Page 296 - DEDU506_SPECIAL_EDUCATION_PUNJABI

«ÚÙ∂Ù «√º«÷¡≈

È؇ «ÁºÂΔ¡ª ◊¬Δ¡ª ‘ÈÕ «¬‘Ȫ ÔØ‹È≈Úª Á∂ ≈‘Δ∫ ◊À-√’≈Δ √ø◊·È √’≈Δ ÓºÁÁ ÒÀ √’Á∂ ‘ÈÕ «¬‘Ȫ ÔØ‹È≈Úª Á∂
«Úº⁄ «Ú«ÙÙ‡ ÔØ‹È≈Úª, «ÚÙ∂Ù √’±Òª ˘ ¡È∞Á≈È, Í∂Ù∂Ú «√÷Ò≈¬Δ, Ø‹◊≈, √Ó≈‹ ¡Ë≈« Í∞ÈÚ≈√ ÍÃØ‹À’‡,
«‘≈«¬ÙΔ ÿ, ÓΩ‹-Ó√ÂΔ ¡Â∂ ÓÈØø‹È ’∂∫Á Ò¬Δ ÍÃÏøË ’È≈ ‘ÀÕ ◊À-√’≈Δ √ø◊·È «¬º’ Á‹ ’Ú≈¬Δ ‘جΔ

√Ó≈‹’/ÒØ’ ¡Á≈≈ «‹‘Û≈ «’ Ó≈ÒΔ ÓºÁÁ Ò¬Δ ¡≈Ú∂ÁÈ ’È ÂØ∫ Í«‘Òª ÿº‡Ø-ÿº‡ ÁØ √≈Ò Âº’ ÓΩ‹±Á «‘‰≈
⁄≈‘ΔÁ≈ ‘ÀÕ

CB.A «ÚÒ∂ Ϻ«⁄¡ª Á∂ Í∞ÈÚ≈√ «Úº⁄ √Ó≈‹ ÁΔ Ì±«Ó’≈ (Role of Community in
Rehabilitation of Exceptional Children)

√Ó≈‹ ¡Ë≈« Í∞ÈÚ≈√ Á≈ ÓÂÒÏ «¬‘ ‹±Δ Ï‰≈¿∞‰≈ ‘À «’ «Ú’Òª◊ ÒØ’ «‹ºÊ∂ ÚΔ ‘∂ ‘؉ ¿∞È∑ª È≈Ò
Ì∂ÁÌ≈Ú È‘Δ∫ ‘؉≈ ⁄≈‘ΔÁ≈ ¡Â∂ ¿∞‘ «’√∂ ⁄Δ‹ Úø«⁄ ȑΔ∫ ‘È∂ ⁄≈‘ΔÁ∂Õ «ÚÙÚ «Úº⁄ Ï‘∞ ÒØ’ª Ò¬Δ ¡≈͉Δ
«Ú’Òª◊Â≈ Ò¬Δ ÓºÁÁ ÒÀ‰≈ ‘‹∂ ÚΔ «¬º’ Úº‚Δ √Óº«√¡≈ ‘ÀÕ Ù«‘Δ √ø√Ê≈È Ï‘∞ Á∞ ¡Â∂ Ï‘∞ ӫ‘≥◊∂ ‘ÈÕ

√Δ.ÏΔ.¡≈ (CBR) Á∂ «Ú⁄≈ Á∂ ¡È∞ø√≈ ⁄ø◊Δ «‹øÁ◊Δ ‘؉≈ «Ú’Òª◊ ÒØ’ª Á≈ ‹º’ ‘ÀÕ ¿∞‘Ȫ Ò¬Δ ÿº‡ ÷⁄ Â∂
ÓºÁÁ ÓΩ‹±Á ‘Ø‰Δ ⁄≈‘ΔÁΔ ‘ÀÕ «¬‘ ¿∞È∑ª ˘ ¡Â∂ ¿∞È∑ª Á∂ Í«Ú≈ ˘ ¿∞√∂ Âª «ÓÒ‰Δ ⁄≈‘ΔÁΔ ‘À «‹Ú∂∫ ¿∞È∑ª Á≈
√Ë≈È ‹ΔÈ Á≈ ÂΔ’≈ ‘À, ⁄≈‘∂ ¿∞‘Ø «’√∂ «Íø‚, ’√Ï∂ ‹ª Ù«‘ «Úº⁄ «‘øÁ∂ ‘Ø‰Õ ¿∞‘Ȫ ˘ ¿∞√∂ Âª «√º«÷¡≈
«ÓÒ‰Δ ⁄≈‘ΔÁΔ ‘À «‹Ú∂∫ «’ Ï≈’Δ √≈«¡ª ˘ «ÓÒÁΔ ‘ÀÕ ¿∞‘ ÈΩ’Δ ’È Á∂ ¡Â∂ ¡≈Í‰Δ Ø‹Δ ’Ó≈¿∞‰ Á∂ ’≈ÏÒ

‘؉∂ ⁄≈‘ΔÁ∂ ‘ÈÕ ¿∞‘ ¡≈͉∂ «Íø‚, ’√Ï∂ ‹ª Ù«‘ ÁΔ ‘ √◊ÓΔ «Úº⁄ Ï≈Ï «‘º√≈ ÒÀ‰ Á∂ ’≈ÏÒ ‘؉∂ ⁄≈‘ΔÁ∂
‘ÈÕ √Δ.ÏΔ.¡≈ () Á∂ «Ú⁄≈ Á∂ ¡È∞ø√≈ ⁄≈‘∂ ÒØ’ Ï‘∞ ‘ØÒΔ «√º÷È, ‹ª ¿∞È∑ª ˘ Á∂÷‰ ¡Â∂ √∞‰È «Úº⁄ √Óº«√¡≈
‘ØÚ∂, ‹ª ¿∞È∑ª ˘ ⁄ºÒ‰≈ «ÎÈ≈ Ó∞Ù’Ò ‘ØÚ∂, Í ¿∞È∑ª ÁΔ Î∂ ÚΔ «¬º’ ÓÁ ¡Â∂ ¡Ω ‹ª Ó∞ø‚≈ ¡Â∂ ’∞ÛΔ ‘؉ Á∂
È≈Â∂ «¬º‹Â ‘Ø‰Δ ⁄≈‘ΔÁΔ ‘ÀÕ «Ú’Òª◊Â≈ Á∂ ’≈È «’√∂ ˘ ÚΔ ÈΔÚª È‘Δ Á∂«÷¡≈ ‹≈‰≈ ⁄≈‘ΔÁ≈ ‹ª Ó≈Û≈ «Ú‘≈

È‘Δ∫ ‘؉≈ ⁄≈‘ΔÁ≈Õ Ó’≈È, Á∞’≈Ȫ, √’±Ò «¬√ ÂΔ’∂ È≈Ò Ï‰∂ ‘؉∂ ⁄≈‘ΔÁ∂ ‘È Âª «’ ‘ ’Ø¬Δ ¡≈√≈ÈΔ È≈Ò
¡øÁ Ï≈‘ ¡≈ ‹≈ √’∂ ¡Â∂ ¿∞È∑ª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’ √’∂Õ ÒØ’ª ˘ «¬√ ÂΔ’∂ È≈Ò √±⁄È≈ «ÁºÂΔ ‹≈‰Δ ⁄≈‘ΔÁΔ
‘À «‹√˘ «’ ¿∞‘ √Ófi √’‰, √±⁄È≈ «√Î «Ò÷ÂΔ È‘Δ∫ ‘Ø‰Δ ⁄≈‘ΔÁΔ «‹‘ÛΔ «’ ¿∞È∑ª ÒØ’ª Ò¬Δ Ï‘∞ ¡Ω÷Δ
‘ØÚ∂◊Δ ‹Ø «’ ÍÛ È‘Δ √’Á∂ ‹ª Á∂÷ È‘Δ∫ √’Á∂Õ √±⁄È≈ ÏØÒ ’∂ ÚΔ «ÁºÂΔ ‹≈‰Δ ⁄≈‘ΔÁΔ ‘À ª «’ ‘ «’√∂ ˘ ¿∞√˘

«¬√Â∂Ó≈Ò ’È Á≈ Ï≈Ï ÓΩ’≈ «ÓÒ∂Õ «¬√ √Ï ˘ ’È Á≈ ÓÂÒÏ ‘À «’ Ï‘∞ √≈∂ ÏÁÒ≈ÚÕ Í «¬‘ ⁄ø◊∂
ÏÁÒ≈Ú ‘؉◊∂ «’¿∞∫«’ ‘ ’Ø¬Δ «¬º’ Á∞º‹∂ ÁΔ ÓºÁÁ ¡Â∂ «¬º‹Â ’’∂ «¬º’ ⁄ø◊Δ «˜≥Á◊Δ ‹Δ √’Á≈ ‘ÀÕ

È؇√ E ÂØ∫ A@% Ì≈ÂΔ¡ª Á∂ «Úº⁄ ’∞fi «Ú◊≈Û ‹ª «Ú’Òª◊Â≈ ÁΔ «Áº’ ‘ÀÕ «¬√Á≈ ÓÂÒÏ ‘À «’
Ì≈ «Úº⁄ «Ú’Òª◊ ÒØ’ª ÁΔ Úº‚Δ ¡≈Ï≈ÁΔ ‘ÀÕ

CB.A.A √Δ.ÏΔ.¡≈ Á∂ «ÌøÈ ÂΔ’∂ (Different ways to CBR)

«˜¡≈Á≈Â ÒØ’ «¬‘ ÓøÈÁ∂ ‘È «’ «Ú’Òª◊ ÒØ’ª ÁΔ «‹øÁ◊Δ Ï∂‘Â ‘Ø‰Δ ⁄≈‘ΔÁΔ ‘ÀÕ Í ÒØ’ª Á∂ ¡Òº◊-¡Òº◊
«Ú⁄≈ ‹È «’ «¬‘ «’Ú∂∫ ’ΔÂ≈ ‹≈Ú∂Õ «ÚÙÚ Á∂ «Úº⁄, ÒØ’ ¡Òº◊ ÂΔ«’¡ª È≈Ò «‘øÁ∂ ‘È, ¡Â∂ ¿∞È∑ª Á∂ ¡Òº◊
«ÚÙÚ≈√ ‘È «’ ÒØ’ª ˘ «’ ’‰≈ ⁄≈‘ΔÁ≈ ‘ÀÕ «¬√ ’’∂ ÒØ’ √Δ ÏΔ ¡≈ ˘ ¡Òº◊-¡Òº◊ ÂΔ’∂ È≈Ò «¬√Â∂Ó≈Ò
’Á∂ ‘ÈÕ ’∞fi ÒØ’ √Ø⁄Á∂ ‘È «’ √’≈ ˘ Ù«‘Δ √ø√Ê≈È≈ ÂØ∫ ÍÀ√∂ ÒÀÈ∂ ⁄≈‘ΔÁ∂ ‘È ¡Â∂ «Íø‚≈ «Úº⁄ «˜¡≈Á≈

288 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY