Page 140 - DSOC201_SOCIAL_STRUCTURE_AND_SOCIAL_CHANGE_PUNJABI

;wkfie ;zouBk ns/ ;wkfie gfotosB
;wkfie ;zouBk ns/ ;wkfie gfotosB
;wkfie ;zouBk ns/ ;wkfie gfotosB
;wkfie ;zouBk ns/ ;wkfie gfotosB
;wkfie ;zouBk ns/ ;wkfie gfotosB
BØN j? fe iiwkBh ftt;Ek T[Zu iksh d/ iwhB wkbe fjzd{nK d/ d[nkok dpkn, fB:zsoD, t?XeoD, ns/ vokT[D
XwekT[D d/ gqw[Zy ;kXBK ftu'A fJe j?. b[Jh; ns/ pkoBT{ fJ; ftuko d/ jB fe PeshPkbh ns/ XBh
iiwkBK ns/ rohp G{whjhD ewhB d/ ftZu tZv/ nzso ekoB jh ewhB dk P'PD j[zdk j? ns/ T[Zu gZXoh
b'e T[BQK Bz{ dpk e/ nkgDh esh Bz{ pDk e/ oyd/ jB. e[M ftdtkBK dk ftuko j? fe iiwkBh ftt;Ek ftu
e'Jh Pesh iK dpkn BjhA j?. gfjbK sK ewhB nkgDh ihtek d/ bJh nkgD/ iiwkBK T[Zs/ g{oh soQK fBoGo
BjhA j[zd/. T[j nkgDh uhIK ns/ ;/tktK Bz{ d{i/ ftneshnK iK gfotkoK Bz{ d/D d/ bJh ;[szso jB i' T[BQK
Bz{ Bed G[rskB eod/ jB. d{i/, id ewhB nfijk nB[Gt eod/ jB fe T[BQK Bkb nfBnK j' fojk j? sK
T[j nkgDh iksh gzukfJsK dh ;jkfJsk b?Ad/ jB i' iiwkBK Bz{ ewhB (;/tk ;w{jK) dh wzrK ;theko eoB
d/ bJh wip{o eod/ jB. fJ;/ gqeko id iwhB d/ wkbe iiwkB fJj nB[Gt eod/ jB fe T[BQK dk e'Jh
;/tkdko ewhB nkgD/ coIK s'A ftw[y j' fojk j? iK T[BQK dh (iiwkB dh) Pesh s/ gq;fEsh Bz{ ysok g?dk
j' fojk j?, sK iiwkB gfotko ewhB dk G[rskB o'e e/ iK fe;/ j'o soQK Bkb T[BQK T[Zs/ ;w{je dpkn gkT[Ad/
jB. gozs{ fJj ;w{je ekotkJh ;w{uh iksh d/ fjsK Bz{ gqGkts BjhA eodh. shi/, iiwkB nkgD/ ewhB
Bkb gfogkbe Gkt (Paternalistic) s'A fttjko eod/ jB ns/ w[Peb d/ ;w/A ftu T[BQK dh ;jkfJsk eod/
jB. u"E/, iiwkBh fB:w fJzB/ buhb/ j[zd/ jB fe fJBQK dk noE fe;/ th gqeko s'A brkfJnk ik ;edk j?
ns/ ;/tk gqpzXK ftu gfotosB ;zGt pDkfJnk ik ;edk j?. fco th jo/e iiwkBh ;zpzX ftu fJe
;w/A ftu xZN s'A xZN fJe gZXo pfDnk ofjzdk j?. nzs ftu, T[Zu iksh d/ w?Apo ngft~so eoB tkb/
ftfPPN ezwK s'A puDk ukj[zd/ jB. fJ; bJh T[BQK Bz{ ewhB gfotkoK T[Zs/ io{oh ;/tktK ns/ t;s{nK d/ bJh
fBoGo ofjDk g?Adk j?. iiwkB nkdkB^gqdkB Bz{ go;go bkG dk ftP/ wzB e/ T[j edh^edh ewhB dh rbs
wzrK th ;fjD eo b?Ad/ jB, fi; gqeko ewhB ;w/A^;w/A T[Zs/ nkgD/ iiwkBK dk dpkn ;fjD eod/ jB.
fJ; bJh iiwkBh ftt;Ek Bz{ P'PD dh ftt;Ek efjDk soe;zrs BjhA j't/rk. okt, e'b/Avk, n'o/A;NhB
(1962), ns/ j?o'bv r{bv B/ th ;theko ehsk j? fe iiwkBh ftt;Ek Bz{ P'Pe ftt;Ek efjDk ns/ fJ;
gqeko fJe nkw Bshik eZYDk pj[s fInkdk Xz[dbk eo d/D tkbk eEB j't/rk. j?o'bv r{bv B/ fejk j? fe
iiwkBh ftt;Ek dk ;kwzsh ftt;Ek d/ xNe d/ o{g ftu ftPb/PD rbs s/ r?o fizw/tkohg{oD sZE gsk
brdk j?. nkofEe feqnk d/ fe;/ th Bkw d/ o{g ftu iiwkBh ftt;Ek dk ft;sko S'Nk j?. fJj ftt;Ek
fe;/ soe ;zrs nkofEe gq:'iB d/ ekoB BjhA ubdh pbfe fJ; bJh ;fEo ofjzdh j? feT[Afe fJj ;wkfie
gfo;fEsh Bz{ pDk e/ oZyD ftu wjZstg{oB j[zdh j? ns/ ;wkfie nzso feqnk d/ fJBQK ;o{gK dk th
nB[o~fynD eodh j? i' g/Av{ fjzd{tkd d/ ;cb gqubD d/ bJh io{oh jB. iiwkB ns/ ;/te ikshnK d/ ftZu
pzXB ;wkB Xkofwe^nkofEe ;zpzXK dk nkBzd b?Dk j?, Bk fe ;wki ftu XB ns/ Pesh d/ ;q'sK d/ gqsh
nkw ;zpzX dk nkBzd b?Dk.

eh s[;hA ikDd/ j' iiwkB w{b s"o s/ fJe nkofEe s/ okiBhfse fdqPNh s'A ;wo{g tor BjhA j?,
pbfe fJe Xkofwe^nkofEe ;ztor (Category) j? i' fe Gkosh ;fGnsk ftu
ng{otsk Bkb (Uniquely) ngDkJh rJh j?.

fJ; gqeko fejk ik ;edk j? fe iiwkBh ftt;Ek ftu iiwkB dh gfo;fEsh Bk sK fiwhAdko tor Bkb
w/b yKdh j? ns/ Bk jh fe;/ gqpb iksh Bkb ns/ Bk fJj fe;/ ftP/P ;wkfie ;w{j ftu w?ApofPg T[Zs/
fBoGo eodh j?, pbfe iwhB d/ wkbekBk iK iwhB s'A T[sgkdB (fe;/ th ;kXB) T[Zs/ fBoGo eodh j?.
w/no, wkE[o ns/ g'eke dh th wkBsk j? fe IwhB dk wkbekBk Gkos ftu iksh w[es (Caste free) fojk
j? fi; dk noE j? fe fe;h th o{g ftu iiwkB dh ;fEsh ;Ekfgs eoB d/ bJh fiBQK ;kXkoD ;kXBK
dh io{os jz[dh j? T[j iksh ;z;eoD ftu jo iksh d/ w?ApoK Bz{ gqkt?fXe o{g ftu T[gbpX j[zd/ jB. j?o'bv
r{bv d/ fJ; eEB Bz{ wzBd/ j'J/ fe iiwkB dh gfo;fEsh fJe ;wkfie Pq/Dh (Stratum) Bk j' e/ fJe
Xkofwe^nkofEe Pq/Dh j?, fJj fejk ik ;edk j? fe iiwkBK Bz{ P'Pe (fJe ;wkfie tor d/ o{g ftu)
jh wzfBnK ik ;edk. fInkdk s'A fInkdk fJj fejk ik ;edk j? fe toswkB :[r ftu iiwkBK d[nkok ewhB

134 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY