Page 207 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI

≈‹È∆«Â’ «√˪Â

È؇ Á∂ ¡≈«Ê’, √Ó≈«‹’ ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ √πË≈ª Á∆ ˜± ˛, «‹√ «Úæ⁄ «Ú’≈√Ù∆Ò Á∂Ùª ˘ ¡ßÂ≈Ù‡∆ ¡≈«Ê’
È∆Â∆ «ÈÓ≈‰ «Úæ⁄ Ì≈◊∆Á≈∆ ”⁄ Ú≈Ë≈ Ú∆ Ù≈«ÓÒ ˛Õ Ú√±¡ª Á∂ ¡≈Á≈È-ÍzÁ≈È Á∂ È≈Ò-È≈Ò, Ó≈È«√’
«Ú⁄≈ª Á∂ ¡≈Á≈È-ÍzÁ≈È Á∆ Ú∆ ˜» ˛Õ ÚÀ«ÙÚ’ «È¡≈ Á∂ √ßÁÌ «Úæ⁄, È≈◊«’ ¡«Ë’≈ª Á∆ Â∑ª, «¬√
Á∂ ÓπæÁ∂ Ú∆ ÚÀ«ÙÚ’ ‘È «‹Ú∂∫-Ú≈Â≈Ú‰ Á≈ ÷≈ÂÓ≈, ÓÈπæ÷∆ ¡«Ë’≈ª Á≈ Áπ¿πÍÔØ◊, ¬∂‚√ ¡≈«ÁÕ ≈Ù‡-≈‹
«Ú¡’Â∆◊ ÍæË ”Â∂ «¬È∑ª Á∂ È≈Ò ÍzÌ≈ÚÙ≈Ò∆ „ß◊ È≈Ò È‘∆∫ «È͇ √’Á∂ «’™«’ «¬È∑ª Á∂ ’≈‰ ÓπÙ«’Ò,
«Ú√«Âz ¡Â∂ «ÚÙÚ-«Ú¡≈Í’ ˛Õ «¬‘ ≈Ù‡-≈‹ª Á∂ √Ó±«‘’ ÔÂȪ √Á’≈ ‘∆ ‘æÒ ‘Ø √’Á∂ ‘ÈÕ «¬√ Ò¬∆
≈Ù‡-≈‹ ˘ ¡≈͉∆ Íẕ√æÂ≈ Á∆ ÏÒ∆ Á∂‰∆ ÍÀ √’Á∆ ˛ ª «’ ‘ Ú√±¡ª Á∆ Úø‚ Á≈ «ÚÙÚ≈√ Ï«‰¡≈ ‘∂Õ
ÚÀ«ÙÚ’ «È¡≈ √ªfi∆ «˜ßÓ∂Ú≈∆ ˛Õ
«È¡≈ Á≈ Ó≈’√Ú≈ÁΔ «√˪ (Marxist Theory of Justice)

√Ó’≈Ò∆È «⁄ßÂÈ «Úæ⁄ «È¡≈ Â∂ Ó≈’√Ú≈Á∆ «Ú⁄≈ª Á∂ ÁØ √Ú±Í Á∂÷‰ ˘ «ÓÒÁ∂ ‘ÈÕ Í«‘Ò∆ Ùz∂‰∆ «Úæ⁄ ¿π‘
Ò∂÷’ ¡≈™Á∂ ‘È ‹Ø «È¡≈ Á∂ «’√∂ Ú∆ «Ú⁄≈ Á≈ «√˪«Â’ ÍæË ”Â∂ «ÚØË ’Á∂ ‘ÈÕ ¿πÈ∑ª Á∂ «Ú⁄≈ «Úæ⁄ «È¡≈
Á∆ ˜» ¿πÁØ∫ ÍÀ∫Á∆ ˛ ‹ÁØ∫ √≈‚∂ √Ó≈«‹’ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄ ’ج∆ fi◊Û≈ ‹ª ÓÂÌ∂Á ‘ØÚ∂ «‹√ ˘ ¡√∆∫ “«È¡≈ Á∂ Ó≈«Ë¡Ó”
È≈Ò √πÒfi≈¿π‰≈ ⁄≈‘πøÁ∂ ‘ÈÕ «’™«’ √≈ÓÚ≈Á Á≈ ¿πÁ∂Ù √Ó≈‹ «Úæ⁄Ø∫ √≈∂ fi◊Û∂ ¡Â∂ ÓÂÌ∂Á ˘ ÷ÂÓ ’È≈ ˛,
¡Â∂ «¬’ √≈ÓÚ≈Á∆ √Ó≈‹ «Úæ⁄ «È¡≈ Á∆ ˜» ‘∆ È‘∆∫ ‘ØÚ∂◊∆Õ √≈ÓÚ≈Á «È¡≈ ÂØ∫ Á» ˛Õ (Communism is
Beyond Justice) Õ «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ Á±√∆ Ùz∂‰∆ «Úß⁄ ’πfi ¡«‹‘∂ Ó≈’√Ú≈Á∆ «⁄ßÂ’ ¡≈™Á∂ ‘È ‹Ø ¿πÁ≈Ú≈Á
Áπ¡≈≈ «È¡≈ ˘ «ÁæÂ∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ Ó‘æÂÚ Á≈ ¡≈Á ’Á∂ ‘È Ízß± «¬‘ Ò∂÷’ «È¡≈ Á≈ «ÚÙÒ∂Ù‰ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂
√≈ËȪ Á∂ «È‹∆ √Ú≈«ÓæÂÚ Á∂ √ßÁÌ «Úæ⁄ ’Á∂ ‘ÈÕ «¬È∑ª Á≈ «ÚÙÚ≈√ ˛ «’ «È¡≈ ’∂ÚÒ «¬’ Ú◊‘∆‰ ¡Â∂
≈‹Ú‘∆‰ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ‘∆ Íz≈Í ‘Ø √’Á≈ ˛Õ «Èæ‹∆ √ßÍÂ∆ Á∆ Íë’Â∆ «ÚÙ∂Ù‰’≈∆ ¡Â∂ ¡Ò◊≈Ú-Ú≈Á∆ ‘؉
’≈‰ «È¡≈ Á∆ Óß◊ ˛ «’ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ √≈ËȪ Á≈ √Ó≈‹∆’È ‘ØÚ∂ ¡Â∂ √≈ÓÚ≈Á∆ √Ó≈‹ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ‘ØÚ∂Õ ¡≈˙
«¬È∑ª ÁØȪ √Ú±Íª Á≈ ÊØÛ∑≈ «Ú√Ê≈ È≈Ò ¡«Ë¡ÀÈ ’∆¬∂Õ

√≈ÓÚ≈Á «È¡≈ ÂØ∫ Á» ˛ (Communism is Beyond Justice)
«‹æÊ∂ ≈Ò√ Áπ¡≈≈ ÍzÂ∆Í≈«Á «È¡≈ Á∂ ¿πÁ≈Ú≈Á∆ «√˪ Á∂ ¡Èπ√≈ «È¡≈ √≈∂ √Ó≈«‹’ √ß√Ê≈Úª Á≈ ¡≈Ë≈̱Â
Âæ ¡Â∂ √≈∆¡ª √Ó≈«‹’ Ó≈ÈÂ≈Úª Á≈ Ó≈ÈÁß‚ ˛, «¬æÊ∂ Ó≈’√Ú≈Á «¬√ ◊æÒ ˘ ‘∆ √Ú∆’≈ ’ «ÁßÁ≈ ˛ «’
√≈ÓÚ≈Á «È¡≈ Á∆¡ª «’√∂ Ó≈ÈÂ≈Úª ”Â∂ ¡Ë≈« ˛Õ Ó≈’√Ú≈Á∆ «Ú⁄≈Ë≈≈ Á∂ ¡È∂’ Ò∂÷’ «È¡≈ ˘ Ó‘æÂÚ
È‘∆∫ «ÁßÁ∂Õ «¬√ √ßÁÌ «Úæ⁄ ¿π‘ Ó≈’√ Á≈ ¡Èπ√‰ ’Á∂ ‘ÈÕ «‹√ «Úæ⁄ “√Ó≈È ¡«Ë’≈” (equal rights)
Úø‚ (just distribution) Á∂ ±Í «Úæ⁄ «È¡≈ Á∆ «’√∂ Ú∆ «Ú¡≈«÷¡≈ Á∆ Â∂˜ ¡≈ÒØ⁄È≈ ’∆Â∆ «’™«’ «¬√ Â∑ª
Á∆ ÙÏÁ≈ÚÒ∆ ͱߋ∆Ú≈Á∆ ÙØØÙ‰ ˘ ËπßÁÒ≈ ω≈ «ÁßÁ∆ ˛Õ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ Ò¬∆, Ó≈’√ Á∂ ¡Èπ√≈, «’™«’ √Ó≈‹
«Úæ⁄ ’πfi ÒØ’ª Á∆¡ª ÔØ◊Â≈Úª ¿πÓ∆Á ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ‘πßÁ∆¡ª ‘È, ¡Â∂ “√Ó≈È ¡«Ë’≈” Á∆ Ë≈È≈ “¡√Ó≈È ÙÃÓ
Á∂ Ò¬∆ ¡√Ó≈È ¡«Ë’≈” «Úæ⁄ ÏÁÒ ‹ªÁ∆ ˛Õ ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫ √Ó≈ÈÂ≈ Á≈ ¡«Ë’≈ ¡√Ò «Úæ⁄ ¡√Ó≈ÈÂ≈ Á≈
¡«Ë’≈ ω ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬√∂ Â∑ª “«È¡≈Í»È Úø‚ Á∆ Ë≈È≈ Úø‚ ”Â∂ ÚË∂∂ «Ë¡≈È «ÁøÁ∆ ˛ È≈ «’ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂
ÓΩ«Ò’ ÍÃÙÈ ”Â∂Õ ¡◊ ¡≈ÓÁÈ ¡Â∂ Ú√»¡ª Á∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ √≈ËȪ Á≈ Ó≈«Ò’ª ¡Â∂ √øÍÂ∆‘∆‰ Ú◊ «Ú⁄’≈
ÍπÈ Úø‚ ‘πøÁ∆ Ú∆ ˛ ª Ú∆ √Ó≈‹ «Úæ⁄ √øÍÂ∆Ù∆Ò ¡Â∂ √øÍÂ∆‘∆‰ Ú◊ ª «‘‰◊∂Õ ¡ø Ú◊ Úø‚ ¡Â∂ ÙØÙ‰
Ú∆ ⁄æÒÁ≈ ‘∂◊≈Õ Á»√∂ ÙÏÁª «Úæ⁄, ¡ø«È¡≈ Ú∆ ⁄æÒÁ≈ ‘∂◊≈Õ «¬√ Ò¬∆ Ú√»¡ª ¡Â∂ ¡≈ÓÁÈ Á∆ ÍπÈ Úø‚
ÂØ∫ Í«‘Òª ˜» ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ √≈ËȪ Á∂ ¡Ë∆È ÍπÈ Úø‚ ”Â∂ «Ë¡≈È Á∂‰ Á∆ ˛, «’™«’ ¡◊ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂
√≈ËȪ Á∆ ÍπÈ Úø‚ √øÌÚ ‘Ø ‹ªÁ∆ ˛ ª “«È¡≈Í»È Úø‚” Á≈ ÍÃÙÈ ¡≈͉∂ ¡≈Í ÷ÂÓ ‘Ø ‹≈Ú∂◊≈Õ Ú√»¡ª
Á∆ Úø‚ Á∂ ÍæË ”Â∂ ¡ø«È¡≈ «Úæ⁄ «’√∂ √πË≈ Á≈ ¡Ê ˛ «’ Í»ø‹∆Ú≈Á∆ √Ó≈‹ «Úæ⁄ Ú◊ª Á∂ È≈ ‘æÒ ‘؉ Ú≈Ò∂
fi◊«Û¡ª «Úæ⁄ «’√∂ ÍÃ’≈ Á≈ √øÂπÒÈ «Ò¡≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ ‹Ø «’, Ó≈’√Ú≈Á Á∂ ¡Èπ√≈ ¡√øÌÚ ˛Õ «¬√
ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ «¬æÊ∂ «È¡≈ √Ó≈‹ «Úæ⁄ fi◊«Û¡ª Á≈ «ÈÚ≈‰ ’Á≈ ˛, ¿πµÊ∂ «¬‘ √Ó≈‹ «Úæ⁄ fi◊Û∂ Ú∆ ÍÀÁ≈ ’Á≈
˛ ¡Â∂ «Ú¡’Â∆ Á∆ √πÌ≈«Ú’ √Ó≈«‹’Â≈ ˘ ÿæ‡ ’Á≈ ˛ ¡Â∂ ÚÂÓ≈È √Ó≈‹ª «Úæ⁄ «È¡≈ «¬’ “˜»∆ Ïπ≈¬∆
˛”, √Ó≈‹Ú≈Á∆ √Ó≈‹ «Úæ⁄ «¬‘ «¬’ π’≈Ú‡ ‘∆ ‘ØÚ∂◊∆Õ «Ï‘Â ÂØ∫ «¬‘ ‘ØÚ∂◊≈ «’ ÒØ’ ¡«Ë’≈ª Á∂ Ò¬∆ √‘∆
¡ʪ «Úæ⁄ ÍÃÂ∆«ÈËÂ≈ ’È Á∆ Ï‹≈¬∂ ¡≈Í√ «Úæ⁄ √πÌ≈«Ú’ ÍÃ∂Ó-Ì≈Ú Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ «‘‰Õ
¿πÍØ’Â ÓπÙ«’Òª Ó≈’√Ú≈Á Á∂ ¡Ë∆È «È¡≈ Á∆ «’√∂ √ÍÙ‡ Ë≈È≈ Á≈ «ÈÓ≈‰ ’È «Úæ⁄ ’«·È≈¬∆ ÍÀÁ≈
’Á∆ ˛Õ «È¡≈ Á∆ Ó≈’√Ú≈Á∆ ¡≈ÒØ⁄È≈ Á∆ ÍÃÓπæ÷ ÓπÙ«’Ò ¿πÁ≈Ú≈Á Á≈ “«È¡≈«¬’ √ÓπÁ≈«¬” (Judicial

200 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY