Page 213 - DPOL202_COMPARATIVE_POLITICS_AND_GOVERNMENT_PUNJABI

s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
BØN ftXkBwzvb nkgD/–nkgD/ oki dk gqshfBXhst eoB d/ bJh ;hB/N–w?ApoK dh u'D eod/ ;B. gozs{
1913 s'A okiK dh iBsk fJBQK dk gqs~y u'D eodh j?. fJ; soQk g{oh ;hB/N edh Gzr BjhA j[zdh. fJj
fJe ;EkJh ;dB pDh ofjzdh j?.
• ;z:[es oki nwohek dk T[g–okPNogsh (Vice-President) ;hB/N dk ;Gkgsh (Chairman) jz[dk
j?.
• nwohek ftu ;zxh gqDkbh ns/ fbfys ;zftXkB ngDkfJnk frnk j?. fJ;d/ nzsors ftXh–fBowkD
d/ ftfPnK dh d' ;{uhnK (lists) pDkJhnK rJhnK jBL ;zxh ftP/ (Federal Subject) ns/ oki ftP/
(State Subjects) fejk iKdk j?.
• nwoheh eKro; ftfGzB gqPk;fBe ftGkrK d/ pko/ ftu fttoD (Reports) wzrk ;edh j?. fJj
nkgDh iKu ;whshnK (Inquiry Committees) fB:[es eoe/ gqPk;fBe ftGkrK dh nb'uBk eo
;edh j?.
• i/eo d/Pdq'j, GqPNkuko iK ;zftXkB d/ T[bzxD, nkfd dk nko'g brk e/ okPNogsh, T[gokPNogsh,
i~iK iK gqPk;fBe T[Zu nfXekohnK T[s/ wjkfG:'r (Impeachement) ubkT[Dk j't/ sK fJ;d/ bJh
gqshfBXh ;Gk wjkfG:'r dh XkoktK (Articles of Impeachements) fsnko eodh j? ns/ ;hB/N
ftu w[e~dwk ubkfJnk iKdk j?. gqshfBXh ;Gk ftu wjkfG:'r dh XkoktK Bz{ ;kXkoD pj[s (Simple
Majority) Bkb gkfos ehsk iKdk j?. d'P–f;~Xh d/ bJh wjkfG:'r dh jo/e Xkok T[s/ ;hB/N ftu
T[g;fEs ns/ wsdkB ftu fj~;k b?D tkb/ w?ApoK dk d'–fsjkJh pj[ws (Two-Third Majority) io{oh
j'J/rk. d'P f;~X j'D ikD s/ nfG:[es Bz{ gd s'A jNk fd~sk iKdk j?.
• uko–uko ;kb pknd id okPNogsh ns/ T[gokPNogsh dh u'D j[zdh j? sK fJ; u'D ftu gkJ/ rJ/
t'NK dh frDsh d/ bJh eKro; d/ d't/A ;dBK dk ;z:[es nfXt/PB (Joint Session) jz[dk j?.

• eKro; dh ;whsh Bz{ nkws"o T[s/ ‘bx{ ftXkB wzvb’ (Little Legsilature) dh ;zfrnk dh iKdh j?.
fe;/ th ftX/ne B{z nzfsw o{g d/D dk nfXeko nfijh ;whshnK d/ j~E ftu ofjzdk j?. f;XKse s"o
s/ fe;/ ;whsh d/ gq;skt Bz{ gqshfBXh ;Gk ;hB/N ftu n;theko ehsk ik ;edk j?, gozs{ nfijk
pj[s xN j' gkT[Adk j?.

• ;z:[es oki nwohek dk okPNogsh Pk;B d/ ekoiekoh nzr (Executive Organ) dk w[yh j?l eKro;
T[E/ dk ;otT[Zu ftXkJh nzr (Supreme Legislative Organ) j?. Pesh–gkoE~et (Separation
of Powers) d/ f;XKs d/ nzsors fJBQK d't/A nzrK dhnK PeshnK ns/ ezw fJ; Yzr Bkb fBoXkfos
ehs/ rJ/ jB fe T[j nkgD/–nkgD/ y/so ftu fJe–d{i/ s'A ;tkXhB j'Dl Pk;B Bz{ e'Jh th nzr
nkgDhnK PeshnK dk gq:'r eod/ ;w/A iK nkgD/ ezwK Bz{ ;zgzB eod/ ;w/A fe;/ d{i/ nzr T[s/ nkfPqs
Bk j't/.
• d{i/ gk;/, nto'X ns/ ;zs[bB (Checks and Balances) d/ f;XKs d/ nzsors fJj ftnt;Ek ehsh
rJh j? fe Pk;B d/ ftfGzB nzr fJe–d{i/ T[s/ nze[P oy ;eD sK fe Pesh d/ iwkt (Concentra-
tion of Power) Bz{ o'fenk ik ;e/, ns/ Pk;B dk e'Jh th nzr fBoze[P Bk j' ikJ/.
• nwoheh ;zftXkB d/ nzsors ;ot^T[Zu fBnkbk ;zx ;oeko dh fBnkfJe Pkyk dk ;ot^T[Zu nzr
j?.fJ; ft~u nkws'o s/ gzi fBnKXhP o~y/ rJ/ ;B, gzqs{ ;w/A d/ Bkb fJBK dh ;zfynk th pdbdh
ofjzdh j?.1869 s'A pknd s'A ;ot^T[Au fBnkb/ d/ fBnKXhPK dh ;zfynk B'A ojh j?, fiBK ft~u fJ~e
w[~y fBnKXhP j[zdk j?.
• ;zftXkB d/ nB[;ko nkgDk ezw ;zgzB eod/ j'J/ nwoheh ;ot^T[Zu fBnkb/ B/ j'bh^j'bh ‘;zftXkB
d/ ;zo~fyne* dh G{fwek ;zGkb bJh j?. ;ot^T[Zu fBnkb/ dh fJ; G{fwek d/ ftPb/PD s'A gfjbK
nwoheh ;zftXkB d/ dkoPfBe nkXko dh uouk eo b?Dk T[g:[es j't/rk.

208 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY