Page 271 - DPOL102_INDIAN POLITICAL SYSTEM

Ì≈Â∆ ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈

È؇ H. ÁÒ √’≈ Á∂ Úæ÷-Úæ÷ ¡ß◊ª «Úæ⁄ √«‘ÔØ◊ √Ê≈«Í ’Á∂ ‘È (They create Co-operation Among various
of the Government)- ≈‹È∆«Â’ ÁÒ √’≈ Á∂ Úæ÷-Úæ÷ ¡ß◊ª ¡Â∂ «ÚÌ≈◊ª «Úæ⁄ ÍÃ√Í √«‘ÔØ◊ ÍÀÁ≈ ’Á∂
‘È ‹Ø √’≈ Á∂ √ÎÒÂ≈ͱÚ’ ⁄Ò≈¿π‰ Ò¬∆ Ï‘π ˜±∆ ˛Õ √ß√Á∆ Ù≈√È Íz‰≈Ò∆ «Úæ⁄ ÁÒ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ «ÚË≈È
Óß‚Ò ¡Â∂ ’≈‹ Í≈«Ò’≈ «Úæ⁄ √«‘ÔØ◊ ÍÀÁ≈ ‘πßÁ≈ ˛, «‹√ Á∂ ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫ ⁄ß◊∂ ’≈˘Èª Á≈ Í≈√ ‘؉≈ √ßÌÚ ‘πßÁ≈ ˛Õ
√’≈ Á∂ «¬È∑ª ÁØÚª ¡ß◊ª «Úæ⁄ ◊Â∆ØË ÍÀÁ≈ ‘؉ Á∆ √ßÌ≈ÚÈ≈ Ï‘π ÿæ‡ ‘πßÁ∆ ˛Õ «’™«’ ¿π√∂ ÁÒ Á≈ √’≈
”Â∂ Ú∆ ’߇ØÒ ‘πßÁ≈ ˛ «‹√ ˘ «ÚË≈È Óß‚Ò «Úæ⁄ Ï‘πÓ Á≈ √ÓÊÈ Íz≈Í ‘πßÁ≈ ˛Õ
I. ÙªÂ∆ͱÚ’ „ß◊ È≈Ò √’≈ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ (Peaceful Change in Government)- ≈‹È∆«Â’ ÁÒ ‘∆
Á∂Ù «Úæ⁄ √’≈ Á≈ ÙªÂ∆ͱÚ’ „ß◊ È≈Ò Í«ÚÂÈ √ßÌÚ Ï‰≈™Á∂ ‘ÈÕ √ß’‡ Á∆ √«ÊÂ∆ ÁΩ≈È ‹ÁØ∫ Ùz∆ÓÂ∆
«¬ßÁ≈ ◊ªË∆ Á∆ √’≈ È∂ ÒØ’ª ”Â∂ ¡æ«Â¡≈⁄≈ ’∆Â∂∂ ª AIGG Á∆¡ª ⁄؉ª «Úæ⁄ ÒØ’ª È∂ ¿π√ ˘ ‘≈ ’∂ ‹ÈÂ≈
Í≈‡∆ Á∂ ‘æʪ «Úæ⁄ √æÂ≈ √Ω∫Í «ÁæÂ∆Õ ‹ÁØ∫ ‹ÈÂ≈ Í≈‡∆ ¡≈͉∆ Îπæ‡ Á∂ ’≈È Á∂Ù ˘ √Ê≈¬∆ √’≈ È‘∆∫ Á∂ √’∆
ª AIH@ Á∆¡ª ⁄؉ª «Úß⁄ ‹ÈÂ≈ È∂ ¿π√ Á∂ «ÚπæË ÓÂÁ≈È ’’∂ ¿π√ ˘ ‘‡≈ «ÁæÂ≈Õ «¬√ Â∑ª «¬‘ Í«ÚÂÈ
ͱ∂ ±Í È≈Ò ÙªÂÓ¬∆ Â∆’∂ È≈Ò ‘Ø«¬¡≈Õ ≈‹È∆«Â’ ÁÒª Á∂ ¡«‘√≈√ «Úæ⁄ ¡«‹‘∂ Í«ÚÂÈ Ò¬∆ ¥ªÂ∆ Á≈
√‘≈≈ ÒÀ‰≈ ÍÀ∫Á≈ ‘À «‹√ È≈Ò Á∂Ù «Úæ⁄ ‹≈È ¡Â∂ Ó≈Ò Á∆ Ï‘π ‘≈È∆ ‘πßÁ∆ ‘ÀÕ

A@. ’∂∫Á ¡Â∂ «¬’≈¬∆¡ª «Úæ⁄ Â≈ÒÓ∂Ò ’È≈ (To Create Harmony between Centre and the Units)- Ì≈Â
«Úæ⁄ √ßÿ∆ «ÚÚ√Ê≈ ˘ ¡Í‰≈«¬¡≈ «◊¡≈ ˛, «‹√ «Úæ⁄ Ù’Â∆¡ª Á∆ Úß‚ ’∂∫Á ¡Â∂ ÍzªÂª «Úæ⁄ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ‘ÀÕ
Ù’Â∆¡ª Á∆ Úß‚ ‘؉ È≈Ò ’¬∆ Ú≈ ’∂∫Á ¡Â∂ ÍzªÂª «Úæ⁄ ‰≈¡Í±È √«ÊÂ∆ ÍÀÁ≈ ‘Ø √’Á∆ ˛Õ √≈‚∂ Á∂Ù «Úæ⁄
≈‹È∆«Â’ ÁÒª È∂ ‘Ó∂Ù≈ «¬√ ◊Â∆ØË ˘ ͱ≈ ’È Á≈ ‘ √ßÌÚ ÔÂÈ ’∆Â≈ ˛Õ ‹ÁØ∫ √≈‚∂ Á∂Ù «Úæ⁄ ’∂∫Á ¡Â∂
ÍzªÂª «Úæ⁄ ’ª◊√ ÁÒ Á∆¡ª √’≈ª √È, ¿π√ √Ó∂∫ ÁØÚª «Úæ⁄ Ï‘π ‘∆ ⁄ß◊∂ √ÏßË √È Í AIFG «Úæ⁄ ⁄ΩÊ∆¡ª
¡≈Ó ⁄؉ª ÂØ∫ Ï≈¡Á ’πfi ÍzªÂª «Úæ⁄ ◊À ’ª◊√ √’≈ª ω∆¡ª, «‹√ È≈Ò ÁØÚª «Úæ⁄ ‰≈¡Í±È √«ÊÂ∆ ÍÀÁ≈
‘ج∆Õ √≈‚∂ Á∂Ù Á∂ ’πfi ÍzªÂ ’≈Î∆ √Ó∂∫ ÂØ∫ «¬‘ Óß◊ ’ ‘∂ ‘È «’ ÍzªÂª Á∆¡ª Ù’Â∆¡ª «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂
¡Â∂ ¿π‘ More Provincial Autonomy) ⁄≈‘πßÁ∂ ‘ÈÕ √≈‚∂ Á∂Ù Á∆ ¬∂’Â≈ ¡Â∂ ¡÷ø‚Â≈ ª ‘∆ ω∆ «‘ √’Á∆
˛ ‹ÁØ∫ ’∂∫Á ¡Â∂ ÍzªÂª Á∆¡ª √’≈ª ¡≈Í√ «Úæ⁄ Â≈ÒÓ∂Ò ˘ ω≈¬∆ æ÷‰ ¡Â∂ ≈Ù‡ Á∂ «‘æ «Úæ⁄ ’ßÓ ’∂Õ
√≈∂ ≈‹È∆«Â’ ÁÒª Á≈ «¬‘∆ Óπæ÷ ¿πÁ∂Ù ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ
AA. √Ó≈«‹’ ¡Â∂ ¡≈«Ê’ √πË≈ (Social and Economic Reforms)- «√Î √≈∂ Á∂Ùª «Úæ⁄ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ
√Ó≈«‹’ ¡Â∂ ¡≈«Ê’ √πË≈ª «Úæ⁄ ÙÒ≈ÿ≈ÔØ◊ ̱«Ó’≈ «ÈÌ≈™Á∂ ‘ÈÕ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ ÒØ’ª «Úæ⁄ Íz⁄æ«Ò Ïπ∂
∆Â∆-«Ú≈˜ª ˘ ÷ÂÓ ’’∂ ÈÚ∂∫ √πË≈ «Ò¡≈¿π‰ Á≈ ÔÂÈ ’Á∂ ‘ÈÕ √≈‚∂ √≈Ï’≈ ÍzË≈È ÓßÂ∆ √Ú. Ùz∆ ≈‹∆Ú
◊ªË∆ È∂ Á‘∂‹ ÍzÊ≈, ‹≈Â∆ ÍzÊ≈ ¡Â∂ √Â∆ ÍzÊ≈ ¡≈«Á Ïπ≈¬∆¡ª Á∂ «ÚØË «Úæ⁄ Úæ‚∂ ÍÀÓ≈È∂ ”Â∂ ¡«Ì¡≈È ⁄Ò≈«¬¡≈
√∆Õ √≈‚∂ Á∂Ù «Úæ⁄ ¤π¡≈-¤±Â ˘ ͱÈ ±Í È≈Ò ÷ÂÓ ’È Á≈ ÔÂÈ ’∆Â≈ ‹≈ «‘≈ ˛Õ

√Ú-ÓπÒª’‰ (Self Assessment)
Ï‘π-«Ú’ÒÍ∆ ÍzÙÈ (Multiple Choice Questions):

D. Ì≈Â∆ ≈Ù‡∆ ’ª◊√ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ’ÁØ∫ ‘ج∆ √∆?
(¡) AHHE (Ï) AHHD
(√) AHHF (Á) AHEG
E. Ì≈Â∆ ‹ÈÂ≈ Í≈‡∆ Á≈ «ÈÓ≈‰ ’ÁØ∫ ‘Ø«¬¡≈ √∆?
(¡) AF ¡ÍzÀÒ AIH@ (Ï) F ¡◊√ AIH@
(√) F ¡ÍzÀÒ AIH@ (Á) AE ¡◊√ AIH@

F. Ì≈ «Úæ⁄ √≈ÓÚ≈Á∆ ÁÒ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ’ÁØ∫ ‘ج∆ √∆?
(¡) AIBE (Ï) AIBC
(√) AIDH (Á) AIBD

264 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY