Page 203 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI

≈‹È∆«Â’ «√˪Â

È؇ ¿π‘ Law of the Peoples Á∂ Ï≈∂ «Úæ⁄ «ÓÒ ’∂ ÎÀ√Ò≈ ÒÀ‰◊∂Õ ÒØ’ª (≈‹ª) Á∂ «¬‘ ÍzÂ∆«ÈË∆ «È«ÚÿÈ ÍÁ∂
Á∂ «Íæ¤∂ ˛ ¡Â∂ ¿π‘ ¿π√ Á∂Ù Á∆¡ª Ú«ÙÙ‡ Íz√«ÊÂ∆¡ª Á∂ Ï≈∂ «Úæ⁄ ’πfi È‘∆∫ ‹≈‰Á∂ «‹È∑ª Á∆ ¿π‘ ÍzÂ∆«ÈËÂ≈
’ ‘∂ ‘ÈÕ ¿πÁ≈‘È Á∂ Ò¬∆, «¬‘ ÍzÂ∆«ÈË∆ È‘∆∫ ‹≈‰Á∂ «’ «‹√ Á∂Ù Á∆ ¿π‘ ÍzÂ∆«ÈËÂ≈ ’ ‘∂ ‘È, ¿π√ Á≈
¡≈’≈, ‹È-√ß«÷¡≈, ¿πÁÔØ«◊’ ¡Â∂ √À«È’ Ù’Â∆ ¡≈«Á ’∆ ˛Õ The Law of Peoples È≈Ò ≈Ò√ Á≈ «Ú⁄≈
˛ ¡«Ë’≈ ¡Â∂ «È¡≈ Á∆ «¬’ Ú«ÙÙ‡ ≈‹È∆«Â’ Ë≈È≈ ‹Ø ¡ßÂ≈Ù‡∆ ’≈˘È ¡Â∂ «ÚÚ‘≈ Á∂ «ÈÔÓª ¡Â∂
¡≈ÁÙª ”Â∂ Ò≈◊± ‘πßÁ∆ ˛Õ «È¡≈ Á∆ «¬√ ≈‹È∆«Â’ Ë≈È≈ ˘ Ó±Ò √«ÊÂ∆ Á∂ Ó≈«Ë¡Ó È≈Ò Íz≈Í ’∆Â≈ ‹ªÁ≈
˛ ¡Ê≈ ’≈ÒÍ«È’ ÍÃÏøË Áπ¡≈≈ «¬æÊ∂ ‘∂’ ≈‹ Á∂ ÍÃÂ∆«ÈË∆ ’πfi ¡«‹‘∂ «ÈÔÓ «ÈÙ«⁄ ’È Á∂ ¿πÁ∂Ù È≈Ò
«¬’æ·∂ ‘πßÁ∂ ‘È ‹Ø ¿πÈ∑ª Á∂ √ß◊·È Á∆ Ù ˘ Ù≈«√ ’È◊∂Õ «¬√ Íë’«¡≈ «Úæ⁄Ø∫ «È’Ò∂ «ÈÔÓ Law of
peoples Á∆ «ÚÙ∂ √±⁄∆ ‘؉◊∂Õ «¬‘ Óπæ÷ «ÈÔÓ ¡æ· ‘ÈÕ
A. ÒØ’ (¡≈͉∆¡ª √’≈ª Áπ¡≈≈ Ù≈«√Â) √ÚÂßÂ ¡Â∂ √Úæ¤Â≈ ˛ ¡Â∂ ¿π√ Á∆ √ÚÂßÂÂ≈ ¡Â∂ √Úæ¤Â≈
Á≈ Á±√∂ ÒØ’ª Áπ¡≈≈ √ÈÓ≈È ’∆Â≈ ‹≈‰≈ ˜±∆ ˛Õ

B. ¡≈͉∂ √ÓfiΩÂ∂ «Úæ⁄ √≈∂ ÒØ’ Ï≈Ï ¡Â∂ ¡Ì≈◊∆Á≈∆ ‘È,
C. ÒØ’ª Á∆ ¡≈ÂÓ æ«÷¡≈ Á≈ ¡«Ë’≈ ˛ Ízß± ÔπæË Á≈ ’ج∆ ¡«Ë’≈ È‘∆∫ ˛,
D. ÒØ’ª Á∂ «Ò÷‰ Á∂ ’ÂæÚ Á≈ Í≈Ò‰ ’È≈ ‘ØÚ∂◊≈Õ
E. ÒØ’ª ˘ √ÓfiΩÂ∂ ¡Â∂ √ßË∆¡ª Á≈ Í≈Ò‰ ’È≈ ‘ØÚ∂◊≈Õ
F. ÔπæË Á∆ Ùπ»¡≈ Á∂ √ßÁÌ «Úß⁄ ÒØ’ª ˘ ’πfi Ú«ÙÙ‡ ÍzÂ∆Ïß˪ Á≈ Í≈Ò‰ ’È≈ ‘ØÚ∂◊≈ (¡Ê≈ «¬‘ ’∂ÚÒ
¡≈ÂÓ æ«÷¡≈ Á∂ Ò¬∆ ‘∆ Ò«Û¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛)
G. ÒØ’ª ˘ Ó≈ÈÚ ¡«Ë’≈ª Á≈ √ÈÓ≈È ’È≈ ‘ØÚ∂◊≈Õ
H. ÒØ’ª ˘ ¡«‹‘∂ ¡È∂’ª ÒØ’ª Á∆ √‘≈«¬Â≈ ’È∆ ¿πÈ∑ª Á≈ ’ÂæÚ ‘ØÚ∂◊≈ ‹Ø ¡«‹‘∆ ÍzÂ∆’±Ò ÍÃ√«ÊÂ∆¡ª
«Úæ⁄ «‘ ‘∂ ‘È ‹Ø ¿πÈ∑ª Á∂ «¬’ «È¡≈ͱÈ ¡Â∂ √ÈÓ≈È‹È’ ≈‹È∆«Â’ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ Ù≈√È Íz≈Í ’È
Á∂ ÔÂÈ «Úæ⁄ ÓπÙ«’Ò Í≈ ‘∆ ˛Õ ≈Ò√ Á∆ Óπæ÷ ¸‰ΩÂ∆ ’∂ÚÒ ¿πÁ≈Ú≈Á∆ ≈‹ Á∂ Ò¬∆ «È¡≈ Á≈ ¡ßÂ≈Ù‡∆
«√˪ Òæ̉≈ ‘∆ È‘∆∫ √∆ Ízß± «¬’ ¡«‹‘∂ «√˪ Á≈ «Ú’≈√ ’È≈ Ú∆ √∆ ‹Ø ◊À-¿πÁ≈Ú≈Á∆ ¡Â∂ ◊À-Íæ¤Ó∆
(«‹È∑ª ˘ ¿π‘ ÓæË Ú◊ ¡Â∂ È≈-ÓæË Ú◊ ’∂ ÒØ’ª) (decent and non-decent peoples) «Úæ⁄ Úß‚ ’Á≈ ˛,
ÒØ’ª ”Â∂ Ú∆ Ò≈◊± ‘Ø √’∂Õ
Ó«¡≈Á≈ «‘ ÒØ’ª È≈Ò ≈Ò√ Á≈ «Ú⁄≈ ¿πÈ∑ª ≈‹ª È≈Ò ‘À ‹Ø Ó±ÒÂ: Ù∂z‰∆ÏæË √Ó≈‹ ˛ ‹Ø ¡≈͉∂ È≈◊«’ª ˘
ͱÈ ≈‹È∆«Â’ √Ó≈ÈÂ≈ È‘∆∫ «ÁßÁ∂ Ízß± ’πfi È∆Â∆¡ª Â∂ ¿πÈ∑ª Á∆ √Ò≈‘ ˜± ÒÀ∫Á∂ ‘È ¡Â∂ ‹∆ÚÈ, √ÚÂßÂ,
√ßÍÂ∆ ¡Â∂ ¿πÍ⁄≈«’ √Ó≈ÈÂ≈ «‹Ú∂∫ ¡«Ë’≈ª Á∆ ◊߇∆ «ÁßÁ∂ ‘ÈÕ ≈Ò√ Á≈ Â’ ‘À «’ ¿πÁ≈Ú≈Á∆ ÒØ’ª ˘
¡«‹‘∂ ÒØ’ª Á≈ √ÈÓ≈È ’È≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ «’™«’ ¡È∂’ «ÚÙÚ «ÁzÙ‡∆’؉ª ˘ √«‘‰ ’È≈ ¿πÁ≈Ú≈Á Á≈ Ó±Ò
Âæ ˛ ¡Â∂ «Î √ÈÓ≈È ÂØ∫ «¬È’≈ ’∂ÚÒ ’»Â≈ ˘ ÏÛ∑≈Ú≈ Á∂Ú∂◊≈Õ ‹Á«’ ¿πÁ≈Ú≈Á∆ √«‘‰Ù∆ÒÂ≈ Á∆ Ú∆
«¬’ √∆Ó≈ ˛Õ Ó«Ô≈Á≈ «‘æ √Ó≈‹ª Áπ¡≈≈ Ó≈ÈÚ ¡«Ë’≈ª Á∆ æ«÷¡≈ ’È≈ ˜±∆ ˛, ‹Ø «¬’ Ú«ÙÙ‡ Íz’≈
Á≈ ÂæÂ’≈Ò∆È ¡«Ë’≈ ˛ «‹√ «Úæ⁄ Á≈√Â≈ ÂØ∫ Óπ’Â, ¡ßÂ’È Á∆ √ÚÂßÂÂ≈ ¡Â∂ ÷≈ÂÓ≈ ’È≈ «‹Ú∂∫ «ÚÙÚ
«È«‘ ˛Õ ≈Ò√ Á∂ Ò¬∆ «¬‘ Ó≈ÈÚ ¡«Ë’≈ «È¿»ÈÂÓ Ùª ‘È, «¬‘ ¿πÁ≈Ú≈Á∆ ≈‹ª Áπ¡≈≈ ÍzÁ≈È ’∆Â≈
‹≈‰ Ú≈Ò≈ «Ú¡≈Í’ √ø«ÚË≈«È’ ¡«Ë’≈ª Á∂ Ï≈Ï È‘∆∫ ‘ÀÕ

«¬’ ¿πÁ≈Ú≈Á ¡Â∂ Ó«Ô≈Á≈ «‘ ÒØ’ª Á∂ √Ó≈‹ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ÂØ∫ Ï≈¡Á, ≈Ò√ «¬√ ◊æÒ ”Â∂ «Ë¡≈È ’∂∫Á«Â
’Á≈ ˛ «’ ÒØ’ª Á≈ √Ó≈‹ (Society of Peoples) ¡Ó«Ô≈Á≈ ÒØ’ª (non-decent) Á∂ È≈Ò «’√ Íz’≈ «È͇∂◊≈Õ
¡Ó«Ô≈Á≈ ÒØ’ª ˘ ¿π‘ ¡æ◊∂ ÁØ Ì≈◊ª «Úæ⁄ Úß‚Á≈ ˛- ¿π‘ ¡Ó«Ô≈Á≈ ÒØ’ ‹Ø «ÈÚ≈«√ ≈‹ (outlawed state)
˛ ¡Ê≈ ‹Ø ¡≈͉∂ ˜»∆ «‘æª Á∂ Ò¬∆ ÔπæË Á≈ √Â≈ ¡ÍÈ≈¿π‰ ˘ ‘Ó∂Ù≈ «Â¡≈ «‘ßÁ≈ ˛ ¡Â∂ Á±√≈ ¿π‘ ÏØfi
√Ó≈‹ (burdened society) «¬æÊ∂ Á∆ «¬«Â‘≈«√’, √Ó≈«‹’ ¡Â∂ ¡≈«Ê’ ÍÃ√«ÊÂ∆¡ª ¿πÈ∑ª Á∂ «¬’ Óπæ÷ √«ÊÂ
√Ó≈‹ Ï‰È «Úæ⁄ ÓπÙ«’Òª ÍÀÁ≈ ’ ‘∆ ˛Õ ≈Ò√ Á∂ ¡Èπ√≈ «ÚÁ∂Ù È∆Â∆ Á≈ ¿πÁ∂Ù ¡«‹‘∂ ÏØfi∆ √Ó≈‹ª ˘ ÒØ’ª
Á∂ √Ó≈‹ (society of peoples) Á∆ Óπæ÷ Ë≈≈ «Úæ⁄ «Ò¡ªÁ≈ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ
ÏØ«fi √Ó≈‹ª Á∂ ÍzÂ∆ «ÚÁ∂Ù∆ È∆Â∆ ˘ √Ê≈«Í ’È Ò¬∆ ≈Ò√ «ÂßÈ «ÁÙ≈-«ÈÁ∂Ùª Á≈ Úȉ ’Á≈ ˛Õ Í«‘Ò≈,
«¬’ Óπæ÷-Ú√«Ê √Ó≈‹ Á≈ √«ÓÃË ‘؉≈ ˜±∆ È‘∆∫ ˛, «¬√ ˘ ’∂ÚÒ «¬ßÈ∆ ‘∆ «È¿»ÈÂÓ Í»ø‹∆ Á∆ ˜± ˛ «’

196 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY