Page 167 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI

≈‹È∆«Â’ «√˪Â

È؇ Ò¬∆ √øÿÙ Á≈ «¬«Â‘≈√ Ú∆ ˛, «’™«’ «¬√ ÂØ∫ «ÏȪ Úæ÷-Úæ÷ √Ó≈«‹’ ¡Â∂ Ë≈«Ó’ «Ú⁄≈ª Á≈ «Ú’≈√ √øÌÚ
È‘ƒ √∆ ¡Â∂ ÓÈπæ÷∆ ‹≈Â∆ ÏΩ«Ë’ «Ú’≈√ ÂØ∫ Úªfi∆ «‘ ‹ªÁ∆Õ ¡√Ò «Úæ⁄ √πÂøÂÂ≈ Á≈ «¬«Â‘≈√ ÁÓÈ, ÍÃÂ∆ÏøÁ,
¡‰Ì∆◊ÔÂ≈ ¡Â∂ ¡øË-«ÚÙÚ≈√ Á∂ «ÚπæË ¡Â∂ Í«ÚÂÈ ÈØÈÓπ÷∆ √øÿÙ Ú∆ «‘≈ ˛Õ √À∫√«ÙÍ Á≈ Ùπ»¡≈Â
’∂ÚÒ Â≈È≈Ù≈‘∆ ≈‹ª Á∆ «ÚÙ∂ÙÂ≈ È‘ƒ ˛, «¬‘ ÍË≈ª«Âz’ √’≈ª Á≈ Ú∆ ¡«Èæ÷ÛÚª ¡ø◊ ˛, ‘≈Òª«’ «¬æÊ∂
√À∫√«ÙÍ Á∆ «ÚÙ∂-Ú√» ¡Â∂ ‘æÁª «Úæ⁄ ¿πÓ∆Á Á∂ ÂΩ ”Â∂ ’≈¯∆ ¿πÁ≈Â≈ ÚÂ∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ √À∫√«ÙÍ √’≈∆ ¡Â∂
◊À-√’≈∆ ÁØÚ∂∫ ÍÃ’≈ Á∆¡ª √ø√Ê≈Úª Áπ¡≈≈ Ò≈◊» ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ «Ú¡≈Í’ ÍæË ” «¬√ ˘ ≈‹ È≈Ò ‹Ø«Û¡≈
‹ªÁ≈ ˛, ÍÃø» √Ó≈‹ «Úæ⁄ Úæ÷-Úæ÷ ‹≈Â∆ ¡Â∂ Ú◊∆ √Ó»‘ª Áπ¡≈≈ «¬√ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò Ú∆ ¡≈Ó ◊æÒ ˛Õ
√À∫√«ÙÍ ˘ Óπæ÷ ÂΩ ”Â∂ ⁄≈ ÍÃ’≈ Á∂ √Ó»‘ª «Úæ⁄ Úø«‚¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛: (i) ≈‹È∆«Â’ √À∫√«ÙÍ (ii) Ë≈«Ó’ √À∫√«ÙÍ
π
æ
À
∂
Ω
π
ø
∂
∂
æ
(iii) ¡ÙÒ∆ÒÂ≈ (ÈÀ«Â’) Á∂ «ÚπæË √À∫√«ÙÍ ¡Â∂ (iv) Ï«Ë’ √ÂÂÂ≈ Á «ÚË √∫√«ÙÍÕ √∫√«ÙÍ Á «’√ ¡≈ÁÙ «Ú⁄
À
∂
æ
Ø
∂
À
∂
∂
∂
À
∂
Ø
Ë≈«Ó’, È«Â’ ¡Â ≈‹È∆«Â’ √≈  ‘ √’Á ‘ÈÕ √∫√«ÙÍ Á≈ √ÓÊÈ ¡Â «ÚË ’È Ú≈Ò «Ú¡’Â∆ ¡Â∂
æ
Ø
∂
ø
ø
Ã
»
z
Ø
æ
√Ó‘ ’Ò≈√’∆ ÍÍ≈ «Ú⁄ √Ê≈«Í Á Ú÷-Ú÷ «ÁÙ‡∆’‰ª Á≈ ‘Ú≈Ò≈ «ÁÁ ‘ÈÕ √∫√«ÙÍ Á≈ √ÓÊÈ ’È Ú≈Ò∂
æ
À
√Ó»‘ ÍÒ∂‡Ø, ¡≈◊√‡≈¬∆È ¡Â∂ ÓÀ«’¡≈ÚÒ∆ Á∂ «Ú⁄≈ª ”Â∂ «ÈÌ ’Á∂ ‘È, «‹È∑ª Á≈ Ó»Ò-ÓøÂ √∆ «’ “‹Ø √Ó≈‹ «Úæ⁄
∑
Ø
π
Ø
Ø
Ï≈¬∆ ˘ Í«‘⁄≈ȉ Á∆ Ù’Â∆ ÷Á ‘È, ¿Èª ’Ò «¬√ Ï≈¬∆ ˘ Á ’È ¡Â «¬√ ˘ ÎÒ‰ Â∫ ’‰ Á∆ Ù’Â∆ Ú∆
À
π
»
∂
∂
π
æ
∂
Ø
π
∂
Ø
»
»
Ø
∂
À
∂
π
‘‰∆ ⁄≈‘∆Á∆ ˛” «¬√ Á ¿Ò‡ ‹ √∫√«ÙÍ Á≈ «ÚË ’Á ‘È, ¿‘ ¡√ ¡Â ‹≈È «‚¿¬∆ Á «Ú⁄≈ª Á≈ ‘Ú≈Ò≈
«ÁøÁ∂ ‘È «’ ‘∂’ «Ú¡’Â∆ ª ‘∆ √πÂøÂ ˛, ‹Á ¿π√ ˘ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ¡≈͉∆ ⁄؉ ÷πÁ ’È Á∆ Ù’Â∆ ‘ØÚ∂, ¡Ê≈Â
¿π√ ”Â∂ ’ج∆ ÍÃÂ∆ÏøÁ Ò◊≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂Õ
’Δ √À∫√«ÙÍ ¿π«⁄ ˛? (Is Censorship Justified?)
√À∫√«ÙÍ Á≈ √ÏøË «Ú⁄≈ª ÂØ∫ ˛ ‹Ø «Ò÷Â∆ ¡Â∂ ˜πÏ≈È∆ »Í «Úæ⁄ ÍÃ◊‡ ‘πøÁ∂ ‘È ¡Â∂ «‹È∑ª ”Â∂ ÍÃÂ∆ÏøÁ Ò◊≈¿π‰
Á∆ ˜» ÍÀ∫Á∆ ˛Õ «¬√ Á≈ ¡Ê ˛ «’ ’πfi Ú«ÙÙ‡ «Ú⁄≈ ‹≈«¬˜ È‘ƒ ‘È, «¬È∑ª ˘ ÍÃ◊‡ È‘ƒ ’∆Â≈ ‹≈‰≈
⁄≈‘∆Á≈ ¡Â∂ «¬‘ √Ó≈‹ Á∆ «Ú¡≈Í’ «√‘ Ҭ∆ ıÂÈ≈’ ˛Õ √À∫√«ÙÍ Á≈ √ÏøË √Ó≈‹ «Úæ⁄ ıÂÈ≈’ «Ú⁄≈ª
˘ ÎÀÒ‰ ÂØ∫ Ø’‰≈ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª ”Â∂ «ÈÔøÂ‰ Ò◊≈¿π‰≈ ‘πøÁ≈ ˛Õ «¬È∑ª «Ú⁄≈ª ”Â∂ «ÈÔøÂ‰ ≈‹ ¡Â∂ √Ó≈‹ «Úæ⁄
√æÂ≈Ë≈∆ √Ó»‘ª ÚæÒØ∫ Ò◊≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ √À∫√«ÙÍ Á∂ √øÁÌ «Úæ⁄ √Ì ÂØ∫ √¯Ò Ë≈«Ó’ √ÓπÁ≈¬∂, «Èø’πÙ ≈‹≈,
Â≈È≈Ù≈‘ ¡Â∂ ÍË≈ª«Âz’ ÓØ‘∆ ‘∆¡ª ‘ÈÕ «¬‘ ÍÃÙ≈√«È’ ÓØ‘∆ ≈‹È∆«Â’, ¡≈«Ê’ ¡Â∂ «Ú⁄≈’ Ù’Â∆
Á≈ ÍÃÔØ◊ ’’∂ ¿πÈ∑ª √≈∂ «Ú⁄≈ª ”Â∂ ÍÃÂ∆ÏøÁ Ò◊≈¿π‰ Á∆ ’Ø«ÙÙ ’Á∆ ˛ ‹Ø √«ÊÂ∆ Ò¬∆ ÷ÂÈ≈’ ÓøÈ∂ ‹ªÁ∂
‘ÈÕ √À∫√«ÙÍ ÚæÒØ∫ ¡Í‰≈¬∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ Â∆’∂ ’¬∆ ‘È, «‹Ú∂∫-«’Â≈Ϫ ¡Â∂ ’≈«Ó’√ Á∂ ÍÃ’≈ÙÈ ”Â∂ ÍÃÂ∆ÏøÁ,
Úæ÷-Úæ÷ √≈«‘Â’≈ª ¡Â∂ È≈‡’’≈ª ˘ ÏÒÀ’«Ò√‡ ’È≈, Ó∆‚∆¡≈ ¡Â∂ √ø⁄≈ √≈ËȪ Á∂ Ó≈«Ë¡Ó ÂØ∫ ¿πÈ∑ª
˘ «Ú⁄≈ ÍÃ◊‡ ’È ÂØ∫ Ø’‰≈, ‡∆. Ú∆. Á∂ ÍÃØ◊≈Óª ¡Â∂ ⁄æÒ-«⁄æÂª Ò¬∆ ¡≈«◊¡≈ ÒÀ‰≈, √’»Ò ¡Â∂ ’≈Ò‹ª
Á∆ Í≈· Íπ√Â’ª Á∆ ‹ª⁄ ’È≈ ¡≈«Á «¬√ √øÁÌ «Úæ⁄, ¿πÁ≈Ú≈Á∆ Á∂Ùª «Úæ⁄ ¡ıÏ≈ ¡Â∂ ÍÃÀµ√ Á∆ √«ÊÂ∆
ÊØÛ∑∆ ¡Òæ◊ ‘πøÁ∆ ˛, «¬È∑ª ”Â∂ ’ج∆ ÍÃÂ∆ÏøÁ È‘ƒ Ò◊≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ¡Â∂ «¬È∑ª ˘ ’ج∆ ıÏ ÍÃ’≈«Ù ’È Ò¬∆
¡≈«◊¡≈ Á∆ Ú∆ ÒØÛ È‘ƒ ‘πøÁ∆Õ
√ø«ÚË≈«È’ ÍæË ”Â∂ √À∫√«ÙÍ Á≈ «Ú⁄≈ ¿πÁ≈Ú≈Á∆ «Ú¡’Â∆Ú≈Á∆ «Ú⁄≈Ë≈≈ ¡Â∂ √πÂøÂÂ≈ Á∂ «ÚπæË ˛,
ÍÃø» «¬√ Á∂ Ï≈Ú‹»Á √À∫√«ÙÍ ˘ «ÂøÈ ¡Ë≈ª ”Â∂ √‘∆ ·«‘≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛:
(i) Ù≈√’ Ú◊ Á∆ «ÁzÙ‡∆ «Úæ⁄ √Ê≈«Í Ó≈ÈÁø‚ª Á∂ ¡Èπ√≈ Í∂Ù ’È ¡Â∂ Í∂Ù ’∆Â∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ «Ú⁄≈ fi»·∂
¡Â∂ ıÂÈ≈’ ‘È ¡Â∂ ¿πÈ∑ª ˘ ÁÏ≈¿π‰ Á∆ ˜» ˛Õ «¬’ Ï‘π‹≈Â∆ ¡Â∂ Ï‘π √ø√«¥Â’ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ¡«‹‘∂
«Ú⁄≈ √Ó≈‹ Á∂ «’√∂ √Ó≈«‹’/√ø√«¥Â’ √ÓπÁ≈¬∂ Á∆¡ª Ì≈ÚÈ≈Úª ¡Â∂ √øÚ∂ÁÈ≈ ˘ ⁄؇ Í‘πø⁄≈ √’Á∂ ‘È ¡Â∂
√Ó≈«‹’ ¡Ú√Ê≈ Á∆ √Óæ«√¡≈ ÍÀÁ≈ ’ √’Á∂ ‘ÈÕ (¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂ Ì≈ «Úæ⁄ √ÒÓ≈È ÙÁ∆ Á∆ Íπ√Â’
The Satanic verses ”Â∂ Ò◊≈«¬¡≈ «◊¡≈ ÍÃÂ∆ÏøÁÕ
(ii) √À∫√«ÙÍ Á∂ Á»√∂ ˙«⁄ÂÔ Á≈ ¡Ë≈ ÍÒ∂‡Ø Á∆ Íπ√Â’ (Republic) «Úæ⁄ «ÓÒÁ≈ ˛Õ «¬æÊ∂ «¬‘ «Ú⁄≈ «ÁæÂ≈
«◊¡≈ «’ ‹È √Ë≈‰ «‹È∑ª ”Â∂ √À∫√«ÙÍ Ò◊≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛, √Ó≈‹ «Úæ⁄ ¿π‘ ÒØ’ ‘πøÁ∂ ‘È «‹È∑ª Á≈ «ÁÓ≈◊ √æ⁄/fi»·
¡Â∂ √‘∆/·∆’ «Úæ⁄ ¡øÂ ”⁄ √ÓæÊ È‘ƒ ‘πøÁ≈, «‹√ Á∂ ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫ ¿πÈ∑ª Á≈ ÓÈ Ì‡’ √’Á≈ ˛Õ ‘≈Òª«’ Íæ¤Ó∆
¿πÁ≈Ú≈Á∆ ÍË≈ª«Âz’ ÍÃøÍ≈ «¬√ «Ú⁄≈ ˘ √Ú∆’≈ È‘ƒ ’Á∆, ÍÃø» √Ó≈‹ «Úæ⁄ «˜¡≈Á≈Â √Ó≈«‹’/
Ë≈«Ó’/√ø√«¥Â’ √ÓπÁ≈¬∂ «¬√ ”Â∂ ’≈¯∆ ˜Ø «ÁøÁ∂ ‘ÈÕ ¡≈Ëπ«È’ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ⁄æÒ-«⁄æÂ, ’≈«Ó’√, ÓÀ◊˜∆È,
160 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY