Page 223 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Óπæ÷ ÂæÂ

È؇ Ó Á∂ ’∂ Ó ˘ ÈÙ‡ È‘ƒ ‘؉ Á∂‰≈ ⁄≈‘πøÁ≈Õ Í∂∫‚» ÓÂÁ≈Â≈ ¿πÓ∆ÁÚ≈ Á∆ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò ÚË∂∂ «Ú⁄≈ ’Á∂ ‘È,
‹Á «’ Ù«‘∆ ÓÂÁ≈Â≈ ⁄؉ ÍÃÙȪ ¡Â∂ ÁÒª ”Â∂ ÚË∂∂ «Ë¡≈È «ÁøÁ∂ ‘ÈÕ ‹≈Â∆Ú≈Á, ÷∂ÂÚ≈Á Á∆ ÍëÚÂ∆ ¡Â∂
√≈ÓøÂÙ≈‘∆ «ÚÚ√Ê≈ «‹Ú∂∫ Á»«Ù Âæ ⁄؉ª «Úæ⁄ ¡≈͉≈ ’ج∆ ÍÃÌ≈Ú È≈ Í≈ √’‰ ¡Â∂ «¬√ Á∆ ‹◊∑≈ ”Â∂ «ÚÙ∂Ù
‹ÈÓ Ì»Ó∆ Á∂ ’≈È ’πfi ÍÃÓπæ÷ ÈÚ∂∫ Âæª Á∆ Ùπ»¡≈ ‘ج∆Õ «¬‘ Âæ ‘È-Ì≈Â∆ ‹ÈÂ≈ Á∆ ÒØ’ÂøÂ ˘ ω≈¬∆
æ÷‰ Á∆ «¬æ¤≈ ¡Â∂ ¿πÓ∆Á ¡Â∂ Ù≈√È Á∆¡ª «˜¡≈ÁÂ∆¡ª Á≈ «ÚØËÕ ‹ÈÂ≈ È∂ «¬‘ √ÍæÙ‡ ’ «ÁæÂ≈ «’ ¿π‘
Ù≈√’ Ú◊ Á∆¡ª «˜¡≈ÁÂ∆¡ª Á∂ «ÚπæË “ÙªÂ∆Í»È «ÚÁØ‘” ’È Á∆ √ÓæÊ≈ æ÷Á∆ ˛Õ
Ì≈Â∆ ÓÂÁ≈Â≈ Á∂ √ÏøË «Úæ⁄ ¡È∂’ª Íæ÷ª ÚæÒØ∫ ‘π‰ Âæ’ «¬‘ √Ó«fi¡≈ ‹ªÁ≈ «‘≈ ˛ «’ ¿π‘ ¡≈͉∆ ¡ÈÍÛ∑Â≈,
◊∆Ï∆ ¡Â∂ ¡È∂’ª ’≈Ȫ È≈Ò ¡≈͉∂ Ó ¡«Ë’≈ Á≈ √‘∆ «¬√Â∂Ó≈Ò ’È «Úæ⁄ ¡√ÓæÊ «‘≈ ˛Õ ¡√Ò «Úæ⁄
¡«‹‘≈ Ó ’∂ÚÒ ¿π‘ ‘∆ ÍÃ◊‡ ’ √’Á∂ ‘È, «‹È∑ª ˘ Ì≈Â∆ ‹ÈÂ≈ Á∂ ÓÈ ¡Â∂ «ÁÓ≈◊ Á∆ ‹≈‰’≈∆ ˛ ¡Â∂
«‹È∑ª ˘ Ì≈ «Úæ⁄ ÓÂÁ≈È «ÚÚ‘≈ Á≈ «Ú¡≈Í’ ¡«Ë¡ÀÈ È‘ƒ ’∆Â≈Õ ¡≈͉∆ √≈∆ ¡ÈÍÛ∑Â≈ ¡Â∂ ◊∆Ï∆
Á∂ Ï≈Ú‹»Á Ì≈Â∆ ‹ÈÂ≈ Á≈ ÓÂÁ≈È ·Ø√ «ÚÚ∂’ ”Â∂ ¡Ë≈« «‘≈ ˛Õ
AIGG ¬∆. «Úæ⁄ ‹ÈÂ≈ È∂ Ï‘π «˜¡≈Á≈ «¬æ¤≈Úª ¡Â∂ ¿πÓ∆Áª Á∂ È≈Ò ‹ÈÂ≈ Í≈‡∆ ˘ Ù≈√È √Ω∫«Í¡≈ √∆ Í
‹ÈÂ≈ Í≈‡∆ Á∆ √’≈ ¡≈͉∆ ¬∂’Â≈ ¡Â∂ √ÓæÊ≈ Á≈ √ϻ ȑƒ Á∂ √’∆Õ ‹ÈÂ≈ Í≈‡∆ «Úæ⁄ ¡ÈπÙ≈√È‘∆‰Â≈,
ÿ‡’Ú≈Á ¡Â∂ Â∂˜ ◊πæ‡ÏøÁ∆ ˘ Á∂÷Á∂ ‘ج∂ ‹ÈÂ≈ È∂ √Ø«⁄¡≈ «’ ¡«‹‘∂ «Ú¡’Â∆ √Ó»‘ ˘ Í»È ÂΩ ”Â∂ Ù≈√È
√Ω∫͉≈ ≈‹È∆«Â’ √«ÊÂ≈ ¡Â∂ Á∂Ù Á∂ «‘æ «Úæ⁄ È‘ƒ ‘ØÚ∂◊≈ ¡Â∂ ‹ÈÂ≈ ÚæÒØ∫ Í»È ÂΩ ”Â∂ √æÂ≈ Í«ÚÂÈ
’∆Â≈ «◊¡≈Õ Ì≈Â∆ ‹ÈÂ≈ È≈ ª ¡«ËÈ≈«¬’ Ú≈Á∆ Ù≈√È Á∆ √ÓæÊ’ ˛ ¡Â∂ È≈ ‘∆ «ÁÙ≈‘∆‰ Ù≈√È Á∂ Íæ÷
«Úæ⁄Õ AIH@ ¬∆. ÂØ∫ Ï≈¡Á Ì≈Â∆ ÓÂÁ≈Â≈ Á≈ πfi≈È “÷∂Â∆ ÁÒª” ÚæÒ ÚæËÁ≈ ‹≈ «‘≈ ˛Õ HÚƒ ÒØ’ √Ì≈ Á∆¡ª
⁄؉ª ÂØ∫ Ï≈¡Á ÓÂÁ≈Â≈ Á∆ ‹≈◊»’Â≈ «¬√ ÂæÊ ÂØ∫ √ÍæÙ‡ ˛ «’ ÓÂÁ≈Â≈ È∂ ÒØ’ √Ì≈ Á∂ Ó Í≈Â ¡Â∂ «ÚË≈È
√Ì≈ Á∂ Ó Í≈Â Á≈ ÍÃÔØ◊ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ ¡Ë≈ ”Â∂ «Ú⁄≈ ’Á∂ ‘ج∂ ’∆Â≈Õ

E.G √≈ ¡øÙ (Summary)

J “«ÚÚ√Ê≈” ÙÏÁ «Ú¡≈Í’ ˛ ¡Â∂ ¿π√ «Úæ⁄ √≈∂ Â∑ª Á∆¡ª ¿πÍ⁄≈«’ ¡Â∂ ¡‰¿πÍ⁄≈«’ Íë’«¡≈Úª
¡øÂ:«’«¡≈Úª, Íë’«¡≈Úª, √»⁄È≈Úª, ÓπæÒ, ¡≈⁄≈ ¡≈«Á ¡≈ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ ≈‹-«ÚÚ√Ê≈, √Ó≈‹-«ÚÚ√Ê≈
Á∆ ¿πµÍ «ÚÚ√Ê≈ ˛Õ
J ‚∂«Ú√ «¬√‡È Á∂ ¡Èπ√≈, ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈ ¿πÈ∑ª ¡øÂ: «’«¡≈Úª Á≈ È≈Ó ˛, «‹È∑ª Á∂ Ó≈«Ë¡Ó È≈Ò
√Ó≈‹ Ò¬∆ ÓπæÒª Á≈ ¡«Ë’≈ «Ú«ÈË≈È ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
J ≈‹È∆«Â’ Íë’«¡≈ «Úæ⁄ ÁÏ≈¡ √Ó»‘ª Á≈ «ÚÙ∂Ù Ó‘æÂÚ ˛Õ ¡«‹‘≈ Ú∆ √Ó∂∫ √∆, ‹Á ÁÏ≈¡ ¡Â∂ «‘æ √Ó»‘ª
˘ ¡ÈÀ«Â’ Óø«È¡≈ ‹ªÁ≈ √∆ ¡Â∂ «¬√ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò Á∂«÷¡≈ ‹ªÁ≈ √∆ Í ¡≈Ëπ«È’ ’≈Ò «Úæ⁄ ÁÏ≈¡ ¡Â∂
«‘æ √Ó»‘ª ˘ ÒØ’ÂøÂ Á≈ Íæ÷ ÍØÙ’ ¡Â∂ √«‘ÔØ◊∆ Óø«È¡≈ ‹≈‰ Òæ◊≈ ˛Õ
J ÍÀ∂‡Ø, ÓÀ’√ Ú∂Ï ¡Â∂ ¡È∂’ª ‘Ø «ÚÁÚ≈Ȫ È∂ Ù’Â∆ Á∂ Ú∆ √Ó≈«‹’ ÍæË∆’È Á≈ «¬’ ÍÃÓπæ÷ ¡Ë≈ Óø«È¡≈
˛Õ Ù’Â∆ ÓÈπæ÷∆ ‹∆ÚÈ Á∆ «¬’ ÍÃÓπæ÷ ˜» ˛Õ «¬‘ ¿π√ Á∂ √Ó≈«‹’ ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ ‹∆ÚÈ Á∆ ˜»∆
ÙÂ ˛Õ
J ≈‹È∆«Â’ ÁÒ ÍË≈Âø«Âz’ Ù≈√È-ÍÉ≈Ò∆ «Úæ⁄ ÍÃÓπæ÷ ≈‹È∆«Â’ √ø«÷¡≈ ’‘∂ ‹≈ √’Á∂ ‘ÈÕ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ
Á≈ ¡Ê ÒØ’ª Á∂ ¡«‹‘∂ √ø◊·È ÂØ∫ «Ò¡≈ ‹ªÁ≈ ˛, «‹√ Á≈ «¬’ «ÚÙ∂Ù ¿πÁ∂Ù, «√˪Â, Ó ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’
”Â∂ «¬’√≈Â≈ ‘πøÁ∆ ˛ ¡Â∂ ¿π‘ √ø◊«·Â ¡Â∂ ¬∂’∆«¥Â ‘πøÁ≈ ˛Õ

E.H ÙÏÁ’ØÙ (Keywords)
J ˙«⁄ÂÔÍ»ÈÂ≈-¿πÍØ’Â, √‘∆Õ

J ¡«Ì‹È Ú◊-¿πµ⁄ Ú◊, √≈ËÈ √øÍÈ Ú◊Õ
J √»⁄’ ¡ø’ª-ÓπæÒ Áæ√‰ Ú≈Ò∂ ¡ø’Û∂Õ
J ÍπÙÂÀÈ∆- ‹Ø ’¬∆ Í∆Û∑∆¡ª ÂØ∫ ⁄æ«Ò¡≈ «‘≈ ‘ØÚ∂Õ

216 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY