Page 210 - DPOL102_INDIAN POLITICAL SYSTEM

«¬’≈¬∆ñAA: ≈‹ √’≈: ≈‹-«ÚË≈È Óß‚Ò, ≈‹Í≈Ò, ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ ¡Â∂ Óπæ÷ ÓßÂ∆

AA.E ≈‹ Á≈ Óπæ÷ ÓßÂ∆ (State Chief Minister) È؇

’∂∫Á «Úæ⁄ ÍzË≈È ÓßÂ∆ Á∂ ¡‘πÁ∂ Á∆ Â∑ª ≈‹ «Úæ⁄ Óπæ÷ ÓßÂ∆ Á≈ ¡‘πÁ≈ Ú∆ Ï‘π ӑæÂÚͱÈ ˛Õ Óæπ÷ ÓßÂ∆
≈‹ √’≈ ˘ ⁄Ò≈¿π‰ Ú≈Ò≈ √Ì ÂØ∫ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ È∂Â≈ ‘πßÁ≈ ˛Õ ¿π‘ ≈‹ Á∆ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ Á≈ Óπ÷∆¡≈ ‘πßÁ≈ ‘À
‹Ø «’ ¡√Ò ’≈‹ Í≈«Ò’≈ ˛Õ «¬√ Â∑ª Óπæ÷ ÓßÂ∆ ˘ ≈‹ √’≈ Á≈ ¡√Ò∆ ’≈‹ Í≈«Ò’≈ Óπ÷∆¡≈ «’‘≈ ‹≈
√’Á≈ ˛ ¡Â∂ «¬√ ±Í «Úæ⁄ ¿π‘ «Ú¡≈Í’ ¡Â∂ ¡√Ò∆ Ù’Â∆¡ª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’Á≈ ˛Õ ¡≈͉∂ ≈‹ Á∂ È∂Â≈
Ï‘πÓ Íz≈Í ÁÒ Á∂ È∂Â≈ ≈‹ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ Á∂ Óπ÷∆¡≈, ≈‹Í≈Ò Á∂ Óπæ÷ √Ò≈‘’≈ ¡Â∂ ≈‹ Á∂ ÒØ’ª Á∂ ÍzÂ∆«ÈË∆
‘؉ Á∂ È≈Â∂ Óπæ÷ ÓßÂ∆ ≈‹ Á∂ ÍzÙ≈√È «Úæ⁄ Óπæ÷ ¡Â∂ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ̱«Ó’≈ «ÈÌ≈™Á≈ ˛Õ ¿π‘ Ï≈Ï «Ú¡’Â∆¡ª
«Úæ⁄Ø∫ Í«‘Òª È‘∆∫ ‘ÈÕ ¡Èπ¤∂Á AFC ¿π√ ˘ √ÍæÙ‡ ±Í «Úæ⁄ ≈‹ Á∆ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ Á∂ Óπ÷∆¡≈ Á≈ Á‹≈ «ÁßÁ≈
˛Õ ¿π√ Á≈ ≈‹ Á∂ ≈‹È∆«Â’ ÍzÏßË «Úæ⁄ ̱«Ó’≈ ¡Â∂ Á‹≈ ’≈Î∆ ‘æÁ Âæ’ ¿π√∂ Â∑ª ‘∆ ˛ «‹Ú∂∫ «’ ’∂∫Á «Úæ⁄
ÍzË≈È ÓßÂ∆ Á≈ ‘πßÁ≈ ˛Õ
(’) Óπæ÷ ÓßÂ∆ Á∆ «ÈÔπ’Â∆ Á≈ „ß◊ (Method of Appointment of Chief Minister) : √ß«ÚË≈«È’ ±Í «Úæ⁄
¡Â∂ ’≈˘È∆ ±Í «Úæ⁄ Óπæ÷ ÓßÂ∆ Á∆ «ÈÔπ’Â∆ ≈‹Í≈Ò ÚæÒØ∫ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ √ß«ÚË≈È Á≈ ¡Èπ¤∂Á AFD (A) ÿØÙ‰≈
’Á≈ ˛ ““Óπæ÷ ÓßÂ∆ ≈‹Í≈Ò ÚæÒØ∫ «ÈÔπ’ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ”” Í «¬√ Á≈ ¡Ê «¬‘ È‘∆∫ «’ ≈‹Í≈Ò Óπæ÷ ÓßÂ∆
Á∆ «ÈÔπ’Â∆ ’È Ò¬∆ √πÂßÂ ‘πßÁ≈ ˛Õ ¡√Ò «Úæ⁄ ≈‹Í≈Ò ’ØÒ ¡≈Ó ÂΩ ”Â∂ ’ج∆ «Ú’ÒÍ È‘∆∫ ‘πßÁ≈ «’™«’
⁄؉ª ÂØ∫ Ï≈¡Á ‹Ø ÁÒ ≈‹ «ÚË≈È √Ì≈ «Úæ⁄ Ï‘πÓ Íz≈Í ’Á≈ ˛ ¿π‘ ¡≈͉≈ È∂Â≈ ⁄π‰ √’Á≈ ˛ ¡Â∂ «¬√
Á∆ √±⁄È≈ ≈‹Í≈Ò ˘ «ÁßÁ≈ ‘ÀÕ «¬√ ”Â∂ ≈‹Í≈Ò ¿πÍ⁄≈«’ ±Í «Úæ⁄ ¿π√ ˘ √’≈ ω≈¿π‰ Á≈ √æÁ≈ «ÁßÁ≈ ˛,
¿π√ ˘ Óπæ÷ ÓßÂ∆ «ÈÔπ’ ’Á≈ ˛ ¡Â∂ ¿π√ ˘ ¡≈͉∆ √’≈ (ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ) √ß◊«·Â ’È Ò¬∆ ’«‘ßÁ≈ ˛Õ
¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂ B@@E «Úæ⁄ ‘«¡≈‰≈ «ÚË≈È √Ì≈ Á∆¡ª ⁄؉ª «Úæ⁄ ’ª◊√ ˘ Ï‘πÓ Íz≈Í ‘Ø«¬¡≈ ¡Â∂
¿π√ Á∂ È∂Â≈ Ùz∆ Ìπ«Í≥Á «√ßÿ ‘πæ‚≈ ˘ ‘«¡≈‰≈ Á∂ ◊ÚÈ È∂ Óπæ÷ ÓßÂ∆ «ÈÔπ’ ’ «ÁæÂ≈ ¡Â∂ ¿π√ È∂ ¡≈͉∂
ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ Á≈ ◊·È ’∆Â≈Õ ≈‹ «ÚË≈È √Ì≈Úª Á∆¡ª ¡≈Ó ⁄؉ª ÂØ∫ Ï≈¡Á ‘∂’ ≈‹ Á≈ ◊ÚÈ ¡«‹‘≈
‘∆ «ÚÚ‘≈ ¡Í‰≈™Á≈ ˛Õ ≈‹Í≈Ò ÚæÒØ∫ «¬’ ≈‹ Á≈ Óπæ÷ ÓßÂ∆ «ÈÔπ’ ’È Á∂ √ÏßË «Úæ⁄ «¬‘ «ÚÚ‘≈
«¬’ ÍÃøÍ≈ ω ◊¬∆ ˛ ¡Â∂ ≈‹Í≈Ò «ÚË≈È Í≈«Ò’≈ «Úæ⁄ Ï‘πÓ ÍÃ≈Í ÁÒ Á∂ È∂Â≈ ˘ ‘∆ Óπæ÷ ÓøÂ∆ «ÈÔπ’Â
’Á≈ ˛Õ
Í ‹Á «’√∂ Ú∆ ÁÒ ˘ ≈‹ «ÚË≈È √Ì≈ «Úæ⁄ √ÍæÙ‡ Ï‘πÓ ȑƒ «ÓÒÁ≈ ª √Ë≈‰ »Í «Úæ⁄ ≈‹Í≈Ò √Ì ÂØ∫
Úæ‚∂ ÁÒ Á∂ È∂Â≈ ˘ √’≈ ω≈¿π‰ Á≈ √æÁ≈ «ÁøÁ≈ ˛Õ «˜¡≈Á≈Â Óπæ«Á¡ª «Úæ⁄ ‹∂’ «¬’ ÁÒ ˘ ≈‹ «ÚË≈È
√Ì≈ «Úæ⁄ Ï‘πÓ ÍÃ≈Í ȑƒ ‘πøÁ≈ ª ÁØ ‹ª «ÂøÈ ÁÒ «ÓÒ ’∂ √ªfi≈ ÓØ⁄≈ ‹ª √ªfi≈ √Ó»‘ ‹ª ◊·ÏøËÈ Ï‰≈ ÒÀ∫Á∂
‘È, «¬√ ÂØ∫ Ï≈¡Á «¬‘ ◊·ÏøËÈ √Ó»‘ È∂Â≈ ¸‰Á≈ ˛ ¡Â∂ ≈‹Í≈Ò ˘ «¬√ Á∂ È≈Ó Á∆ √»⁄∆ Á∂ «ÁøÁ≈ ˛Õ «¬√
”Â∂ ≈‹Í≈Ò «¬√ ˘ √’≈ ω≈¿π‰ Á≈ √æÁ≈ «ÁøÁ≈ ˛Õ ¡«‹‘∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ ≈‹Í≈Ò Óπæ÷ ÓøÂ∆ Á∆ ⁄؉ «Úæ⁄
’πfi √Ú-«ÚÚ∂’ ¡«Ë’≈ æ÷Á≈ ˛Õ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂ ‹Á ÈÚøÏ AIFG «Úæ⁄ Ò¤Ó‰ «√øÿ «◊æÒ Á∆ ¡◊Ú≈¬∆
«Úæ⁄ AF ¡’≈Ò∆ «ÚË≈«¬’ ÁÒ ÏÁÒ∆ ’ ◊¬∂ ª √∂Ú≈Óπ’ ‘Ø ‘∂ Óπæ÷ ÓøÂ∆ ◊πÈ≈Ó «√øÿ È∂ ≈‹Í≈Ò ˘ ÓøÂ∆
ÍÃ∆ÙÁ Ìø◊ ’È Á∆ «√Î≈«Ù ’∆Â∆ Í ≈‹Í≈Ò È∂ «¬‘ «√Î≈«Ù √Ú∆’≈ È≈ ’∆Â∆ ¡Â∂ ÿæ‡ «◊‰Â∆ √Ó»‘ Á∂
È∂Â≈ Ò¤Ó‰ «√øÿ «◊æÒ ˘ √’≈ ω≈¿π‰ Á≈ √æÁ≈ «ÁæÂ≈Õ «¬√ Â∑ª ‹Á ‹»È AIGA «Úæ⁄ ’πfi ¡’≈Ò∆ «ÚË≈«¬’
Ï≈ÁÒ √’≈ ÂØ∫ ÁÒ ÏÁÒ∆ ’ ◊¬∂ ª ¿π√ √Ó∂∫ Óπæ÷ ÓøÂ∆ ÍÃ’≈Ù «√øÿ Ï≈ÁÒ È∂ «ÚË≈È √Ì≈ Ìø◊ ’È Á∆
«√Î≈«Ù ’∆Â∆ Í Á»√∂ Í≈√∂ ◊πÈ≈Ó «√øÿ È∂ Á≈¡Ú≈ ’∆Â≈ «’ ¿π√ ˘ ÁÒ ÏÁÒ∆ ’’∂ ¡≈¬∂ «ÚË≈«¬’ª ¡Â∂
’ª◊√ Í≈‡∆ Á≈ √ÓÊÈ ÍÃ≈Í √∆Õ ¿π√ È∂ Á≈¡Ú≈ ’∆Â≈ «’ ¿π√ ˘ «ÚË≈È √Ì≈ «Úæ⁄ Ï‘πÓ ÍÃ≈Í √∆ ¡Â∂
≈‹Í≈Ò ˘ ÍÃ≈ÊÈ≈ ’∆Â∆ «’ ’∆ ¿π√ ˘ Óπæ÷ ÓøÂ∆ «ÈÔπ’ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂ Í ≈‹Í≈Ò È∂ ¿π√ Á∂ Á≈¡Ú∂ ˘ √Ú∆’≈
È≈ ’∆Â≈Õ AIFG Á∆¡ª √Ë≈‰ ⁄؉ª ÂØ∫ Ï≈¡Á Ï‘π √≈∂ ≈‹ª Á∂ ≈‹Í≈Òª È∂ ≈‹ √’≈ª √Ê≈«Í ’È «Úæ⁄
Ó‘æÂÚÍ»È Ì»«Ó’≈ «ÈÌ≈¬∆Õ «¬√ ¿πÁ∂Ù Á∆ ÍÃ≈ÍÂ∆ Ò¬∆ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ ≈‹Í≈Òª È∂ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ „ø◊ ¡Í‰≈¬∂Õ
≈‹Í≈Ò ÚæÒØ∫ ¡ÈØ÷≈ „ø◊ ¡Í‰≈¿π‰ Á∆ «¬’ ¿πÁ≈‘‰ Ô». Í∆. Á∂ ≈‹Í≈Ò Ó∂Ù Ìø‚≈∆ Á∆ «ÁæÂ∆ ‹≈ √’Á∆ ˛,
«‹√ È∂ Ô». Í∆. ≈‹ «ÚË≈È √Ì≈ «Úæ⁄ √Ì ÂØ∫ Úæ‚∂ ÁÒ Á∂ »Í «Úæ⁄ ¿πÌ∆ Ì≈‹Í≈ ˘ Ï‘πÓ «√æË ’È Á≈ ÓΩ’≈
È≈ Á∂ ’∂ Íæ÷Í≈Â∆ „ø◊ È≈Ò √’≈ ω≈¿π‰ Á≈ ÎÀ√Ò≈ ’∆Â≈Õ

¡«‹‘∂∂ ’πfi ÓΩ«’¡ª ˘ ¤æ‚ ’∂ «‹Ú∂∫ «ÂzÙø’» «ÚË≈È √Ì≈ ‘Ø∫Á «Úæ⁄ ¡≈¬∆, ‹Á ÁÒ ÏÁÒ∆/Í≈‡∆¡ª «Úæ⁄ Úø‚ ’≈È
≈‹ «Úæ⁄ ≈‹È∆«Â’ √«ÊÂ≈ Ú≈Ò∆ √«ÊÂ∆ ‘ØÚ∂, ≈‹Í≈Ò Óπæ÷ ÓøÂ∆ Á∆ «ÈÔπ’Â∆ «Úæ⁄ ¡√Ò∆ Ì»«Ó’≈ «ÈÌ≈

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 203