Page 186 - DSOC201_SOCIAL_STRUCTURE_AND_SOCIAL_CHANGE_PUNJABI

;wkfie ;zouBk ns/ ;wkfie gfotosB
;wkfie ;zouBk ns/ ;wkfie gfotosB
;wkfie ;zouBk ns/ ;wkfie gfotosB
;wkfie ;zouBk ns/ ;wkfie gfotosB
;wkfie ;zouBk ns/ ;wkfie gfotosB
BØN Bkb ;zpX ftfGzB ftukoK Bz{ fwbk e/ fJe Bt/A g?okvkJhw s/ T[gkrw dk ftek; ehsk fi;dk T[BQK B/
J/ehfeqs T[gkrw fejk j?. fJ; T[gkrw ftu T[BQK B/ (n) gfotosD dh fdPk (fJe o/yh iK ueqhJ/), (p)
gfotosD dk ;zdoG (bx{ iK ftqjd ;zouBkswe g~Xo d/ d[nkok), (;) gfotosD dk ;q's (noEks
nKsfoe nEtk pkjoh ;zgoe d[nkok), (d) gfotofss j'D tkbh xNBk dk ;koG{s y/so (noEks
;K;feqs iK ;wkfie ;zouBk), nkfd Bz{ fwbk fd~sk j?.
fB:'iB ns/ ;wkfie gfotosD (
)L fe;/ fBPfus feqnk d/
)L
)L
6H 6H 6H fB:'iB ns/ ;wkfie gfotosD (Planning and Social Change)L
)L
fB:'iB ns/ ;wkfie gfotosD (
6H 6H fB:'iB ns/ ;wkfie gfotosD (fB:'iB ns/ ;wkfie gfotosD (
gqsh gqshpXsk fB:'iB efjbkT[Adh j?. fJj ;wkfie ;z;EktK dk BthB ;wkfie, nkofEe ns/
okiBhfse ;fEshnK s'A ;wk:'iB jB fJj io{oh BjhA j? fe fB:'iB soe ;zrs jh j't/ feT[Afe fJj
;d?t ftPt;Bh ftfrnkfBe ;{uBktK T[s/ nkXkos BjhA j[zdk j?. T[dkjoD bJh, i/eo Gkos ftu
rohph ysw eoB d/ bJh f;oc T[sgkdB dh ftqXh T[s/ jh pb fdsk ikt/ ns/ iB;zfynk ft;c'N s/
fBnzsqD d/ gZy dh T[g/ePk ehsh iKdh j? sd nfij/ fB:'iB Bz{ soe ;zrs fet/A fejk ik ;edk j?.
;wkfie fB:'iB d/ j/m fby/ T[d/P j[zd/ jBl (i) ;wkfie ;zrmB ftu gfotosD (ii) ;kw[dkfJe
efbnkD fit/A f;fynk ;[ftXktK ftu ;[Xko eoBk, B"eoh d/ nt;oK ftu tkX/ eoBk, ;wkfie
e[ohshnK Bz{ ysw eoBk, nkfd.
ohwo (Riemer) d/ nB[;ko fB:'iB dh fszB gqw[Zy ftP/PsktK jB (n) T[d/PK dk g{ot fBoXkoD ns/
edoK^ehwsK dh x'PDk, (p) w{ossk (Concreteness) ns/ ftP/ ;kwrqh dh fBPfussk fBoXkos
eoBk, (;) eJh e[PbsktK ns/ eJh g/P/ dh Nq/fBzr ftu skbw/b ;Ekfgs eoBk. :'iBk dh ;cbsk
d/ bJh e[M r~bK fXnkB ftu oyDk io{oh j?L (i) :'iBk dk nkftoGkt (Stem) b'eK d/ d[nkok j'Dk
ukjhdk j?, (ii) b'e dh Gkrhdkoh pj[s io{oh j?l (iii) :'iBk d/ nkozG eoB d/ bJh ;wkfie
ekoieosktK Bz{ n~r/ nkT[Dk ukjhdk j? Bk fe :'iBk pDkT[D tkfbnK Bz{, (iv) gqkEfwesktK g{ot
seBheh frnkB oydk j't/ ns/ i' :'rsk gqkgs g/P/to ftnesh j't/ feT[Afe ftebg bZGD dh :'rsk
j[zdh j?.
Gkos ftu 1940 d/ dPe ftu n?wH ftPt/Pohnk d[nkok nkofEe fB:'iB dk gqshgkdB ehsk frnk
;h. d{i/ ftPt :[ZX d/ nt;o T[s/ (1938^39) fJe nfyb Gkosh :'iBk pDkT[D d/ T[d/P Bkb Gkosh
okPNoh eKro; B/ okPNoh :'iBk ;whsh dh fB:[esh ehsh. gozs{ pzpJh :'iBk (NkNk^fpobk :'iBk)
B/ jh Gkos d/ b'e Bz{ fB:'iB u/sBk gqdkB ehsh. 1943 ftu Gkos ;oeko B/ fJe tkfJ;okJ/ ekT[Af;b
dh ew/Nh, fi; Bz{ w[V fBowkD ew/Nh nkc ekT[Af;b (Reconstruction Committee of Council)
d/ Bkw s'A ikfDnk iKdk j?, dh ;EkgBk ehsh (fi;dh ;jkfJsk gqKshJ/ Bhsh ;whshnK B/ ehsh) fi;dk
T[d/P w[VfBowkD dh :'iBk fsnko eoBk ;h. 1944 ftu :'iBk ns/ ftek; ftGkr dk th fBowkD
ehsk frnk. gozs{ T[; ;w/A ;oekoh :'iBktK fBPfus nkofEe bePK Bz{ gqkgs eo d/ bJh BjhA pDkJh
rJhnK ;B. T[BQK dk ;zpzX f;oc ihtB g~Xo u[eD, b'eK dh feqnkPesh tXkT[D, y/sh ehwsK Bz{ ;fEo
eoB, T[d:'rK dk ftek; eoB, Xow ;zpzXh ftPwsk Bz{ d{o eoB, ns/ fgSV/ tor Bz{ u[eD d/ gqeoDK
s'A ;h. eJh gqKsK s'A nkgDh^nkgDh :'iBktK pDkT[D d/ bJh fejk frnk ;h. T[BQK d/ bJh Bk sK e'Jh
;z;kXB piN ;h ns/ Bk jh fe;/ gqkEfwesk dk jh T[b/y ;h. fJ; gqeko fejk ik ;edk j? fe Gkos
dh ;[szsosk gqkgsh se g/qfos ;wkfie gfotosD ;zGt BjhA ;h. feT[Afe L (i) gfonkgs fB:'iB
d[nkok ftek; dh gqkEfwesktK Bz{ g{ot fBPfus BjhA ehsk frnk ;h, (ii) T[sgkdB ns/ okPNoh
nkwdB dh Io{os Bkb ;zpzfXs gfonkgs nKeV/ fsnko BjhA ehs/ rJ/ ;B, (iii) ftek; T[d/PK d/
bJh f;oc ;hws ftd/Ph ftfBw: jh T[gbpX ;h, (iv) fBih T[Xwh T[fd:'fre ftek; ftu t~vh g{zih
fBt/P eoB ftu xZN T[s;kjh ;B feT[Afe ;oekoh BhshnK T[BQK d/ bJh ;jkfJe BjhA ;B, (v) ftd/
PK s'A eZuk wkb, wPhBK ns/ gqw[Zy t;s{nK nk:ks eo dh ;j{bs BjhA ;h, (vi) iB;zfynk ftqXh Bz{
o'eD d/ rzGho :sB BjhA ehs/ rJ/, (vii) gqKshJ/ ns/ e/Adoh ;whshnK d/ ftu fB:'iB gqfeqnk ftu
skbw/b BjhA ;h, (viii) ftPt :[~XK d/ ekoD w[dqk ;chsh ftu ftqXh j[zdh ik ojh ;h, ns/ (ix)
gqPk;fBe gqfeqnk dk ftek; w[~y s"o s/ oki d/ g[fb; ekoiK d/ T[d/P s'A ehsk frnk ;h. B"eoPkjh
Bz{ ftek; :'iBktK ftu o{uh b?D dh Nq/fBzr BjhA fdsh iKdh ;h.

180 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY