Page 25 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI

≈‹È∆«Â’ «√˪Â

È؇ «¬’-Á»√∂ ”Â∂ ‘ÓÒ≈ È‘ƒ ’Á∂, «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ √ø’∆‰Ú≈Á∆¡ª Á≈ «Ú⁄≈ ˛ «’ ÍË≈ÂøÂ ¡≈͉∆ √πÂøÂÂ≈
¡Â∂ ⁄ø◊∆ √’≈ Á∂ È≈Ò È‘ƒ ‹Ø«Û¡≈ ‹≈ √’Á≈, ‹ÈÓ √ø◊ë‘ Á≈ √‘≈≈ ÒÀ ’∂ ’πfi «Ú¡’Â∆¡ª ˘ Ú∆ ‹≈«¬˜
·«‘≈ √’Á∂ ‘ÈÕ

√ø’Δ‰Ú≈Á Á∂ »Í (Forms of Conservatism)
AGHI ÂØ∫ ÒÀ ’∂ AIDE Âæ’ ¥ªÂ∆’≈∆ ≈‹È∆Â∆ Ú≈-Ú≈ ¿πµÌÁ∆ ‘∆, «‹Ú∂∫ ÏΩÒÙ«Ú’ ¥ªÂ∆, Î≈√∆Ú≈Á∆
¡øÁØÒÈ, ’«Ò¡≈‰’≈∆ ¿πÁ≈Ú≈Á∆ ¡≈«Á, «‹È∑ª ÂØ∫ √ø’∆‰Ú≈Á∆ ’≈Î∆ Áπ÷∆ ‘∂Õ Á»√∂ «ÚÙÚ ÔπæË ÂØ∫ Ï≈¡Á
Á∂ Á‘≈«’¡ª «Úæ⁄ «¬√ ˘ ¿πÁ≈Ú≈Á∆ Í»ø‹∆Ú≈Á∆ ≈‹ª «Úæ⁄ ’«Ò¡≈‰’≈∆ ≈‹ Á∂ »Í «Úæ⁄ √Ó≈‹Ú≈Á∆ ¸‰ΩÂ∆
Á≈ √≈‘Ó‰≈ ’È≈ «Í¡≈Õ «¬È∑ª √≈∆¡ª ÿ‡È≈Úª ÍÃÂ∆ √ø’∆‰Ú≈Á∆ ÍÃÂ∆«’«¡≈ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ ‘∆, ÍÃø» «¬È∑ª
√≈«¡ª Á≈ Ï≈Ï ¡Ë≈ √∆-Í«ÚÂÈ Ò¬∆ «ÁæÂ∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ ’πfi ˙«⁄ÂÔ Á≈ «ÚØË ‹Ø ¡≈ÁÙÚ≈Á∆ √È ‹ª
«‹È∑ª ˘ ¡Ó» «Ú⁄≈ª Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ’∆Â≈ «◊¡≈ √∆ ¡Â∂ ‹Ø ÚÂÓ≈È «ÚÚ‘≈ª Á∂ «Ú’≈√ Á≈ ÈÂ∆‹≈ È‘ƒ √ÈÕ
«Ú⁄≈’ «ÁzÙ‡∆’؉ ÂØ∫ √ø’∆‰Ú≈Á Á∂ ’¬∆ »Í ‘Ø √’Á∂ ‘È, «¬È∑ª «Úæ⁄Ø∫ ’πfi ‘∂· «Ò÷∂ ‘È :
æ
π
∂
ø
π
(i) ¿πÁ≈Ú≈ÁΔ √ø’Δ‰Ú≈Á : √’∆‰Ú≈Á Á≈ «¬‘ Í √’∆‰Ú≈Á∆ È∆Â∆¡ª ¡Â ÓÒª È≈Ò ’fi ¿Á≈Ú≈Á∆
π
»
ø
Âæª Á≈ «ÓÙ‰ ˛Õ «¬«Â‘≈«√’ «ÁÃÙ‡∆’؉ È≈Ò «¬√ ÙÏÁ≈ÚÒ∆ «Úæ⁄ ¡≈«Ê’ ¿πÁ≈Ú≈Á, ‹Ø √ÚÀ
«¬¤πæ’ Ï≈˜≈ «ÚÚ√Ê≈ Á≈ √ÓÊÈ ’Á≈ ˛ ¡Â∂ ÍÃøÍ≈◊ √ø’∆‰Ú≈Á ‹Ø √ Ê≈«Í ÍÃøÍ≈◊Â
¿πÁ≈Ú≈Á ÂØ∫ ¡Òæ◊ ˛, «‹√ È∂ ¡≈«Ê’ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ ÁØÚª ÷∂Âª «Úæ⁄ «Ú¡’Â∆ Á∆ √πÂøÂÂ≈ Á≈
√ÓÊÈ ’∆Â≈Õ «˜¡≈Á≈Â «¬√ ˘ Óπ’ Ï≈˜≈, ¡Ê «ÚÚ√Ê≈ ¡Â∂ «Ú¡’«Â’ «˜øøÓ∂Ú≈∆, È≈◊«’
¡«Ë’≈ª Á∆ √πæ«÷¡≈ ¡Â∂ √∆«Ó ’«Ò¡≈‰’≈∆ ≈‹ È≈Ò ‹Ø«Û¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
(ii) √ø’Δ‰Ú≈ÁΔ ¿πÁ≈Ú≈Á : «¬‘ ¿πÁ≈Ú≈Á Á≈ ¿π‘ »Í ˛, «‹√ «Úæ⁄ ’πfi √ø’∆‰Ú≈Á∆ Âæª Á≈ «ÓÙ‰
’∆Â≈ «◊¡≈ ˛, «¬‘ ÍÃøÍ≈◊ ¿πÁ≈Ú≈Á Á≈ «˜¡≈Á≈ √’≈≈ÂÓ’ ÍÃø» ÿæ‡ ¿π◊Ú≈Á∆ »Í ˛Õ
(iii) «¬æ¤≈-√πÂøÂÚ≈ÁΔ √ø’Δ‰Ú≈Á : «¬√ ÍÃ’≈ Á≈ √ø’∆‰Ú≈Á ¡Ó∆’≈ ¡Â∂ ’ÀÈ∂‚≈ «Úæ⁄ ÒØ’«ÍÃÔ ˛,
«‹√ «Úæ⁄ «¬æ¤≈-√πÂøÂÚ≈Á∆ ¡≈«Ê’ Óπæ«Á¡ª ˘ √ø’∆‰Ú≈Á Á∂ ’πfi Âæª È≈Ò ‹Ø«Û¡≈ «◊¡≈ ˛Õ «¬‘
√ÚÀ-«¬¤πæ’ È∆Â∆¡ª «‹Ú∂∫ Óπ’ ÚÍ≈ Á≈ √ÓÊÈ, √øÿ∆ «ÈË∆ (Federal Reserve) Á≈ «ÚØË ¡Â∂
√≈∂ ÍÃ’≈ Á∂ ÚÍ≈’ «ÈÔøÂ‰ª Á≈ «ÚØË ’Á≈ ˛, «¬√∂ Â∑ª «¬‘ √≈∂ ÍÃ’≈ Á∂ Ú≈Â≈Ú‰ «ÈÔÓª,
√Ó»«‘’ ’«Ò¡≈‰, √Ï«√‚∆ ¡Â∂ ‘Ø ¡≈«Ê’ Á÷Ò Á≈ Ú∆ «ÚØË ’Á∂ ‘ÈÕ
(iv) √ø√«¥«Â’ √ø’Δ‰Ú≈Á : √ø’∆‰Ú≈Á Á≈ «¬‘ »Í «’√∂ Á∂Ù ¡Â∂ √ø√«¥Â∆ Á∆¡ª «Ú≈√ª ˘ √πæ«÷¡Â
’È Á≈ √ÓÊÈ ’Á≈ ˛Õ «¬√ ÍÃ’≈ Á∆ √ø√«¥Â∆ Íæ¤Ó∆, ⁄∆È∆ ¡Â∂ Ì≈ Ú◊∆ «ÚÙ≈Ò √ø√«¥Â∆
‘Ø √’Á∆ ˛ ‹ª «ÂæÏ Ú◊∆ ¤Ø‡∆Õ √ø√«¥«Â’ √ø’∆‰Ú≈Á ¡Â∆ Á∂ ÈÀ«Â’ «ÈÔÓª Á≈ Í≈Ò‰ ’È
Á∂ Íæ÷ «Úæ⁄ ˛ ¡Â∂ «¬‘ ÈÀ«Â’ «ÈÔÓ ØÓª⁄’, √ø√«’ë’, √ø√Ê≈◊Â, ¡≈«Ê’ ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ ’πfi
Ú∆ ‘Ø √’Á≈ ˛Õ √Ó≈«‹’ √ø’∆‰Ú≈Á Á∂ √øÁÌ «Úæ⁄, «¬‘ «ÈÔÓª Á∆ ÈÀ«Â’Â≈ È≈Ò ‹πÛ∂ √Ú≈Ò Ú∆ ‘Ø
√’Á∂ ‘ÈÕ ’πfi «¬’ √ø√«¥Â∆¡ª «Úæ⁄ √Ó«Òø◊’Â≈ ˘ ¡ÈÀ«Â’ Óø«È¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ √ø√«¥«Â’ √ø’∆‰Ú≈Á
Á≈ «Ú⁄≈ ˛ «’ Íπ≈‰∆¡ª √ø√Ê≈Úª «’√∂ «¬’ √ø√«¥«Â’ ¡Â∂ √Ê≈È È≈Ò ‹πÛ∆¡ª ‘ج∆¡ª ‘πøÁ∆¡ª ‘È
¡Â∂ ¿πÈ∑ª ˘ √πæ«÷¡Â ’∆Â≈ ‹≈‰≈ ˜»∆ ˛Õ ’πfi ‘Ø Ò∂÷’ª Á≈ «Ú⁄≈ ˛ «’ ÒØ’ª ˘ ¡≈͉∂ √ø√«¥«Â’
«√˪ª, ¡≈͉∆ Ì≈Ù≈ ¡Â∂ ¡≈͉∆¡ª ÍÃøÍ≈Úª ˘ √πæ«÷¡Â ’È Á≈ ¡«Ë’≈ ˛Õ
(v) Ë≈«Ó’ √ø’Δ‰Ú≈Á : «¬√ ÍÃ’≈ Á≈ √ø’∆‰Ú≈Á «’√∂ Ú«ÙÙ‡ «Ú⁄≈Ë≈≈ ˘ √πæ«÷¡Â ’È≈ ⁄≈‘πøÁ∂
‘È, ’Á∂ √Ó≈«‹’ ÍæË ”Â∂ «¬√ Á∂ ÈÀ«Â’ ÓπæÒª Á≈ ÍÃ⁄≈ ’’∂ ¡Â∂ ’¬∆ Ú≈ «¬È∑ª ˘ ≈‹ Á∂ ’≈˘È
Á≈ «¬’ Ì≈◊ ω≈ ’∂Õ Ë≈«Ó’ √ø’∆‰Ú≈Á ËÓ «ÈÍæ÷ ∆Â∆-«Ú≈˜ª Á≈ Ú∆ √ÓÊÈ ’ √’Á∂ ‘È
‹ª «¬√ ˘ ¿πÈ∑ª Á≈ √ÓÊÈ Ú∆ «ÓÒ √’Á≈ ˛Õ ’¬∆ Ú≈ ¡Â∂ ’¬∆ √Ê≈Ȫ ”Â∂ Ë≈«Ó’ √ø’∆‰Ú≈Á
˘ ¿πÈ∑ª √ø√«¥Â∆¡ª ÂØ∫ ¸‰ΩÂ∆ Ú∆ «ÓÒ √’Á∆ ˛, «‹æÊ∂ ¿π‘ ’≈‹Ù∆Ò ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ
(vi) ‘« √ø’Δ‰Ú≈Á : «¬√ ÙÏÁ Á≈ «¬ √Â∂Ó≈Ò ¿πÈ∑ª √ø’∆‰Ú≈Á∆¡ª Ò¬∆ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛, «‹È∑ª È∂
Ú≈Â≈Ú‰ ˘ ¡≈͉∆ «Ú⁄≈Ë≈≈ Á≈ «¬’ ¡ø◊ ω≈ «Ò¡≈ ˛, «¬‘ ÒØ’ «¬’ ¡«‹‘∂ ‘« ÍÃØ◊≈Ó Á≈
√ÓÊÈ ’Á∂ ‘È, «‹√ «Úæ⁄ ÁÎÂ, √Ê≈Ȫ, Í≈«’ø◊ √Ê≈Ȫ ”Â∂ «˜¡≈Á≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ‡À’√ Ò◊≈¬∂
‹≈‰, ‘Ú≈¬∆ ¡æ«‚¡ª Á∂ «Ú’≈√ ˘ Ø«’¡≈ ‹≈Ú∂ ¡Â∂ Ì≈∂ Â∂ ‘Ò’∂ √≈∂ Ú≈‘Ȫ ”Â∂ ‡À’√ Ò◊≈«¬¡≈
‹≈Ú∂Õ

18 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY