Page 207 - DPOL102_INDIAN POLITICAL SYSTEM

Ì≈Â∆ ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈

È؇ ≈‹ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁª Á≈ ¡’≈ ¤Ø‡≈ ‘Ø «◊¡≈ ˛Õ «¬√ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ ¡≈͉∂ ÁÒ Á∂ ÓÀ∫Ïª/È∂Â≈Úª Á∂ ÁÏ≈¡
(ÓßÂ∆ ω≈¬∂ ‹≈‰ Á∆ «¬æ¤≈ Á∂ ÁÏ≈¡) ˘ ÿæ‡ ’È Ò¬∆ Óπæ÷ ÓßÂ∆ È∂ ’¬∆ «¬’ √’æÂª ˘ «ÈÔπ’Â
’È≈ Ùπ± ’ «ÁæÂ≈ ˛Õ

C. ’≈‹’≈Ò (Tenure)- «√˪’ ±Í «Úæ⁄ ÓßÂ∆ ≈‹Í≈Ò Á∆ «¬æ¤≈ Âæ’ ¡≈͉∂ ¡‘πÁ∂ ”Â∂ «‘ßÁ∂ ‘ÈÕ ¡√Ò
«ÚÚ‘≈ «Úæ⁄ «¬√ Á≈ ¡Ê «¬‘ ˛ «’ ¿π‘ ¿πÁØ∫ Âæ’ ÓßÂ∆ ω∂ «‘ßÁ∂ ‘È ‹ÁØ∫ Âæ’ Óπæ÷ ÓßÂ∆ ⁄≈‘πßÁ≈ ‘ÀÕ Óπæ÷
ÓßÂ∆ «’√∂ Ú∆ ÓßÂ∆ ˘ «Â¡≈◊ ÍæÂ Á∂‰ Ò¬∆ ’«‘ √’Á≈ ‘À ¡Â∂ Óπæ÷ ÓßÂ∆ Á∆ «¬‘ «¬æ¤≈ ‘Ó∂Ù≈ ‘∆ √Ïß«ËÂ
ÓßÂ∆ ÚæÒØ∫ ͱ∆ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ ‹∂’ ¿π‘ «ÚØË ’Á≈ ˛ ª Óπæ÷ ÓßÂ∆ ≈‹Í≈Ò ˘ ¿π√ ˘ ¡‘πÁ∂ ÂØ∫ ‘‡≈¿π‰ Á∆
«√Î≈«Ù ’ √’Á≈ ˛Õ ≈‹Í≈Ò ‘Ó∂Ù≈ ‘∆ Óπæ÷ ÓßÂ∆ Á∆ «√Î≈«Ù √Ú∆’≈ ’ ÒÀ∫Á≈ ˛Õ Óπæ÷ ÓßÂ∆ ≈‹Í≈Ò ˘
¡≈͉∂ ÷πÁ Á≈ «Â¡≈◊ ÍæÂ Á∂ ’∂ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ Ìø◊ ’È Á≈ ’≈È Ï‰ √’Á≈ ˛Õ «¬’ ÓßÂ∆ ¿πÁØ∫ Âæ’ ÓßÂ∆
«‘ √’Á≈ ˛ ‹ÁØ∫ Âæ’ «’ Óπæ÷ ÓßÂ∆ ¿π√ ˘ æ÷‰≈ ⁄≈‘πßÁ≈ ˛ ‹ª «Î ‹ÁØ∫ Âæ’ ¿π√ ˘ Óπæ÷ ÓßÂ∆ Á≈ ÌØ√≈ Íz≈ÍÂ
«‘ßÁ≈ ˛Õ Óπæ÷ ÓßÂ∆ «’√∂ Ú∆ √Ó∂∫ «’√∂ Ú∆ ÓßÂ∆ ˘ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ «Úæ⁄Ø∫ ’æ„ √’Á≈ ‘ÀÕ ¿π‘ ÓßÂ∆¡ª ÂØ∫ «Â¡≈◊
ÍæÂ Á∆ Óß◊ ’ √’Á≈ ˛, «’™«’ ÓßÂ∆¡ª ˘ Á∂‰∂ ‘∆ ÍÀ∫Á∂ ‘ÈÕ Óπæ÷ ÓßÂ∆ Á∂ «ÚÌ≈◊ ÏÁÒ √’Á≈ ˛, ’πfi
ÓßÂ∆¡ª ˘ ’æ„ √’Á≈ ‘À ¡Â∂ ÈÚ∂∫ ÓßÂ∆ Ù≈«ÓÒ ’ √’Á≈ ˛Õ
ÓßÂ∆ «Ú¡’Â∆◊ ±Í «Úæ⁄ ≈‹ «ÚË≈È √Ì≈ Á∂ √≈‘Ó‰∂ «˜ßÓ∂Ú≈ ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ ‹∂’ «ÚË≈È √Ì≈ «’√∂ ÓßÂ∆,
«‹√ ÚæÒØ∫ ¿π√ «ÚÌ≈◊ Á∂ ’ßÓ «ÚÚ‘≈ «Úæ⁄ ’ج∆ Óπ’≈ÏÒ≈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ «‹√ Á≈ «’ ¿π‘ Óπ÷∆¡≈ ˛, Á∂ «ÚπæË
«ÈßÁ≈ Íz√Â≈Ú ‹ª ÌØ√∂ÔØ◊ Íz√Â≈Ú ‹ª ’‡ΩÂ∆ Íz√Â≈Ú Í≈√ ’ «ÁßÁ∆ ˛ ª ÓßÂ∆ ˘ ¡≈͉∂ ¡‘πÁ∂ ÂØ∫ «Â¡≈◊
ÍæÂ Á∂‰≈ ‘∆ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ «¬’ ÓßÂ∆ ¿πÁØ∫ Âæ’ ‘∆ ÓßÂ∆ Ï«‰¡≈ «‘ √’Á≈ ˛ ‹ÁØ∫ Âæ’ «’ ≈‹ «ÚË≈È √Ì≈ «Úæ⁄
Ï‘πÓ Á≈ ¿π√ ”Â∂ ÌØ√≈ ‘∂Õ
≈‹ Á∆ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ ≈‹ «ÚË≈È √Ì≈ Á∂ √≈‘Ó‰∂ √Ó±«‘’ ±Í «Úæ⁄ «˜ßÓ∂Ú≈ ‘πßÁ∆ ˛Õ ‹∂’ «ÚË≈È √Ì≈ ÓßÂ∆
Íz∆ÙÁ Á∂ «ÚπæË ‹ª «¬√ Á∂ Óπ÷∆¡≈ Óπæ÷ ÓßÂ∆ «ÚπæË Ï∂ÌØ√◊∆ Á≈ Íz√Â≈Ú Í≈√ ’ «ÁßÁ∆ ˛ ‹ª √’≈ Á∂ «’√∂
«ÏæÒ ˘ æÁ ’ «ÁßÁ∆ ˛ ‹ª √’≈ Á∂ Ï‹‡ ”Â∂ æÁ ’ «ÁßÁ∆ ˛ ‹ª √’≈ Á∆ «’√∂ È∆Â∆ ˘ æÁ ’ «ÁßÁ∆ ˛ ‹ª
√’≈ Á∂ «ÈË∆¡ª «Úæ⁄ ’‡ΩÂ∆ ’ «ÁßÁ∆ ˛ ª √ßͱÈ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ «Â¡≈◊ ÍæÂ Á∂ «ÁßÁ≈ ˛Õ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ ¿πÁØ∫
Âæ’ ¡‘πÁ∂ ”Â∂ ω∆ «‘ßÁ∆ ˛, ‹ÁØ∫ Âß’ «’ ¿π√ ˘ ≈‹ «ÚË≈È √Ì≈ «Úæ⁄ Ï‘πÓ Á≈ ÌØ√≈ ¡Â∂ √ÓÊÈ Íz≈ÍÂ
«‘ßÁ≈ ˛Õ ’ج∆ Ú∆ ÓßÂ∆ «’√∂ Ú∆ √Ó∂∫ ÷πÁ «Â¡≈◊ ÍæÂ Á∂ √’Á≈ ˛Õ

D. ÂÈ÷≈‘ ¡Â∂ ÌæÂ∂ (Salary and Allowances)-ÓßÂ∆¡ª Á∂ ÂÈ÷≈‘ ¡Â∂ ÌæÂ∂ ≈‹ «ÚË≈È Í≈«Ò’≈ ÚæÒØ∫
«ÈË≈« ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘È ¡Â∂ «¬√ Ò¬∆ «¬‘ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ ≈‹ª «Úæ⁄ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ ‘πßÁ∂ ‘È Í «¬È∑ª Á∆ ÂÈ÷≈‘
≈‹ Á∆ √ß«⁄ «ÈË∆ È≈Ò «ÁæÂ∆ ‹ªÁ∆ ‘È ¡Â∂ «¬√ Ò¬∆ «¬‘ «ÚË≈È √Ì≈ ÂØ∫ Í≈√ È‘∆∫ ’Ú≈¿π‰∂ ÍÀ∫Á∂Õ

≈‹ ÓßÂ∆-Íz∆ÙÁ Á∆¡ª Ù’Â∆¡ª ¡Â∂ ’ßÓ
(Powers and Functions of the State Council of Ministers)

≈‹ Á∆ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ ÍæË ”Â∂ ¡√Ò ’≈‹ Í≈«Ò’≈ (√’≈) ‘πßÁ∆ ˛Õ «¬‘ «Ú¡≈Í’ ¡Â∂ ¡√Ò ’≈Ú≈¬∆ Á≈
«¬√Â∂Ó≈Ò ’Á∆ ˛Õ ≈‹Í≈Ò ≈‹ Á≈ È≈Ó≈Â Á≈ Óπ÷∆¡≈ ‘πßÁ≈ ‘ÀÕ ≈‹ Á≈ ÍzÙ≈√È ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ ÚæÒØ∫ ¿π√ Á∂ È≈Ó
”Â∂ ⁄Ò≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ¿π√ Á∂ √≈∆¡ª ’≈Ú≈¬∆¡ª ¡«Ë’≈, ’∂ÚÒ ¿π√ ÂØ∫ «ÏȪ ‹Ø «’ √ß«ÚË≈È È∂ ≈‹Í≈Ò ˘
¿π√ Á∂ √Ú-«ÚÚ∂’ Á∂ ±Í «Úæ⁄ ¡«Ë’≈ «ÚÙ∂Ù ±Í «Úæ⁄ «ÁæÂ∂ ‘È, ≈‹ Á∆ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ ÚæÒØ∫ «¬√Â∂Ó≈Ò ’∆Â∂
‹ªÁ∂ ‘ÈÕ ≈‹Í≈Ò √Ë≈‰ ±Í «Úæ⁄ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ «ÚÙ∂Ù ±Í «Úæ⁄ ≈‹ Á∂ Óπæ÷ ÓßÂ∆ Á∆ √Ò≈‘ ¡Â∂ «√Î≈«Ù Á∂
¡Èπ√≈ ’ßÓ ’Á≈ ˛Õ

≈‹ Á∆ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ Á∆ «ÚÙ∂Ù ¡Â∂ Óπæ÷ Ù’Â∆¡ª ¡Â∂ ’ßÓª Á≈ ‘∂· «Ò÷∂ «√Ò∂÷ª ¡Èπ√≈ Úȉ ’∆Â≈ ‹≈
√’Á≈ ˛:
(A) ≈‹ È∆Â∆¡ª Á≈ «ÈÓ≈‰ ’È≈ (Formulation of State Policies)- ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ Á∆ «¬‘ «˜ßÓ∂Ú≈∆ ‘πßÁ∆ ˛
«’ ¿π‘ ≈‹ Á∆¡ª È∆Â∆¡ª Á≈ «ÈÓ≈‰ ’∂ ¡Â∂ «ÈË≈‰ ’∂Õ √≈∆¡ª È∆Â∆¡ª Á≈ «ÈÓ≈‰ ’∂ ¡Â∂ Óπæ«Á¡ª
”Â∂ «¬√ ÚæÒØ∫ «Ú⁄≈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ‘À ¡Â∂ ÎÀ√Ò∂ ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ ‹ÁØ∫ «’ «√˪’ ±Í «Úæ⁄ È∆Â∆ «ÈÓ≈‰ ’È≈
√Óπæ⁄∆ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ Á≈ ’ßÓ ˛ Í «ÚÚ‘≈ «Úæ⁄ ’∂ÚÒ ’Àϫȇ ‘∆ «¬√ ’ßÓ ˘ √Ó±«‘’ ±Í «Úæ⁄ √ßͱ‰ ’Á∆ ˛Õ
«¬√ ÂØ∫ Ú∆ «˜¡≈Á≈ ‘∂’ È∆Â∆ ”Â∂ Óπæ÷ ÓßÂ∆ Á∂ «Ú⁄≈ª, √Ø⁄ ¡Â∂ Ë≈È≈Úª Á∆ ¤≈Í ‘πßÁ∆ ˛Õ

200 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY