Page 64 - DPOL202_COMPARATIVE_POLITICS_AND_GOVERNMENT_PUNJABI

fJekJh^3L ;zftXkB ns/ ;zftXkBtkd
fJekJh^3L ;zftXkB ns/ ;zftXkBtkd
fJekJh^3L ;zftXkB ns/ ;zftXkBtkd
fJekJh^3L ;zftXkB ns/ ;zftXkBtkd
fJekJh^3L ;zftXkB ns/ ;zftXkBtkd
d/ bJh Io{oh nkXko Bk th wzfBnk ikt/, sK th fJj sK ;theko eoBk jh j't/rk fe ;zftXkBtkd dh fttjko BØN
ft~u T[gbpXh bJh fJj Io{oh j? fe x~N^Io{oh T[d/PK ns/ ftfPPN Bhsh gqPBK s/ th ;wki ft~u ;fjwsh
j't/. feUAfe fJBQK T[Zs/ n;fjwsh, Uj gqkozfGe dPk j?, i' ;zftXkBtkd d/ GtB bz{ Ykj[D dh o{g o/yk fsnko
eodh j?. ftfPPN Bhsh gqPBK T[Zs/ n;fjwsh Bkb n;zs'P dh Uj ;fEsh T[sgzB j' ;edh j?, i' ;fjwsh
d/ j'o y/soK ft~u th sBkU, P~e ns/ fto'X d/ phi p' d/t/, fi; Bkb ;zftXkBtkd d/ ;zg{oD GtB ft~u
dokoK g?D b~rD, i' nzs ft~u T[; Bz{ ewI'o eo e/ XkokPkJh eoB dk ekoD pD ikD. i/eo fJj wzB th
fbnk ikt/ fe fJj ;zftXkBtkd dk pj[s Io{oh nkXko BjhA j?, sK th fJj sK ;theko eoBk jh j't/rk fe
fJ; Bkb ;zftXkBtkd o{gh GtB dh ;hw/AN ft~u m';sk nkT[Adh j? ns/ okiBhfse YKuk jbe/ c[be/ sBktK
Bkb fjZb BjhA gkT[Adk.
;zftXkBtkd d/ T[go'es uko/ nkXko fe;/ th oki ft~u fJ; dh fttjkfoe T[gbpXh dh Io{oh Pos jB.
i/eo fe;/ okiBhfse ftt;Ek ft~u fJj nkXko T[g;fEs Bk j'D sK ;zftXkBtkd dh ftt;Ek nfXe fdB
;EkJh BjhA ofj ;edh j/. dhoxekbhB ns/ ;dhnK s'A ;Ekfgs ;zftXkBtkd th fJBQK nkXkoK d/ nGkt
ft~u ysw j' iKd/ jB. ;wki ft~u fJBQK ukoK nkXkoK T[Zs/ n;fjwsh m'; ;zftXkBtkd dh th ;wkgsh dk
ekoD pD iKdh j?. fJ; bJh fJBQK dk ;zftXkBtkdh ftt;Ek ft~u nkXkoG{s :'rdkB j?.
;zftXkBtkd dk noE ns/ nkXko ;wMD s'A pknd fJ; d/ ftfGzB s~sK Bz{ ;wMDk Io{oh j?. ;zftXkB ft~u
fJzBk s~sK dk fBfjs j'Dk iK Bk j'Dk jh ;zftXkB d[nkok ;Ekfgs ;oeko Bz{ ;zftXkfBe iK n;zftXkfBe
pDkT[Adk j? ns/ fJj ;zftXkBtkd dh nfGftnesh j[zdh j? iK BjhA, fJ; dk fBoDkfJe pDdk j?.

;zftXkBtkd d/ s~s
;zftXkBtkd d/ s~s
;zftXkBtkd d/ s~s
;zftXkBtkd d/ s~s
;zftXkBtkd d/ s~s (Elements of Constitutionalism)
g'fbNheb ;kfJz; L n?B fJzNo'vePB
fgB"e ns/ ;few B/ nkgDh g[;se g'fbNheb ;kfJz; L n?B fJzNo'vePBg'fbNheb ;kfJz; L n?B fJzNo'vePB ft~u ;zftXkBtkd d/ uko s~sK
g'fbNheb ;kfJz; L n?B fJzNo'vePB
g'fbNheb ;kfJz; L n?B fJzNo'vePB
dk T[b/y ehsk j?. fJBQK dh wkBsk j? fe fe;/ d/P ft~u ;zftXkBtkd dh fttjkfoesk d/ bJh T[; d/ ;zftXkB
ft~u fJBQK s~sK dk j'Dk iK fe;/ oki d/ ;zftXkB ft~u fJBQK dk Bk gkfJnk ikDk fJ; r~b dk ;{ue j? fe
nfijh okiBhfse ftt;Ek ft~u ;zftXkB d/ j[zd/ j'J/ th ;zftXkB d[nkok ;zftXkBtkd dk gqekPB ns/
fttjkoheoD BjhA j[zdk j? ns/ fJj nt;Ek ;zftXkB ns/ ;zftXkBtkd ft~u Bk e/tb n;zs[bB dk ;ze/s j?
pbfe d'jK dh fGzB fGzB fdPktK dk ;{ue j?, i' nzs ft~u ;zftXkB Bz{ ;zftXkBtkd d/ nB[o{g pDkT[D bJh
iB eqKsh dh g[PmG{wh fsnko eodk j?.
fJ; bJh, ;zftXkBtkd d/ s~sK d/ ;zdoG ft~u fJj ;wMDk ;zGt j? fe fe;/ okiBhfse ftt;Ek ft~u
;zftXkB, ;zftXkBtkd dk gqshe ns/ gqshfpzp j? iK BjhA. i/eo fe;/ oki d/ ;zftXkB ft~u ;zftXkBtkd d/
fJBQK s~sK dk ;wkt/P BjhA j[zdk sK Uj ;zftXkB, ;zftXkBtkd dh nfGftnesh dk wkfXnw BjhA ofjzdk
j?, ns/ nfijh okiBhfse ftt;Ek ft~u ;zftXkB e/tb n"gukfoe o{g ft~u ofjzdk j? ns/ d/P dh tk;sfte
Pk;B ftt;Ek dk ;zgoge BjhA j[zdk j?. fJzBk jh BjhA, fes/ fes/ ;zftXkB ft~u ;zftXkBtkd d/ s~s sK
fBfjs j[zd/ jB gqzs{ fttjko ft~u ;zftXkB gqGkth BjhA j[zdk, pbfe n"gukfoe jh ofjzdk j?. nfijh
nt;EktK ft~u okiBhfse ;z;EktK dh ;EkgBk ns/ ;zukbB ;zftXkB d/ nB[o{g Bk j' e/, T[; s'A fGzB gqeko
dk j[zdk j?. fJ; nzso Bz{ ;zftXkBtkd d/ s~sK d/ ;zdoG ft~u ;jh ;wfMnk ik ;edk j?.
(e) ;zftXkB bkIwh ;z;EktK dh g/Pekoh
(e) ;zftXkB bkIwh ;z;EktK dh g/Pekoh
(e) ;zftXkB bkIwh ;z;EktK dh g/Pekoh (The Constitution as an embodiment of essential
(e) ;zftXkB bkIwh ;z;EktK dh g/Pekoh
(e) ;zftXkB bkIwh ;z;EktK dh g/Pekoh
institutions)^^ ^^ ^;kXkoB s"o T[~s/ ;ko/ fbysh ;zftXkBK ftZu ;oeko d/ w[Zy nfXekohnK, T[jBK d/ tZy tZy
nzrK, T[jBK dhnK PeshnK ns/ T[jBK T[~s/ bZrhnK ;hwktK dk fIeo j[zdk j?. fiZE/ fbysh ;zftXkB BjhA
j[zdk ns/ i/eo ;zftXkBe oki j? sK nfij/ oki ftZu gqw[Zy ;oekoh ;z;EktK dh ;EkgBk s/ T[jBk dhnK
PeshnK s/ ;hwktK sk s?n j'Dk fJfsjkf;esk Bkb j[zdk j?. ;zftXkB Gkt/A fbysh j't/ iK ftef;s s/
nfbysh, T[; ftZu ftXkBgkfbek, ekoigkfbek ns/ fBnKgkfbek dhnK iE/pzdhnK, ezw s/ T[jBK d/ nkg;h
;pzX dh ;gZPN ftt;Ek, ;zftXkBtkd dh nfGftnesh bJh bkIwh j?. ;zftXkB ftZu ;oeko d/ tZy
tZy gZXoK s/ nzrK dhnK PeshnK dh ftnkfynk jh BjhA pbfe T[jBK d/ nkg;h ;zpzXK dk, T[jBK T[~s/
bZrhnK ;hwktK ns/ T[jBK dh ekoi ftXh dk ;gZPN fIeo th j'Dk ukjhdk j?, BjhA sK ;zftXkB,
;zftXkBtkd dh g/Pekoh dk ;kXB BjhA pD ;edk. w"i{dk ;w/A ftZu ;zftXkB dh ;ihtsk dk wkg dzv

59
LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY