Page 142 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñC: √Ó≈‹Ù≈√Â Á∆¡ª Ùπ»¡≈Â∆ Ë≈È≈Úª

¡ßÂ:√Ó±‘ «Úæ⁄ ¡≈ÏÁË «Ú¡’Â∆¡ª «Úæ⁄ «ÈøÂ ¡‡πæ‡ «ÚÙÚ≈√, Íz∂Ó, ¬∂’Â≈ ¡Â∂ ¡≈͉≈ √Ófi‰ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ È؇
Á≈ «ÚÙ∂Ù √Ê≈È «‘ßÁ≈ ˛Õ «¬√ Â∑ª ‘Ó «¬’ ¡ßÂ:√Ó±‘ ˘ “‘Ó √Ó±‘” Ú∆ ’«‘ √’Á∂ ‘ªÕ √ÓÈ È∂ «¬√ ◊æÒ ˘
Ó‘æÂÚ «ÁßÁ∂ ‘ج∂ «Ò«÷¡≈ ˛ «’, ““‘Ó √Ó±‘ ‹ª ¡ßÂ: √Ó±‘ ¿π‘ √Ó±‘ ˛, «‹√ Á∂ ÓÀ∫Ïª «Úæ⁄ ‘Ó Á≈ ÍzÔØ◊ ‘πßÁ≈
˛Õ «¬æÊ∂ √≈∂ ÓÀ∫Ïª «Úæ⁄ ÙªÂ∆, «ÚÚ√Ê≈, ’≈˘È, √’≈ ¡Â∂ ¿πÁÔØ◊ «Úæ⁄ √Ïß«Ë ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ √≈∂ Ï≈‘∆ ÒØ’ª
Á≈ Ïz≈‘Ó √Ó±‘ª È≈Ò ¿πÈ∑ª Á≈ √ÏßË ÔπæË ¡Â∂ ´æ‡ Á∂ ‘πßÁ∂ ‘È, «√Ú≈¬∂ ¿πÈ∑ª √Ïß˪ Á∂ «‹È∑ª «Úæ⁄ «¬’≈¬∆¡ª È≈Ò
√ØË ’ Ò¬∆ ‘ØÚ∂Õ””
(ii) Ïz‘Ó √Ó±‘ (Out Group)-“‘Ó Ì≈ÚÈ≈” ¡Â∂ “Á«¬¡≈ Á∆ Ì≈ÚÈ≈” Á∂ ¡«‘√≈√ Ú≈Ò∂ √Ó±‘Õ «‹√ Â∑ª ¡ßÂ:√Ó±‘
Á∂ ÓÀ∫Ïª Á∂ ÓæË ÚË∂∂ Á«¬¡≈ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ ¡Â∂ √π«‘Áͱ‰ «ÚÚ‘≈ ‘πßÁ∂ ‘È, ·∆’ «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ ¿π‘ ‘Ø √Ó±‘ª
Á∂ ÓÀ∫Ïª Á∂ ÍzÂ∆ «ÚØË∆ Ì≈ÚÈ≈, ÍzÂ∆«ÁßÂ≈, «ÚÔß◊, ‚, √ßÁ∂Ù, ÈÎÂ, ¡π⁄∆, ÁÚ∂Ù ¡≈«Á Á∂ Ì≈Ú æ÷Á∂ ‘È
¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á∂ ÍzÂ∆ «¬‘ Ì≈Ú Íz◊‡ ’Á∂ ‘ÈÕ ÓÀ’≈¬∆Ú Á∂ Ïz‘Ó √Ó±‘ Á≈ «ÁzÙ‡∆’؉ √Á≈ ÁπÙÓ‰ ≈Ù‡∆ ‹ª
Í«Ú≈ª, Ó˜Á± √ßÿ ‹ª Ó≈«Ò’ √ßÿ, ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ ÁÒª ¡≈«Á Á∂ ±Í «Úæ⁄ ¿πÒ∂÷ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ «¬√ Â∑ª
Á∂ «ÚØË Á∆ Ì≈ÚÈ≈ Á∂ «ÚÚ‘≈ Á≈ Óπæ÷ ’≈È «¬‘ ˛ «’ Ïz‘Ó √Ó±‘ª Á∂ ÓÀ∫Ïª Á∂ ÍzÂ∆ «’√∂ Â∑ª ÒØ’ «ÚÙÚ≈√ª
(Stereo-types) Á≈ ÍzÌ≈Ú È‘∆∫ ‘πßÁ≈Õ ¡«‹‘∂ √Ó±‘ª ˘ Ùz∂‰∆ÏæË ¡Â∂ Ïz≈‘Ó √Ó«fi¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ¿πÈ∑ª ˘ Ú◊ ±Í
«Úæ⁄ Óß«È¡≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ √Ó≈«‹’ Á±∆, Ú‰ÏæËÂ≈ ¡Â∂ Ùz∂‰∆ Á∆ Ì≈ÚÈ≈Úª Á≈ «Ú’≈√ ‘؉≈ È≈Ò Ïz≈‘Ó Á∂ ÍzÂ∆
ȯ Ú≈Ò≈ «ÚÚ‘≈ Á∂«÷¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
Ïz≈‘Ó √Ó±‘ Á∂ Ò¬∆ ‘Ó∂Ù≈ ¿πÁ≈√∆ÈÂ≈ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ «Ú¡≈Í «‘ßÁ∆ ˛Õ «‘√ Â∑ª √Ó±‘ Á∆ Ë≈È≈ ¡ßÂ:√Ó±‘ Á∆
Ë≈È≈ È≈Ò ‘∆ «Ú’«√ ˛Õ””
«¬√ Â∑ª √ÍæÙ‡ ˛ «’ ÓÈπæ÷ «ÚÚ‘≈ª Á∆ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò √ÓÈ È∂ √Ó±‘ Á∂ «¬È∑ª ÁØ ±Íª Á≈ ¿πÒ∂÷ ’∆Â≈ ˛Õ «¬√
Ú◊∆’È Á∂ Ó≈«Ë¡Ó È≈Ò √Ó±«‘’ «ÚÚ‘≈ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ «¬√ Ò¬∆ «◊«ÒÈ ¡Â∂ «◊«ÒÈ È∂
«Ò«÷¡≈ ˛, ““«¬‘ ÁØ Â∑ª Á∂ √Ó±‘ª Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ √Ó±«‘’ √ßÿÙ Á∆ √«ÊÂ∆¡ª ˘ √Ófi‰ «Úæ⁄ ÏÛ≈ Ò≈ÌÁ≈«¬’ ‘ÀÕ
«¬È∑ª È≈Ò ¡È∂’ √Óæ«√¡≈Úª Á∂ ¡Ë≈ª Á≈ ÍÂ≈ Ò◊≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ «Ú¡’Â∆ Á∂ √Ó≈‹∆’È Á∆ Íz«’«¡≈,
√ß√«¥«Â’-Í«ÚÂÈ, √Ó≈«‹’ ’߇ØÒ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ √Óæ«√¡≈Úª ¡≈«Á «Ú«Ù¡ª «Úæ⁄ «¬√ Ë≈Ȫ Á≈ ¿πÍÔØ◊
’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ

¡ß √Ó±‘ ¡Â∂ Ïz≈‘Ó √Ó±‘ «Úæ⁄ ¡ßÂ (Distinction between In Group and Out Group)
¡ßÂ:√Ó±‘ (In Group) Ïz≈‘Ó √Ó±‘ (Out Group)
A. ¡ßÂ:√Ó±‘ª «Úæ⁄ ¡√∆∫ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ ¡Â∂ ¡Í‰≈ÍÈ A. Ïz≈‘Ó √Ó±‘ «Úæ⁄ “‘Ó Á∆ Ì≈ÚÈ≈” ¡Â∂ ¡≈͉∂ÍÈ
Í≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ Á≈ ¡«‘√≈√ Í≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
B. ÓÀ∫Ïª Á∂ ÓæË √Ïß˪ «Úæ⁄ ȘÁ∆’∆ ¡Â∂ È∂ÛÂ≈ Í≈¬∆ B. ÓÀ∫Ïª Á∂ ÓæË √Ïß˪ «Úæ⁄ Á±∆ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ¡Â∂ Á≈
‹ªÁ∆ ˛Õ ¡«‘√≈√ Í≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
À
æ
±
ß
∂
∂
z
±
C. ¡Â:√Ó‘ «Ú⁄ Ó∫Ïª «Ú⁄ «¬’ Á√ Á ÍÂ∆ «Â¡≈◊ C. «Â¡≈◊ ¡Â∂ Á«¬¡≈ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ Á≈ «Á÷≈Ú≈ ’∆Â≈
æ
¡Â∂ Á«¬¡≈ Á∆ ¿πµ⁄ Ì≈ÚÈ≈ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ ‹ªÁ≈ ˛Õ
D. ¡ßÂ:√Ó±‘ Á∂ ÓÀ∫Ï «¬’ Á±√∂ Á∂ √πæ÷ Áπæ÷ «Úæ⁄ «‘æ√≈ D. Ïz≈‘Ó √Ó±‘ «Úæ⁄ Áπæ÷ √πæ÷ Á≈ Ïz≈‘Ó ±Í Íz◊‡
ÒÀ∫Á∂ ‘ÈÕ ‘πßÁ≈ ˛Õ
E. ¡ßÂ:√Ó±‘ Úæ‚∂ Ú∆ ‘Ø √’Á∂ ‘ÈÕ E. Ïz≈‘Ó √Ó±‘ Íz√«ÊÂ∆¡ª Á∂ ¡Èπ√≈ ¤Ø‡∂ Ú∆ ‘Ø
√’Á∂ ‘ÈÕ
√Ó±‘ Á∂ ’ßÓ
√Ó≈«‹’ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄ √Ó±‘ Á≈ «ÚÙ∂Ù Ó‘æÂÚ ˛Õ √Ó±‘ «Úæ⁄ «‘‰ Á∆ «¬æ¤≈ ‹Ø «’ √≈‚∆ «¬’ Ó±Ò Íz«ÚÂ∆ ˛,
‘∂’ «Ú¡’Â∆ Á∂ Ò¬∆ ‘∆ È‘∆∫ ˛, ÏÒ«’ «¬È∑ª Á≈ Ó‘æÂÚ «¬√ Ò¬∆ Ú∆ ˛ «’ «¬‘ √ß√«’zÂ∆ ¿πÁ∂Ùª Á∆ Íz≈ÍÂ∆
√ÏßË∆ ÓÈπæ÷ Á≈ √Ó±‘ «Úæ⁄ «‘‰≈ ˜±∆ ‘Ø ‹ªÁ≈ ˛Õ «’√∂ «ÚÁÚ≈È È∂ «Ò«÷¡≈ ˛, ““«Ú¡’Â∆ Á≈ ‹ÈÓ Ú√±¡ª
Ì∂ ÌΩ«Â’ ‹◊ «Úæ⁄ ‘∆ È‘∆∫ ‘πßÁ≈, ÏÒ«’ ÓÈπæ÷ª ¡Â∂ √Ó±‘ª Ì∂ √Ó≈«‹’ ‹◊ «Úæ⁄ ‘πßÁ≈ ˛ ¡Â∂ ‘∂’
«Ú¡’Â∆ ¡Â∂ √Ó±‘ Á∂ «ÚÚ‘≈ Á≈ √Ê≈«Í „ß◊ ¡≈͉≈ ‘∆ ‘πßÁ≈ ˛Õ «¬È∑ª ÒØ’ª ¡Â∂ √Ó±‘ª Á∂ È≈Ò ‘Ø «’«¡≈

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 135