≈‘Ó ’»Í ÚæÒØ∫ ’∆Â≈ «◊¡≈Õ
Ï’ ÍÃÏπËÚ≈Á Á∂ Ôπæ◊ ÂØ∫ ’≈Î∆ «⁄ø √∆ ¡Â∂ «¬√ Á∂ «ÚπæË ¿π√ È∂ ÍÃøÍ≈◊ √ø√Ê≈Úª ¡Â∂ ∆Â∆¡ª Á≈ √ÓÊÈ
’∆Â≈Õ Ï’ Á≈ Â’ √∆ «’ ’¬∆ ÒØ’ª Á≈ ÏΩ«Ë’ «Ú’≈√ Á»√«¡ª ÂØ∫ ÿæ‡ ‘πøÁ≈ ˛, «¬√∂ Â∑ª ’πfi ÒØ’, ¡◊ ¿π‘
¡≈͉∆ ÏπæË∆ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’È Âª ‘Øª ÂØ∫ «Ï‘Â Ù≈√È ’ √’Á∂ ‘ÈÕ Ï’ Á∂ ¡Èπ√≈ «’√∂ Ú∆ √’≈ Á≈
«ÈÓ≈‰ ¡Ó» «Ú⁄≈ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ È‘ƒ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈Õ «¬√ Á≈ «ÈÓ≈‰ ¡ÈπÌÚ ”Â∂ ¡Ë≈« ÒÛ∆Ú≈
«Ú’≈√ ¡Â∂ Ó‘æÂÚÍ»È √Ó≈«‹’ √ø√Ê≈Úª Ú◊∂ Í«Ú≈, ⁄⁄≈, ¡≈«Á Á∆ √‘∆ «ÈøÂ ˛Õ «¬√ Á≈ «Ú⁄≈ √∆
«’ ÍÃøÍ≈ ’¬∆ Í∆Û∑∆¡ª Á∂ ¡ÈπÌÚ Á≈ «È⁄ØÛ ¡Â∂ √Ó∂∫ Á∆ ’√Ω‡∆ ”Â∂ ÷∆ ¿πÂ∆ ‘ج∆ ‘πøÁ∆ ˛, ‹Á «’ «Ú⁄≈ «’√∂
«¬’ «Ú¡’Â∆ «ÚÙ∂Ù Á∂ Í»Ú◊둪 Á≈ «¬’ Ó÷Ω‡≈ ‘Ø √’Á≈ ˛ ¡Â∂ «¬‘ «˜¡≈Á≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ «’√∂ «¬’ Í∆Û∑∆ Á∆
ÏπæË∆ÓÂ≈ Á≈ ÍÃ◊‡≈Ú≈ ‘πøÁ≈ ˛Õ ‘≈Òª«’ Ï’ È∂ «¬‘ Ú∆ √Ú∆’≈ ’∆Â≈ «’ ’ج∆ Ú∆ ≈‹ «‹√ ’ØÒ Í«ÚÂÈ Á∂
√≈ËÈ È‘ƒ ‘È, ¿π‘ √πæ«÷¡≈ Á∂ √≈ËȪ ÂØ∫ «Ú‘∆È ˛ ¡Â∂ «¬√ Á≈ «Ú⁄≈ √∆ «’ «’√∂ Ú∆ ÍÃ’≈ Á∂ ’≈‰ ¡≈√≈È
‘؉∂ ⁄≈‘∆Á∂ ‘È ¥ªÂ∆’≈∆ È‘ƒÕ «’√∂ «√˪ ¡Â∂ Óæ Á∂ È≈Ó ”Â∂ ÓÈπæ÷∆ √Ó≈‹ Á≈ «ÈÓ≈‰ ’È Ú≈Ò∂ ÓÈπæ÷∆
¡øÂ √Ïø˪ Á∂ √≈∂ Â≈‰∂-Ï≈‰∂ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ «Ò¡≈¿π‰ Á∂ ÈÂ∆‹∂ ’≈Î∆ ÷ÂÈ≈’ ‘Ø √’Á∂ ‘ÈÕ
√ø’∆‰Ú≈Á∆¡ª Á≈ Óøȉ≈ ˛ «’ Í«ÚÂÈ Á≈ ’øÓ’≈‹ «È¿»ÈÂÓ ¡Â∂ «¥Ó∆’ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ «¬‘ «¬«Â‘≈√
Á∂ ÍÃÙø√’ ‘È ¡Â∂ ¡≈ÁÙÚ≈Á∆ È≈ ‘Ø ’∂ ÔÊ≈ÊÚ≈Á∆ ‘ÈÕ ¡≈͉∂ √«‘‹ »Í «Úæ⁄ «¬‘ «‹È∑ª Âæª ˘ Ù≈«ÓÒ
’Á∂ ‘È, ¿π‘ ‘È-ÍÃøÍ≈Úª ÍÃÂ∆ ÙË≈, √ÓπÁ≈¬∂, ÍæË «Ú«È¡≈√, ¡≈«◊¡≈’≈∆, ‘∂·Ò≈, «ÍÂ√πÒÏ Í¿πÍ’≈Õ
ÍÃø» «¬’ «ÚØË∆ »Í «Úæ⁄ √ø’∆‰Ú≈Á∆ Á≈ ÓÂÒÏ √ÚÀ-«¬æ¤≈ Á∆ «Ú⁄≈Ë≈≈, Ï‘π «˜¡≈Á≈ «Ú¡’Â∆Ú≈Á,
Óπ’ Ï≈˜≈, ’≈˘È «ÚÚ√Ê≈, √’≈ Á∆ «È¿»ÈÂÓ Ì»«Ó’≈, «‹√ «Úæ⁄ √ÓπÁ≈¬∂, ÍÃøÍ≈ ¡Â∂ Í¿πÍ’≈ Ȫ‘
Á∂ Ï≈Ï ˛, ÂØ∫ Ú∆ «Ò¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ √ø’∆‰Ú≈Á Á∆¡ª «¬È∑ª ÁØ Ë≈≈Úª «Úæ⁄ «√˪ ¡Â∂ «ÚÚ‘≈ ÁØÚª ÍæËª
”Â∂ ’ج∆ Ó∂Ò È‘ƒ ˛Õ

«Ú⁄≈Ë≈≈ (Ideology)
√ø’∆‰Ú≈Á Á∂ «ÈøÂ ¿πÁ≈Ú≈Á Á∂ √Ú-«Ú¡≈Í∆ «√˪ª ¡Â∂ ¬∂’∆’‰ «ÚÚ∂’ «Úæ⁄ «ÚÙÚ≈√ È‘ƒ ’Á∆Õ
«¬√ Á∂ ¿πÒ‡, «¬√ Á≈ «ÚÙÚ≈√ ¡«‹‘∆¡ª √ø√Ê≈Úª «Úæ⁄ ˛ ‹Ø √Á∆¡ª ÂØ∫ ¡≈Á Á≈ Í≈Â ‘∆¡ª ‘ÈÕ ≈‹È∆«Â’
«ÁzÙ‡∆’؉ ÂØ∫ Á≈Ù«È’ √ø’∆‰Ú≈Á∆ ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ‘≈ ¡Â∂ √ø√Ê≈Úª Á∂ »Í È≈Ò «’√∂ Ú∆ ÍÃ’≈ Á∆ ¤∂Û÷≈È∆
’È Á∂ «ÚπæË ˛Õ «’√∂ Ú∆ ÍÃ’≈ Á∂ √Ó»«‘’ Í«ÚÂÈ ˘ ¿π‘ «ÚÙ∂Ù ÂΩ ”Â∂ Ùæ’ Á∂ «ÁzÙ‡∆’؉ È≈Ò Á∂÷Á∂ ‘ÈÕ
«¬‘ ÍÃøÍ≈Úª Á≈ ¡≈Á ’Á∂ ‘È, «¬√ Ò¬∆ È‘ƒ «’ ¿π‘ ÍÃøÍ≈ ‘È, ÏÒ«’ «¬√ Ò¬∆ «’ ¿πÈ∑ª √Ó≈«‹’ ÓπæÒª,
«‹√ Á≈ «Ú’≈√ ’¬∆ Í∆Û∑∆¡ª Á∂ ¡ÈπÌÚ Á∂ ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫ ‘Ø«¬¡≈ ˛ ¡Â∂ «‹È∑ª ˘ ÒØ’ª È∂ ¡Í‰≈«¬¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ˛,
Á∂ «Ú¡≈Í’ ÍæË ”Â∂ ÍπÈ-«ÈÓ≈‰ Á∆ ÓÈπæ÷∆ ÔØ◊Â≈ ˘ ¿π‘ Ùæ’ Á∂ «ÁzÙ‡∆’؉ È≈Ò Á∂÷Á∂ ‘ÈÕ

16 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY