Page 393 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Óπæ÷ ÂæÂ

È؇ AA.I √Ó≈«‹’ ÍæË Á≈ Ó‘æÂÚ (’ßÓ)
(Importance (Functions) of Social Stratification)

√Ó≈«‹’ ÍæË √ÚÌΩ«Ó’ ÂæÊ ˛Õ «¬√ Á≈ ’ج∆ È≈ ’ج∆ ±Í √≈∂ √Ó≈‹ª ¡Â∂ √«Ó¡ª «Úæ⁄ Í≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ «‘≈
˛, «¬√∂ È≈Ò «¬√ Á≈ Ó‘æÂÚ ¡Â∂ ¿πÍÔØ◊Â≈ Íz◊‡ ‘πßÁ∆ ˛Õ ¡«‹‘≈ Óß«È¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ «’ ‹∂’ «’√∂ √Ó≈‹ «Úæ⁄
◊À-Ï≈ÏÂ≈ Á∆ √ß√Ê≈◊ ÍÁÂ∆ È‘∆∫ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ª ¿π‘ √Ó≈‹ ÓπÙ«’Ò È≈Ò ‘∆ «‹¿»∫Á≈ «‘ √’Á≈ ˛Õ ‘∂’
√Ó≈‹ «Úæ⁄ ¡‘π«Á¡ª Á∂ Ó‘æÂÚ «Úæ⁄ ¡ßÂ ‘؉ ¡Â∂ «Ú¡’Â∆¡ª Á∆ ÔØ◊Â≈, ÏπæË∆ ¡Â∂ ’πÙÒÂ≈ «Úæ⁄ Ì∂Á ‘؉
Á∂ ’≈È ’πfi «Ú¡’Â∆ Íz◊Â∆ ’ ‹ªÁ∂ ‘È ¡Â∂ ’πfi Íæ¤Û ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ «¬√ ’≈È √Ó≈‹ «Úæ⁄ √ÚÂ: ‘∆ ÍæË
ÍÀÁ≈ ‘Ø ‹ªÁ≈ ˛Õ «Ú¡’Â∆ ¡Â∂ √Ó≈‹ Á∂ Ò¬∆ ÍæË Á≈ Ó‘æÂÚ «¬√ Â∑ª ˛ :
(I) «Ú¡’Â∆ Á∂ Ò¬∆ √Ó≈«‹’ ÍæË Á≈ Ó‘æÂÚ (’ßÓ) (Importance of (Functions) Social Stratifica-
tion for Individual)
A. ˜± ͱÂ∆ «Úæ⁄ √‘≈«¬Â≈- ÓÈπæ÷ Á∆¡ª ˜±ª ¡√ß«÷¡’ ‘ÈÕ «¬È∑ª Á∆ ͱÂ∆ Ò¬∆ ¿π√ ˘ Úæ÷-Úæ÷
«Ú¡’Â∆¡ª Á≈ √«‘ÔØ◊ ÒÀ‰≈ ‘πßÁ≈ ˛Õ ÍæË ÚæÒØ∫ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ’ßÓ Á∆ Úß‚ ’ «ÁæÂ∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ ‘∂’
«Ú¡’Â∆ ¡≈͉∂ «ÈÙ«⁄ ’ßÓ ˘ ’πÙÒÂ≈ È≈Ò ’’∂ ÓÈπæ÷ Á∆¡ª ˜±ª ͱÂ∆ «Úæ⁄ √«‘ÔØ◊ ÍzÁ≈È
’Á≈ ˛Õ
B. «˜¡≈Á≈ ’ßÓ Á∂ Ò¬∆ ¿πÂÙ≈‘- √Ó≈«‹’ ÍæË Á≈ «¬’ Ó‘æÂÚͱÈ ’ßÓ «¬‘ ˛ «’ ¿π‘ «Ú¡’Â∆ ˘
«˜¡≈Á≈ ’ßÓ ’È Á∆ Íz∂‰≈ «ÁßÁ≈ ˛Õ √Ó≈‹ «Úæ⁄ Ó‘æÂÚͱÈ ¡‘π«Á¡ª Ò¬∆ √Ó≈‹ ÚæÒØ∫ «˜¡≈Á≈
«¬È≈Óª Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ‘ÀÕ ‘∂’ «Ú¡’Â∆ «Úæ⁄ Íz«√æË∆ Í≈¿π‰ ¡Â∂ Úæ‚≈ Ï‰È Á∆ «¬æ¤≈ ‘πßÁ∆
˛Õ «¬√ «¬æ¤≈ ˘ ͱ≈ ’È ¡Â∂ ¿πµ⁄∂ ¡‘πÁ∂ ˘ Í≈¿π‰ Ò¬∆ ÍæË∆’È È≈Ò «Ú¡’Â∆ ˘ √÷ «Ó‘ÈÂ
’È Á∆ Íz∂‰≈ «ÁæÂ∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ
C. √«‘ÔØ◊ ˘ ÏÛ∑≈Ú≈- ÍæË∆’È «Úæ⁄ Úæ÷-Úæ÷ ÔØ◊Â≈ Ú≈Ò∂ «Ú¡’Â∆¡ª ˘ ÍzÁ≈È ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ «¬√
«¬√ È≈Ò √Ó≈‹ «Úæ⁄ √ßÿÙ Á∆ √«ÊÂ∆ ÍÀÁ≈ È‘∆∫ ‘πßÁ∆ ¡Â∂ √≈∂ «Ú¡’Â∆ ÍÃ√Í √«‘ÔØ◊ È≈Ò √Ó≈‹
˘ √π⁄≈± ±Í È≈Ò ⁄Ò≈¿π‰ «Úæ⁄ √«‘ÔØ◊ «ÁßÁ∂ ‘ÈÕ
D. ÓÈØ«ÚÂ∆¡ª Á≈ «ÈË≈‰-¡ØÒ√È ÓßÈÁ∂ ‘È «’ ÍæË∆’È ÓÈπæ÷ Á∆¡ª ÓÈØ«ÚÂ∆¡ª ˘ Ú∆ ÂÀ¡ ’Á≈
‘ÀÕ «Ú¡’Â∆ Úæ÷-Úæ÷ ‹≈Â∆, Ú◊ ¡Â∂ Íz√«ÊÂ∆ √Ó±‘ Á≈ ÓÀ∫Ï ‘πßÁ≈ ˛ ¡Â∂ ¿π√ Á∂ «Ú⁄≈, «’«¡≈Úª
¡Â∂ ÓÈØ«ÚÂ∆¡ª Úæ÷-Úæ÷ ‘πßÁ∆¡ª ‘ÈÕ
E. Ù’Â∆-√ßÂπÒÈ- ÍæË∆’È √Ó≈‹ «Úæ⁄ Ù’Â∆ √ßÂπÒÈ ’≈«¬Ó æ÷Á≈ ˛Õ ÍæË∆’È «Úæ⁄ ’πfi «Ú¡’Â∆¡ª
Á∂ ’ØÒ Ó‘æÂÚͱÈ ¡‘πÁ∂ ‘πßÁ∂ ‘È, ¿πÈ∑ª ’ØÒ Ù’Â∆ Ú∆ «˜¡≈Á≈ ‘πßÁ∆ ‘ÀÕ Á±√∂ Í≈√∂ ≈‹È∆«Â’ ¡«Ë’≈
¡Â∂ Ù’Â∆‘∆‰ ÒØ’ª Á∆ √ß«÷¡≈ «˜¡≈Á≈ ‘πßÁ∆ ‘ÀÕ «¬‘ ÒØ’ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ÒØ’ª ˘ Ù’Â∆ Á≈ Áπ¿πÍÔØ◊
’È ÂØ∫ Ø’Á∂ ‘ÈÕ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ÒØ’ √Ë≈‰ ÒØ’ª ”Â∂ ’߇ØÒ æ÷Á∂ ‘È ¡Â∂ ¿πÈ∑ª ˘ «ÈÁ∂«Ù ’Á∂
‘ÈÕ «¬√ Â∑ª ÁØÈØ∫ ‘∆ Ú◊ ÍÃ√Í ’߇ØÒ æ÷ ’∂ Ù’Â∆ √ßÂπÒÈ Ï‰≈¬∆ æ÷Á∂ ‘ÈÕ
F. «˜ßÓ∂Ú≈∆ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ Á≈ «Ú’≈√- ÍæË∆’È «Úæ⁄ ‹ÁØ∫ «¬’ «Ú¡’Â∆ ˘ «¬’ «ÈÙ«⁄ ¡‘πÁ≈ ÍzÁ≈È
’ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛ ª ¿π‘ ¡≈͉∂ ¡‘πÁ∂ ˘ ω≈¬∂ æ÷‰ Á∂ Ò¬∆ ¡≈͉∂ ’ÂÚª Á≈ «ÈÚ≈‘ «ÈÙ·≈
ͱÚ’ ’Á≈ ˛Õ «¬√ È≈Ò «Ú¡’Â∆ «Úæ⁄ «˜ßÓ∂Ú≈∆ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ Á≈ «Ú’≈√ ‘πßÁ≈ ˛Õ
G. «Ú¡’Â∆ Á∆ Íz«√ÊÂ∆ ¡Â∂ ̱«Ó’≈ Á≈ «ÈË≈‰- ÍæË∆’È È≈Ò ‘∂’ «Ú¡’Â∆ Á≈ √Ó≈‹ «Úæ⁄ √Ê≈È
«ÈË≈« ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ «Ú¡’Â∆ Á∆ Íz√«ÊÂ∆ Á∂ ¡Èπ√≈ ‘∆ ¿π√ ˘ ’ßÓ Ú∆ √Ω∫Í∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ
(II) √Ó±‘ Á∂ Ò¬∆ Ó‘æÂÚ (Importance for the Group)
¡ØÒ√È È∂ √Ó≈«‹’ ÍæË∆’È Á∂ √Ó±‘ Á∂ Ò¬∆ ’πfi ’ßÓª ¡Â∂ Ó‘æÂÚ Á≈ Úȉ «¬√ Â∑ª ’∆Â≈ ˛ :
A. √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ- «¬’ √Ë≈È Ë≈È≈ «¬‘ ˛ «’ ÍæË∆’È Í«ÚÂÈ ˛ Í «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ ÍæË∆’È
Í«ÚÂÈ ˘ ¿πÂÙ≈‘ Ú∆ «ÁßÁ≈ ˛Õ «¬√ Á≈ ’≈È «¬‘ ˛ «’ ‘∂’ «Ú¡’Â∆ ¡≈͉∆ ÔØ◊Â≈ «Úæ⁄
Ú≈Ë≈ ’’∂ ¿π⁄ √«ÊÂ∆ Íz≈Í ’È Á∆ ’Ø«ÙÙ ’Á≈ ˛ ¡Â∂ ¿π√ Á∂ ÚæÒØ∫ ÷≈Ò∆ ’∆Â∂ ‘ج∂ √Ê≈È ˘
ÈÚ∂∫ «Ú¡’Â∆ ◊z«‘‰ ’Á∂ ‘ÈÕ È≈Ò ‘∆ ÈÚ∂∫ ¡‘π«Á¡ª Á∂ ¡Èπ±Í «Ú¡’Â∆ ¡≈͉∂ «ÚÚ‘≈, √ÏßË,
«‘‰-√«‘‰, «Ú⁄≈ ¡Â∂ ÓÈØ«ÚÂ∆¡ª «Úæ⁄ Ú∆ Í«ÚÂÈ «Ò¡≈™Á≈ ‘ÀÕ

386 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY