Page 209 - DPOL102_INDIAN POLITICAL SYSTEM
P. 209

Ì≈Â∆ ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈




                         È؇     Í≈√∂ ≈‹ Á∆ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ ≈‹ Á∆ ¡√Ò ’≈‹ Í≈«Ò’≈ ‘πßÁ∆ ˛, ≈‹Í≈Ò ¡Â∂ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ ≈‹ Á∆ ’≈‹
                                 Í≈«Ò’≈ Á∂ ÁØ «‘æ√∂Á≈ ‘πßÁ∂ ‘È «‹æÊ∂ √≈∂ ’ßÓ ≈‹Í≈Ò Á∂ È≈Ó ”Â∂ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ ÚæÒØ∫ ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ √ß«ÚË≈È
                                 Á∂ ¡Èπ¤∂Á AFC «¬æÊ∂ ÍzÏßË ’Á≈ ˛ «’ ≈‹ Á∆ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ ≈‹Í≈Ò ˘ ¿π√ Á∂ ’ßÓ «È͇≈¿π‰ Ò¬∆ √‘≈«¬Â≈
                                 ¡Â∂ √Ò≈‘ Á∂Ú∂◊∆, «√Ú≈¬∂ ¿π√ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ ‹ÁØ∫ «’ ≈‹Í≈Ò È∂ ¡≈͉∆ √Ú-«ÚÚ∂’ Á∆¡ª Ù’Â∆¡ª ¡Èπ√≈
                                 ’ßÓ ’È≈ ‘πßÁ≈ ˛Õ Ù’Â∆¡ª ≈‹Í≈Ò ˘ «ÁæÂ∆¡ª ◊¬∆¡ª ‘È Í «¬È∑ª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ¿π‘ ÓßÂ∆¡ª Á∆ √Ò≈‘
                                 È≈Ò ’Á≈ ˛Õ Óπæ÷ ÓßÂ∆ ¡Â∂ ‘Ø ÓßÂ∆ ≈‹Í≈Ò ÚæÒØ∫ «ÈÔπ’ ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ ¿π‘ ¿πÁØ∫ Âæ’ ¡‘πÁ∂ ”Â∂ «‘ßÁ∂
                                 ‘È ‹ÁØ∫ Âæ’ ≈‹Í≈Ò ⁄≈‘πßÁ≈ ˛Õ ≈‹Í≈Ò ˘ «¬’ ÓßÂ∆ ¡Â∂ √ßͱÈ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ ˘ ‘∆ Ìß◊ ’È Á≈ ¡«Ë’≈
                                 ‘πßÁ≈ ˛Õ «√˪’ ±Í «Úæ⁄ ÓßÂ∆ ≈‹Í≈Ò ¡Ë∆È ’ßÓ ’Á∂ ‘ÈÕ √’≈ ÚæÒØ∫ ’∆Â∆ ‹≈‰ Ú≈Ò∆ ‘∂’ ’≈‹’≈∆
                                 ’≈Ú≈¬∆ ≈‹Í≈Ò Á∂ È≈Ó ”Â∂ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ

                                 ª Ú∆ ≈‹ ÍzÙ≈√È Á∂ ¡√Ò «ÚÚ‘≈ «Úæ⁄ «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ ◊æÒ √æ⁄ ˛-≈‹Í≈Ò ‘∆ ˛ ‹Ø √Ò≈‘ «ÁßÁ≈ ˛ ¡Â∂ ÓßÂ∆
                                 Íz∆ÙÁ ÎÀ√Ò≈ ’Á≈ ‘ÀÕ Óπæ÷ ÓßÂ∆ ¡Â∂ ÓßÂ∆¡ª Á∆ ⁄؉ «Úæ⁄ ≈‹Í≈Ò Á≈ ’ج∆ «ÚÙ∂Ù ‘æÊ È‘∆∫ ‘πßÁ≈Õ ‹∂’ «¬’
                                 ‘∆ ÁÒ ˘ «ÚË≈È √Ì≈ «Úæ⁄ Ï‘πÓ Íz≈Í ‘ØÚ∂ ª ≈‹Í≈Ò ˘ ¿π√ ÁÒ Á∂ È∂Â≈ ÏπÒ≈¿π‰≈ ¡Â∂ ¿π√ ˘ Óπæ÷ ÓßÂ∆
                                 «ÈÔπ’ ’È≈ ‘∆ ÍÀ∫Á≈ ˛ «Î √≈∂ Ï≈’∆ ÓßÂ∆ Óπæ÷ ÓßÂ∆ ÚæÒØ∫ ¸‰∂ ‹ªÁ∂ ‘È ¡Â∂ ≈‹Í≈Ò ÚæÒØ∫ «ÈÔπ’ ’∆Â∂
                                 ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ Í «’√∂ Ú∆ «¬’ ÁÒ ÚæÒØ∫ Ï‘πÓ Íz≈Í È≈ ’È Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ ≈‹Í≈Ò ¡≈͉∆ ’πfi «¬æ¤≈ Á≈
                                 «¬√Â∂Ó≈Ò ’’∂ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ Á≈ ◊·È ’ √’Á≈ ˛ ‹ª ‹∂’ «¬’ √’≈ «ÚË≈È √Ì≈ «Úæ⁄ ÌØ√∂ Á≈ Ú؇ Íz≈ÍÂ
                                 ’È «Úæ⁄ ¡√ÎÒ «‘ßÁ∆ ‘À ª ≈‹Í≈Ò ¡≈͉∂ √Ú-«ÚÚ∂’ ¡«Ë’≈ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’Á∂ ‘ج∂ ‹ª ª «’√∂ Ú∆
                                 ‘Ø È∂Â≈ ˘ √’≈ ω≈¿π‰ Á≈ √æÁ≈ Á∂ √’Á≈ ˛ ‹ª ≈‹ «ÚË≈È √Ì≈ Ìß◊ ’ √’Á≈ ˛Õ
                                 √Ë≈‰ ±Í «Úæ⁄ ≈‹Í≈Ò √≈«¡ª Óπæ«Á¡ª ”Â∂ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ Á∆ «√Î≈Ù Á∂ ¡Èπ√≈ ’ßÓ ’Á≈ ˛, «√Ú≈¬∂ ¿πÈ∑ª
                                 Ù’Â∆¡ª Á∂ «‹È∑ª Á∂ √ÏßË «Úæ⁄ √ß«ÚË≈È È∂ ¿π√ ˘ √Ú-«ÚÚ∂’ Ù’Â∆¡ª «ÁæÂ∆¡ª ‘ÈÕ ≈‹ «Úæ⁄ ≈‹Í≈Ò
                                 Á∆ √«ÊÂ∆ ’∂∫Á «Úæ⁄ ≈Ù‡ÍÂ∆ Ú◊∆ È‘∆∫ ˛, «’™«’ √ß«ÚË≈È È∂ ¿π√ ˘ ’πfi √Ú-«ÚÚ∂’ Á∆¡ª Ù’Â∆¡ª
                                 «ÁæÂ∆¡ª ‘È («‹Ú∂∫ «’ ≈‹ √’≈ ˘ Ìß◊ ’È≈, ≈‹ «ÚË≈È √Ì≈ ˘ Ìß◊ ’È≈ ¡Â∂ Ë≈≈ CEF ¡Ë∆È «ÓÒ∂
                                 ¡«Ë’≈) «¬√ ’≈È ‘∆ ‚∆. ‚∆. Ï√± È∂ ≈‹Í≈Ò ¡Â∂ ≈‹ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ È≈Ò √ÏßË∆¡ª ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á∆ ≈Ù‡ÍÂ∆
                                 ¡Â∂ √ßÿ∆ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ «Úæ⁄ √Ïß˪ È≈Ò ÂπÒÈ≈ ’Á∂ ‘ج∂ ‘æÒ «Úæ⁄ «’‘≈ ˛ «’,““ √Ë≈‰ ÂΩ ”Â∂ ≈‹Í≈Ò ¡Â∂
                                 ¿π√ Á∂ ÓßÂ∆¡ª «Úæ⁄ √ÏßË ¿πÚ∂∫ ‘∆ ‘πßÁ∂ ‘È «‹Ú∂∫ ≈Ù‡ÍÂ∆ ¡Â∂ ¿π√ Á∂ ÓßÂ∆¡ª «Úæ⁄ ‘πßÁ∂ ‘È, Ó‘æÂÚͱÈ
                                 Î’ «¬‘ ˛ «’ ‹ÁØ∫ «’ √ß«ÚË≈È È∂ ≈Ù‡ÍÂ∆ ˘ ’ج∆ √Ú-«ÚÚ∂’ ¡«Ë’≈ È‘∆∫ «ÁæÂ∂, ≈‹Í≈Ò ˘ «¬‘ ¡«Ë’≈
                                 «ÁßÁ≈ ˛ «’ ¿π‘ ¡≈͉∂ √Ú-«ÚÚ∂’ ¡«Ë’≈ª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’Á∂ ‘ج∂ ’ßÓ ’ √’Á≈ ˛Õ””
                                 «¬√ ÂØ∫ ¡æ◊∂ √ß«ÚË≈È ’¬∆ ¡«‹‘∂ „ß◊ ÍzÁ≈È ’Á≈ ˛, «‹È∑ª È≈Ò ≈‹Í≈Ò ≈‹ Á∂ ÍzÙ≈√È «Úæ⁄ Ó‘æÂÚͱÈ
                                 ̱«Ó’≈ «ÈÌ≈ √’Á≈ ˛Õ Í«‘Ò∆ ◊æÒ Âª «¬‘ ˛ «’ Óπæ÷ ÓßÂ∆ Á∆ «˜ßÓ∂Ú≈∆ ‘πßÁ∆ ˛ «’ ¿π‘ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ Á∂ ÎÀ√«Ò¡ª
                                 √ÏøË∆ ≈‹Í≈Ò ˘ ‹≈‰’≈∆ Á∂Ú∂Õ Á±√≈ ≈‹Í≈Ò ˘ «¬‘ ¡«Ë’≈ ‘πßÁ≈ ˛ «’ ¿π‘ ≈‹ ÍzÙ≈√È È≈Ò √Ïß«ËÂ
                                 «’√∂ Ú∆ ÓπæÁ∂ √ÏøË∆ Óπæ÷ ÓßÂ∆ ÂØ∫ ‹≈‰’≈∆ Íz≈Í ’ √’Á≈ ˛ ¡Â∂ Óπæ÷ ÓßÂ∆ Á≈ «¬‘ ’ÂÚ ‘πßÁ≈ ˛ «’ ¿π‘
                                 √≈∆ ‹≈‰’≈∆ ≈‹Í≈Ò ˘ Á∂Ú∂Õ Â∆√≈, ≈‹Í≈Ò ˘ «¬‘ Ú∆ ¡«Ë’≈ ˛ «’ ¿π‘ «¬’ ÓßÂ∆ ÚæÒØ∫ Ò¬∂ ◊¬∂ ÎÀ√Ò∂
                                 ˘ «Ú⁄≈ Ò¬∆ √ßͱÈ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ Á∂ √≈‘Ó‰∂ Í∂Ù ’È Á∂ Ò¬∆ ’«‘ √’Á≈ ˛Õ ¡√Ò «Úæ⁄ ≈‹Í≈Ò ÓßÂ∆¡ª
                                 ˘ √Ò≈‘, ⁄∂Â≈ÚÈ∆ ¡Â∂ ¿πÂÙ≈‘ Á∂ √’Á≈ ˛Õ
                                                                                         z
                                                                                      æ
                                                                                                   ∂
                                 «√æ‡≈ (Conclusion)- ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ ¡√Ò ’≈‹ Í≈«Ò’≈ ‘؉ ’≈È ≈‹ «Ú⁄ ÍÌ≈ÚÙ≈Ò∆ ¡Â Ù’Â∆Ù≈Ò∆ √«ÊÂ∆
                                 æ÷Á∆ ˛Õ «¬‘ ≈‹ «Úæ⁄ √Ì ÂØ∫ «ÁzÛ ¡Â∂ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ √ß√Ê≈ ˛Õ ¡√Ò ±Í «Úæ⁄ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ ≈‹Í≈Ò ˘ «ÁæÂ∂ ◊¬∂
                                 √≈∂ ¡«Ë’≈ª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’Á∂ ‘ج∂ ≈‹ Á≈ ÍzÙ≈√È ⁄Ò≈™Á∆ ˛ Í ¡Èπ¤∂Á CEF ¡Ë∆È √ß’‡’≈Ò √«ÊÂ∆
                                 √Ó∂∫ ≈‹Í≈Ò ≈‹ «Úæ⁄ √πÂßÂ ±Í «Úæ⁄ ≈‹ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ Á∆ ‘Ø∫Á ÂØ∫ «ÏȪ ≈‹ Á≈ ÍzÙ≈√È ⁄Ò≈™Á≈ ˛Õ
                                 √Ú-ÓπÒª’‰ (Self Assessment)
                                 ‘∂· «Ò÷∂ ’ÊȪ «Úæ⁄ √æ⁄/fi±· Áæ√Ø (Write True/False in the following statements):
                                    G.   √Ë≈‰ ÂΩ ”Â∂ ≈‹Í≈Ò ¡≈͉∂ √≈∂ ’ßÓ ≈‹ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ ¡√Ò «Úæ⁄ Óπæ÷ ÓßÂ∆ Á∆ √Ò≈‘ È≈Ò ’Á≈ ˛Õ

                                    H.   ≈‹ Á∆ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ ≈‹ ÍæË ”Â∂ ¡√Ò ’≈‹ Í≈«Ò’≈ (√’≈) È‘∆∫ ‘πßÁ∆Õ
                                    I.   Óπæ÷ ÓßÂ∆ ¡Â∂ ÓßÂ∆¡ª Á∆ ⁄؉ «Úæ⁄ ≈‹Í≈Ò Á≈ «ÚÙ∂√ ‘æÊ ‘πßÁ≈ ˛Õ



            202                                       LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY
   204   205   206   207   208   209   210   211   212   213   214