Page 205 - DPOL102_INDIAN POLITICAL SYSTEM

Ì≈Â∆ ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈

È؇ AA.D ≈‹ ÓßÂ∆-Íz∆ÙÁ (State Council of Ministers)

Ì≈ Á≈ √ß«ÚË≈È ≈‹ ÍæË ”Â∂ Ú∆ √ß√Á∆ ±Í Á∆ √’≈ √ß◊«·Â ’È Á≈ ÍzÏßË ’Á≈ ˛Õ ¿π‘ «¬‘ ÍzÏßË
’Á≈ ˛ «’ ≈‹ Á≈ ≈‹Í≈Ò ≈‹ Á∆ ’≈‹Í≈«Ò’≈ Á≈ √ß«ÚË≈«È’ ¡Â∂ È≈Ó≈Â Á≈ Óπ÷∆¡≈ ‘ØÚ∂◊≈ ¡Â∂ ¡√Ò∆
’≈‹ Í≈«Ò’≈ Ù’Â∆¡ª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò Óπæ÷ ÓßÂ∆ Á∆ ¡◊Ú≈¬∆ «Úæ⁄ ≈‹ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ ’∂◊∆Õ ¡Èπ¤∂Á AFC
Á∂ ¡Èπ√≈ Ì≈ Á≈ √ß«ÚË≈È ‘∂’ ≈‹ Ò¬∆ «¬’ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ Á≈ ÍzÏßË ’Á≈ ‘ÀÕ «¬‘ ’«‘ßÁ≈ ˛, ““≈‹Í≈Ò
Á∆ √Ú-«ÚÚ∂’ Ù’Â∆¡ª ˘ ¤æ‚ ’∂ Ï≈’∆ √≈∆¡ª Ù’Â∆¡ª Á∂ «¬√Â∂Ó≈Ò Á∂ √ÏßË «Úæ⁄ ≈‹Í≈Ò Á∆ √Ò≈‘ ¡Â∂
√‘≈«¬Â≈ ’È Ò¬∆ Óπæ÷ ÓßÂ∆ Á∆ ¡◊Ú≈¬∆ «Úæ⁄ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ ‘ØÚ∂◊∆Õ”” √Ë≈‰ ÂΩ ”Â∂ ≈‹Í≈Ò ¡≈͉∂ √≈∂
’ßÓ ≈‹ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ ¡√Ò «Úæ⁄ Óπæ÷ ÓßÂ∆ Á∆ √Ò≈‘ È≈Ò ’Á≈ ˛Õ

√ß◊·È (Organisation)
A. ≈‹ Á∆ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ Á∆ ⁄È≈ (Formation of a State Council of Ministers)- ≈‹ ÍæË ”Â∂ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ
Á≈ «ÈÓ≈‰ √ßÿ∆ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ Á∂ Ï≈Ï ‘∆ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ √Ë≈‰ ⁄؉ª ÂØ∫ Ï≈¡Á ‹Ø ÁÒ ≈‹ «ÚË≈È √Ì≈
«Úæ⁄ Ï‘πÓ Íz≈Í ’ ÒÀ∫Á≈ ˛, ¿π‘ ¡≈͉≈ È∂Â≈ ¸‰Á≈ ˛Õ «¬√ ”Â∂ ≈‹Í≈Ò ¿π√ ˘ Óπæ÷ ÓßÂ∆ «ÈÔπ’ ’Á≈
˛ ‹Ø ¡≈͉∂ ÓßÂ∆¡ª Á∆ √±⁄∆ «Â¡≈ ’Á≈ ˛ ¡Â∂ ¡«‹‘∆ √±⁄∆ ≈‹Í≈Ò ˘ Á∂ «ÁßÁ≈ ˛Õ «Î ≈‹Í≈Ò ¿πÈ∑ª
˘ ¿πÍ⁄≈«’ ±Í «Úæ⁄ ÓßÂ∆ «ÈÔπ’ ’ «ÁßÁ≈ ˛Õ √Ë≈‰ ±Í «Úæ⁄ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ Á∂ √≈∂ ÓßÂ∆ ≈‹ «ÚË≈È
Í≈«Ò’≈ Á∂ ÓÀ∫Ï ‘∆ ‘πßÁ∂ ‘È ¡Â∂ Ï‘πÓ Íz≈Í ÁÒ ‹ª ◊·ÏßËÈ Á∂ ÁØ ÓÀ∫Ï ‘πßÁ∂ ‘È Í ¡≈͉∂ ÓßÂ∆¡ª Á∆
‡∆Ó «Â¡≈ ’Á∂ √Ó∂∫ Óπæ÷ ÓßÂ∆ ¿π√ «Ú¡’Â∆ ˘ Ú∆ ÓßÂ∆ ω≈¿π‰ Á≈ ÎÀ√Ò≈ ’ √’Á≈ ˛ ‹Ø ≈‹ «ÚË≈È
√Ì≈ Á≈ ÓÀ∫Ï È‘∆∫ Ú∆ ‘πßÁ≈ Í ¡«‹‘∂ «Ú¡’Â∆ ˘ ¡≈͉∂ ÓßÂ∆ Á∂ ±Í «Úæ⁄ «ÈÔπ’Â∆ ÂØ∫ F Ó‘∆È∂ Á∂ ¡ßÁ ≈‹
«ÚË≈È √Ì≈ Á≈ ÓÀ∫Ï ωÈ≈ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ ‹∂’ ¿π‘ ¡«‹‘≈ ’È «Úæ⁄ ¡√ÎÒ «‘ßÁ≈ ˛ ª ¿π√ ˘ ¡≈͉∂ ÓßÂ∆ Á∂
¡‘πÁ∂ ÂØ∫ «Â¡≈◊ ÍæÂ Á∂‰≈ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ ’πfi √Ó∂∫ Ï≈¡Á ¿π√ ˘ ÍπÈ ÓßÂ∆ «ÈÔπ’ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ Í ¡«‹‘≈
Ï‘π ÿæ‡ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ «’™«’ «¬√ ˘ «¬’ ◊À-ÒØ’ÂßÂ∆ ¡Â∂ ÿ‡∆¡≈ ◊æÒ √Ó«fi¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬æÊØ∫ Âæ’ «’
«¬’ Ï≈‘∆ «Ú¡’Â∆ ¡Â∂ ¿π‘ «Ú¡’Â∆ ‹Ø ≈‹ «ÚË≈È √Ì≈ Á≈ ÓÀ∫Ï È‘∆∫, ˘ Óπæ÷ ÓßÂ∆ Ú∆ «ÈÔπ’ ’∆Â≈ ‹≈
√’Á≈ ˛ ÏÙÂ∂ «’ ¿π‘ ≈‹ «ÚË≈È √Ì≈ «Úæ⁄ Ï‘πÓ Íz≈Í ’È Ú≈Ò∂ ÁÒ ‹ª √Ó±‘ ˘ È∂Â≈ ¸«‰¡≈ «◊¡≈
‘ØÚ∂Õ ¡«‹‘≈ «◊¡≈È∆ ◊πÓπ÷ «√ßÿ Óπ√≈«Î ‹Ø «’ ¿π√ √Ó∂∫ √ß√Á Á∂ ÓÀ∫Ï √È, Á∂ ÓπæÁ∂ «Úæ⁄ Ú≈Í«¡≈, ‹ÁØ∫ ¿πÈ∑ª
˘ ÈÚßÏ AIFF «Úæ⁄ Íø‹≈Ï Á≈ Óπæ÷ ÓßÂ∆ «ÈÔπ’ ’∆Â≈ «◊¡≈ √∆Õ «¬√ Â∑ª Ù∂÷ ¡ÏÁπæÒ≈ ˘ «¬’ Ú≈ ≈‹
«ÚË≈È √Ì≈ Á≈ ÓÀ∫Ï È≈ ‘؉ Á∂ Ï≈Ú‹±Á ‹ßÓ± ¡Â∂ ’ÙÓ∆ Á≈ «ÈÔπ’ ’∆Â≈ «◊¡≈ √∆Õ Ùz∆ ¡ÀµÈ. ‚∆. «ÂÚ≈∆
«¬√∂ Â∑ª AIHG «Úæ⁄ Ô±. Í∆. Á∂ Óπæ÷ ÓßÂ∆ ω∂ √ÈÕ Í ¡«‹‘∂ Óπæ÷ ÓßÂ∆ ˘ F Ó‘∆È∂ Á∂ ¡ßÁ-¡ßÁ ≈‹ «ÚË≈È
√Ì≈ ‹ª ≈‹ «ÚË≈È Íz∆ÙÁ Á∆ ÓÀ∫Ï«ÙÍ Íz≈Í ’È∆ ÍÀ∫Á∆ ˛Õ ‹∂’ ¿π‘ ¡«‹‘≈ È‘∆∫ ’ √’Á≈ ª ¿π√ ˘ Óπæ÷
ÓßÂ∆ ¡‘πÁ∂ ÂØ∫ «¬’ÁÓ «Â¡≈◊ ÍæÂ Á∂‰≈ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ
√Ë≈‰ ±Í «Úæ⁄ Óπæ÷ ÓßÂ∆ ≈‹ «ÚË≈È √Ì≈ «Úæ⁄Ø∫ ω≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ ⁄≈‘∂ «’ ¡«‹‘≈ ’ج∆ √ß«ÚË≈«È’ ÍzÏßË
È‘∆∫ ˛Õ Óπæ÷ ÓßÂ∆ ¡Â∂ ¿π√ Á∆ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ Á∂ √ß◊·È √Ó∂∫ ¿πÁØ∫ ’πfi ÓπÙ«’Òª Í∂Ù È‘∆∫ ¡≈™Á∆¡ª ‹ÁØ∫ ≈‹
«ÚË≈È √Ì≈ Á∆¡ª ⁄؉ª «Úæ⁄ «’√∂ Ú∆ «¬’ ÁÒ ‹ª ◊·ÏßËÈ ˘ √ÍæÙ‡ Ï‘πÓ Íz≈Í ‘Ø ‹≈Á≈ ˛ Í ≈‹ «ÚË≈È
√Ì≈ Á∆¡ª ⁄؉ª «Úæ⁄ «’√∂ Ú∆ «¬’ ÁÒ ˘ Ï‘πÓ Íz≈Í È≈ ‘؉ Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ ≈‹Í≈Ò ¡≈͉∆ √ÚÀ-«¬¤πæ’
Ù’Â∆ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’ √’Á≈ ‘À ¡Â∂ ¿π√ ÁÒ Á∂ «’√∂ Ú∆ È∂Â≈ ˘ Óπæ÷ ÓßÂ∆ «ÈÔπ’ ’ √’Á≈ ˛ «‹√ √ÏøË∆
√Ó«fi¡≈ ‹ªÁ≈ ‘ØÚ∂ «’ ¿π‘ «ÚË≈È √Ì≈ «Úæ⁄ Ï‘πÓ Íz≈Í ’È Á∂ √ÓæÊ ‘ØÚ∂◊≈Õ √Ë≈‰ ±Í «Úæ⁄ ≈‹Í≈Ò
¡«‹‘∂ „ß◊ È≈Ò «ÈÔπ’ ’∆Â∂ ◊¬∂ Óπæ÷ ÓßÂ∆ ˘ «¬’ «ÈË≈« √Ó∂∫ ¡ßÁ «‹Ú∂∫ «’ «¬’ Ó‘∆È∂ ‹ª AE «ÁÈ
«Úæ⁄, ¡≈͉≈ Ï‘πÓ «√æË ’È Ò¬∆ ’«‘ßÁ≈ ˛Õ ‹±È AIIE «Úæ⁄ ’πÓ≈∆ Ó≈«¬¡≈ÚÂ∆ Á∆ ¡◊Ú≈¬∆ «Úæ⁄ Ï∆.
¡Àµ√. Í∆. √’≈ È∂ ÓπÒ≈«¬Ó «√ßÿ Ô≈ÁÚ Á∆ Ï√Í≈ √Í≈ ◊·ÏßËÈ Á∆ √’≈ Á∆ ‹◊∑≈ ”Â∂ √æÂ≈ Íz≈Í ’ Ò¬∆Õ
’πÓ≈∆ Ó≈«¬¡≈ÚÂ∆ Á∆ √’≈ Á∆ ¡◊Ú≈¬∆ «Úæ⁄ ¡≈¿π‰ Á≈ ’≈È Ì≈‹Í≈ ÚæÒØ∫ Ï≈‘ «‘ ’∂ «¬√ Á≈ √ÓÊÈ
’È Á≈ ÎÀ√Ò≈ ÒÀ‰≈ √∆Õ Ï≈¡Á «Úæ⁄ ’πÓ≈∆ Ó≈«¬¡≈ÚÂ∆ È∂ Ô±. Í∆. «ÚË≈È √Ì≈ Á∂ ¡«ËÚ∂ÙÈ «Úæ⁄ ¡≈͉≈
Ï‘πÓ «√æË ’ «ÁæÂ≈ ¡Â∂ «¬√ Â∑ª ¡≈͉∆ √’≈ ˘ √Óª ÍzÁ≈È ’ «Ò¡≈Õ √Ë≈‰ ±Í «Úæ⁄ ¡«‹‘≈ ‘∆ ‘πßÁ≈
˛Õ ¡«‹‘∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ ÁØ ‹ª «¬√ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ √Ó±‘ ◊·ÏßËÈ ’ ÒÀ∫Á∂ ‘È, «‹√ ˘ √Ë≈‰ ±Í «Úæ⁄ √ªfi≈ ÓØ⁄≈
«’‘≈ ‹ªÁ≈ ‘À ¡Â∂ ¡≈͉≈ È∂Â≈ ¸‰ ÒÀ∫Á∂ ‘È ¡Â∂ «¬√ Á∆ √±⁄È≈ ≈‹Í≈Ò ˘ Á∂ «ÁæÂ∆ ‹ªÁ∆ ˛ «’ «¬√ √Ó±‘

198 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY