Page 273 - DPOL102_INDIAN POLITICAL SYSTEM

Ì≈Â∆ ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈

È؇ ¡≈¿π‰ Âæ’ ‹È √ßÓÂ∆¡ª Á≈ ◊·È ’’∂ ≈‹ Á∆¡ª √Óæ«√¡≈Úª Á∂ ‘æÒ «Úæ⁄ ‹ÈÂ≈ Á≈ √«‘ÔØ◊
Íz≈Í ’È ”Â∂ ˜Ø «ÁæÂ≈ «◊¡≈ ˛Õ
(ii) (¡≈¬∆) È∂ ¸‰≈Ú∆ «‘ß√≈, ËÈ Ù’Â∆ Á∂ «¬√Â∂Ó≈Ò ¡Â∂ ‹≈Â∆ Â∂ √ßÍzÁ≈«¬’ √Óæ«√¡≈Úª Á∂ ‘æÒ Ò¬∆
Ï«‘√ Ùπ± ’È Á≈ Íz√Â≈Ú ’∆Â≈ ˛ «‹√ È≈Ò «¬È∑ª Ó≈Ó«Ò¡ª ”Â∂ √≈«¡ª Á∆ ÓȘ±∆ Íz≈ÍÂ
’∆Â∆ ‹≈ √’∂Õ
(iii) Ì«Úæ÷ «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∆¡ª ⁄؉≈ «Úæ⁄ «¬ÒÀ’‡z≈«È’ ÚØ«‡ø◊ ÓÙ∆Ȫ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’È ¡Â∂ Ú؇ª
˘ Í«‘⁄≈‰ ÍæÂ (Identity Cards) «ÁæÂ∂ ‹≈‰ Á∆ «ÚÚ√Ê≈ Ùπ± ’È Á≈ Ú⁄È «ÁæÂ≈ «◊¡≈ ˛Õ
(iv) √’≈ Ï‰È Á∂ A@@ «ÁȪ Á∂ ¡ßÁ Íø⁄≈«¬Â∆ ≈‹ ¡Â∂ È◊ Í≈«Ò’≈ «ÚË≈«¬’ª ˘ Í≈√ ’’∂
√æÂ≈ «Ú’∂∫Á∆’È ’È Á≈ Ú≈¡Á≈ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ
(v) «¬√ √Ó∂∫ ÁΩ≈È ‘∂’ √Ú≈«¬Â √ß√Ê≈ ¡Â∂ √Ê≈È’ √ÚÙ≈√È Á∆¡ª √≈∆¡ª «¬’≈¬∆¡ª √«‘Â
‘∂’ ÍzÙ≈√«È’ Ô±«È‡ «Úæ⁄ Ó«‘Ò≈Úª Ò¬∆ C@% √Ê≈È ≈÷Ú∂∫ ’∆Â∂ ‹≈‰ Á∆ ÿØÙ‰≈ ’∆Â∆ ◊¬∆
˛ ¡Â∂ ¿πÈ∑≈ Á∂ ¡«Ë’≈ª ˘ √πæ«÷¡Â ω≈¿π‰ Ò¬∆ «¬’ ¡≈Ôπ’ ’È Á≈ «ÈÙ⁄∂ Íz◊‡ ’∆Â≈
«◊¡≈ ˛Õ
(vi) ≈Ó ‹ÈÓ Ì±Ó∆ Ó≈ÓÒ∂ «Úæ⁄ √Óæ«√¡≈ Á∂ ‘æÒ Ò¬∆ ¡≈Í√∆ ◊æÒÏ≈ ¡Â∂ ¿π√ Á∂ √ÎÒ È≈ ‘؉ ”Â∂
¡Á≈ÒÂ∆ ÎÀ√Ò∂ È≈ Óßȉ Á≈ √πfi≈¡ Í∂Ù ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ Ó√«‹Á Á∂ „ª⁄∂ ˘ ÂØÛ∂ «ÏȪ Óß«Á
«ÈÓ≈‰ Á≈ Ú⁄È «ÁæÂ≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ
(vii) ⁄؉ ÿØÙ‰≈ ÍæÂ «Úæ⁄ AE ¡◊√ AIDG ˘ ¿πÍ≈√È≈ ‹ª ͱ‹≈ √Ê≈Ȫ Á∆ ÂæÂ’≈Ò∆È √«ÊÂ∆ ˘
ÔÊ≈Ú ω≈¬∆ æ÷‰ Á∆ ÿØÙ‰≈ ’∆Â∆ ◊¬∆ ˛Õ
(viii) √øÍÃÁ≈«¬’ fi◊«Û¡ª Á≈ ‹ÒÁ∆ «È͇≈≈ ’È Ò¬∆ «ÚÙ∂Ù ¡Á≈Òª ’≈«¬Ó ’È Á∆ «√Î≈Ù
’∆Â∆ ◊¬∆ ˛Õ
(ix) √øÍÃÁ≈«¬’ Áø«◊¡ª ˘ ’π⁄Ò‰ ‹ª ¿πÈ∑ª ”Â∂ ’≈Ï» Í≈¿π‰ Ò¬∆ √≈∂ √øÍÃÁ≈Úª Á≈ «ÚÙ∂Ù √πæ«÷¡≈ ÏÒ
◊«·Â ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
(x) √øÍÃÁ≈«¬’ Áø«◊¡ª ÂØ∫ ÍÃÌ≈«Ú ÒØ’ª ˘ Âπø Óπ¡≈Ú˜≈ «ÁÚ≈¿π‰ Á∆ ’≈˘È∆ «ÚÚ√Ê≈ ’∆Â∆
‹≈Ú∂◊∆Õ
(xi) ¡Èπ√±«⁄ ‹≈Â∆ ¡Â∂ ¡Èπ√±«⁄ ‹È ‹≈Â∆ √ÏßË∆ ¡≈ÔØ◊ ˘ √ß«ÚË≈«È’ Ó≈ÈÂ≈ Á∂ ’∂ ¿π√ ˘
«˜¡≈Á≈ ÍzÌ≈ÚÙ≈Ò∆ ¡Â∂ Ù’Â∆ √ßÍÈ Ï‰≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
(xii) ¡Èπ√±«⁄ ‹≈Â∆¡ª ¡Â∂ ‹È ‹≈Â∆¡ª Á∂ «Ú’≈√ Ò¬∆ «ÚæÂ∆ ¡Â∂ «Ú’≈√ «È◊Ó √Ê≈«Í ’∆Â≈
‹≈Ú∂◊≈Õ
(xiii) ‚≈. Ì∆Ó ≈˙ ¡ßÏ∂Á’ «ÚÙÚ «Ú«Á¡≈Ò≈ È≈Ò √Ïß«Ë ÔØ‹È≈ ˘ Ò≈◊± ’’∂ Ò÷È¿± «Úæ⁄ «¬’
«ÚÙÚ «Ú«Á¡≈Ò≈ ’≈«¬Ó ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊≈Õ
(xiv) Íæ¤Û∂ Ú◊ Á∂ ’«Ò¡≈‰ Ò¬∆ Ú∆ «¬’ Íæ¤Û∂ Ú◊ «Ú’≈√ «È◊Ó √Ê≈«Í ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
(xv) Óß‚Ò ¡≈ÔØ◊ Á≈ È≈Ó È≈ ÒÀ∫Á∂ ‘ج∂ Ú∆ ⁄؉ ÿØÙ‰≈ ÍæÂ «Úæ⁄ ¡≈«Ê’ «ÁzÙ‡∆ ÂØ∫ Íæ¤Û∂ ÒØ’ª Ò¬∆
≈÷Ú∂∫ ’∆Â∂ ‹≈‰ Á≈ √ÍæÙ‡ ÙÏÁª «Úæ⁄ Ú≈¡Á≈ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ
(xvi) ¡√Ó Á≈ Â∂˜ ◊Â∆ È≈Ò «Ú’≈√ ’È Á≈ √ÍæÙ‡ ÌØ√≈ «ÁæÂ≈ «◊¡≈ ˛Õ
(xvii) ÍzÀµ√ Á∆ √πÂßÂÂ≈ ˘ ω≈¬∆ æ÷‰ Á≈ Ú≈¡Á≈ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛ ¡Â∂ ¡≈’≈ÙÚ≈‰∆ ¡Â∂ Á±ÁÙÈ Á∆
√Ú≈ÔÂÂ≈ È≈Ò √Ïß«Ë Íz√≈ Ì≈Â∆ «ÚË≈«¬’ ˘ Í≈√ ’È Á∆ ÿØÙ‰≈ ’∆Â∆ ◊¬∆ ˛Õ È≈Ò ‘∆ «¬‘
«’‘≈ «◊¡≈ ˛ «’ ’ª◊√ √’≈ «¬’ √≈Ò Á∂ ¡ßÁ «Èæ‹∆ ÷∂Â Á∆¡ª ’ßÍÈ∆¡ª ˘ Ú∆ Íz√≈‰
¡Â∂ Á±ÁÙÈ ÍzØ◊≈Óª ˘ Í∂Ù ’È Á≈ ¡«Ë’≈ Á∂ ’∂ «√‘ ÍzÂ∆√ÍÃÁ≈ ˘ ¿πÂÙ≈«‘ ’∂◊∆Õ
(xviii) ÁØ √≈Ò Á∂ ¡ßÁ ’ª◊√ √’≈ ÔØ‹È≈ Á∂ ’ßÓ ˘ ͱ∆ Â∑ª «Ú’∂∫Á« ’ Á∂Ú∂◊∆ «‹√ È≈Ò
È◊ Í≈«Ò’≈ ¡Â∂ Íø⁄≈«¬Â ÷πÁ ‘∆ ÔØ‹È≈Úª ω≈ ’∂ ¿πÈ∑ª ˘ Ò≈◊± ’È Á≈ ¡«Ë’≈ Íz≈Í ’
ÒÚ∂◊∆Õ

266 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY