Page 257 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI

≈‹È∆«Â’ «√˪Â

È؇ Á∆ Â≈È≈Ù≈‘∆ Á≈ ◊πÒ≈Ó Ï‰ ‹ªÁ≈ ˛Õ «˜¡≈Á≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ Ò≈Ì Á∆ Ò≈Ò√≈ ¿π√ ˘ ⁄ÀÈ È‘∆∫ ÒÀ‰ «ÁßÁ∆ ¡Â∂
¿π‘ ¿π√ Á∂ «Íæ¤∂ √≈∂ ÓÈπæ÷∆ ◊π‰ª È≈Ò ˜∆Ø ‘πßÁ≈ ⁄Ò≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ √øÍ»È ÂΩ ”Â∂ Ú∆ ¿π‘ √æ⁄∆ √ÚÂßÂÂ≈ ÂØ∫
Úªfi≈ «‘ßÁ≈ ˛Õ

«¬√ ¡Ò◊≈Ú È≈Ò Óπ’Â∆ Á∂ Ò¬∆ Ó≈’√ È∂ √≈ÓÚ≈Á (Communism) Á≈ √Â≈ «Á÷≈«¬¡≈ ˛, «‹√ «Úæ⁄
¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ ÍzÓπæ÷ √≈ËȪ (Major Means of Production) Â∂ √Ó≈«‹’ √Ú≈«ÓæÂÚ (Social Ownership)
√Ê≈«Í ‘Ø ‹≈Ú∂◊≈ ¡Â∂ √≈∂ ÓÈπæ÷ ¡≈ÂÓ Íz∂‰≈ È≈Ò ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆ Íë’«¡≈ «Úæ⁄ ¡≈͉≈ √Ú¿πµ⁄ ÔØ◊Á≈È
Í≈¿π‰ ˘ ¿πÂ≈ÚÒ∂ ‘؉◊∂Õ ‹ÁØ∫ ¿π‘ «ÓÒ ‹πÒ ’∂ «‘‰◊∂, ÓØ„∂ È≈Ò ÓØ„≈ ‹ØÛ ’∂ ’ßÓ ’È◊∂ ¡Â∂ «ÓÒ Úß‚ ’∂
÷≈‰◊∂ ª ¿πÈ∑ª ÂØ∫ Ï∂◊≈È∂ÍÈ Á≈ ¡«‘√≈√ ¡≈͉∂-¡≈Í ÷ÂÓ ‘Ø ‹≈Ú∂◊≈Õ

Ó≈’√ Á∂ ¡Ò◊≈Ú «√˪ Á∂ ¡≈ÒØ⁄’ «¬‘ «Ú⁄≈ «ÁßÁ∂ ‘È «’ «¬‘ Âπ‰ Ó≈’√ (Young Marx) Á∂ Ó≈‰ Á≈
«Ú⁄≈ √∆, ¿π√ ˘ «¬’ ’Ú∆ ‹ª √≈«‘Â’ ÙÀÒ∆ «Úæ⁄ Í∂Ù ’∆Â≈ «◊¡≈ √∆, «‹√ «Úæ⁄ «Ú«◊¡≈«È’ Â√æÒ∆Ï÷Ù
(Scientific Precision) Á≈ Óπæ÷ Ì≈Ú √∆Õ «¬‘ ‘∆ ’≈È √∆ «’ ÍÃØÛ Ó≈’√ (Mature Marx) Á∆¡ª «’Â≈Ϫ «Úæ⁄
«¬√ Á≈ ’ج∆ ¿πÒ∂÷ È‘∆∫ «ÓÒÁ≈, Ízß± «¬√ «√˪ Á∂ √ÓÊ’ «¬‘ Á≈¡Ú≈ ’Á∂ ‘È «’ Ó≈’√ Á∆¡ª Ùπ»¡≈Â∆
«’Â≈Ϫ «Úæ⁄ «‹√ «Ú⁄≈ ˘ “¡Ò◊≈Ú” Á∆ √ß«ÿ¡≈ «ÁæÂ∆ ◊¬∆ ‘À, ¿π‘∆ ÍØÃÛ Ó≈’√ Á∆¡ª «’Â≈Ϫ «Úæ⁄ «Èæ‹∆
√ßÍÂ∆ (Private Property) Ú◊ ÍzÌπÂæÚ(Class Domination) Ó˜Á± Úß‚ (Division of Labour) ¡Â∂ ÙØÙ‰
(Exploitation) Ú◊∆ «Ú«◊¡≈«È’ ÙÏÁ≈ÚÒ∆ Á∂ ±Í «Úæ⁄ Í∂Ù ‘Ø«¬¡≈ ˛Õ

«Ú⁄≈Ë≈≈ (Ideology)
Ó≈’√Ú≈Á Á∂ ¡Èπ√≈, √æ«Ì¡≈Â≈ Á∂ Ùπ± ÂØ∫ ‘∆ √Ó≈‹ ¡Ó∆ ¡Â∂ ◊∆Ï (Haves and Have-Nots) «¬È∑ª ÁØ
ÍÃ√Í-«ÚØË∆ Ú◊ª «Úæ⁄ Úß‚ ‹ªÁ≈ ˛Õ ¡Ó∆ Ú◊ √Ó≈«‹’ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ √≈ËȪ Á≈ Ó≈Ò’ ‘πßÁ≈ ˛, ¿π‘ ‘∆
≈‹È∆«Â’ Ù’Â∆ Á≈ ÍzÔØ◊ ’’∂ ÍẕÂæÚÙ≈Ò∆ (Dominant Class) Ú◊ ω ‹ªÁ≈ ˛Õ ◊∆Ï Ú◊ ¡≈͉∂
Ó˜Á±∆ Á∂ √‘≈∂ ◊π˜≈≈ ’È Á∂ Ò¬∆ Ӌϱ ‘πßÁ≈ ˛, ¿π√ Á∂ ’ØÒ ’ج∆ Ù’Â∆ È‘∆∫ ‘πßÁ∆, ¿π‘ Íz≈Ë∆È Ú◊
(Dependent Class) Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ «‘ßÁ≈ ˛Õ ÍẕÂÚÙ≈Ò∆ Ú◊ ¿πÈ∑ª ÓπæÒª ¡Â∂ Ó≈ÈÂ≈Úª ˘ √Ú«‘æÂ
Á∂ ¡Èπ±Í «√æË ’È Á∆ ’Ø«ÙÙ ’Á≈ ‘À, «‹√ ˘ ¿πÈ∑ª Á∂ ¡≈͉∂ «‘æ «Á√Á∂ ‘ÈÕ «¬È∑ª ÓπæÒª ¡Â∂ Ó≈ÈÂ≈Úª
Á∆ √Óπæ⁄Â≈ ˘ “«Ú⁄≈Ë≈≈” «’‘≈ ‹ªÁ≈ ‘À ‹Ø ÍzÌ»ÂÚÙ≈Ò∆ Ù≈√È ˘ ÚÀËÂ≈ (Legitimacy) ÍzÁ≈È ’Á∆ ‘À,
√Ó≈«‹’ «Ú’≈√ Á∆ Íz«’«¡≈ «Úæ⁄ ÓÈπæ÷ ˘ ÌΩ«Â’ ˜±ª (Material Needs) ¡æ◊∂ ÚæË ‹ªÁ∆¡ª ‘È, Ízß±
¿πÈ∑ª Á∆ √Ó≈«‹’ ⁄∂ÂÈ≈ Íæ¤Û ‹ªÁ∆ ‘À, «’™«’ Íz⁄æ«Ò “«Ú⁄≈Ë≈≈” ‹È √Ë≈‰ Á∂ ÓßÈ «Úæ⁄ «Ú⁄≈ ÍÀÁ≈
’’∂ ¿πÈ∑ª ˘ ¡≈͉∂ ÙØÙ‰ (Exploitation) Á∂ Ó±Ò ’≈È ˘ Í«‘⁄≈ȉ Ò¬∆ Ø’Á∆ ˛, «¬√ Ò¬∆ Ó≈’√ È∂
«¬√ “«Óæ«Ê¡≈ ⁄∂ÂÈ≈” (False Consciousness) Á∆ √ß«ÿ¡≈ «ÁæÂ∆ ˛Õ

‘ß◊∆ Á∂ Ó≈’√Ú≈Á∆ «Ú⁄≈’ ‹≈‹ «Ò¿»’≈⁄ (AHHE-AIGA) È∂ ¡Ò◊≈Ú Á∂ «√˪ ˘ «Ú⁄≈Ë≈≈ (Ideology)
Á∆ Ó≈’√Ú≈Á∆ Ë≈È≈ È≈Ò ‹ØÛ ’∂ «Ú’«√ ’∆Â≈ ˛Õ Ó≈’√ È∂ «Ú⁄≈Ë≈≈ Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ «Óæ«Ê¡≈ ⁄∂ÂÈ≈
(False Consciousness) Á∂ ±Í «Úæ⁄ «ÁæÂ∆ √∆Õ «Ò¿»’≈⁄ È∂ ¡≈͉∆ «⁄æÂ «’Â≈Ï “«‘√‡∆ ¡À∫‚ ’Ò≈√
’≈Ù√ÈÀ√” («¬«Â‘≈«√’ ¡Â∂ Ú◊ ⁄∂ÂÈ≈) (AIBC) Á∂ ¡Ë∆È «Ò«÷¡≈ ˛ «’ Ó≈’√ Á≈ «¬«Â‘≈√ «√˪Â
(Theory of History) √‘∆ ª ˛, Ízß± ¿π‘ ¡Ë±≈ ˛Õ «¬√ Á∂ È≈Ò «¬‘ √ßÁÌ ‹ØÛÈ≈ ˜±∆ ˛ «’ «¬«Â‘≈«√’
«Ú’≈√ Á∂ Úæ÷-Úæ÷ «ÏßÁ±¡ª ”Â∂ Úæ÷-Úæ÷ √ß√≈ Úæ÷-Úæ÷ ±Í «Úæ⁄ Á∂÷Á∂ ‘ÈÕ Í±ß‹∆Ú≈Á∆ √Ó≈‹ «Úæ⁄ √≈∂ Ú◊
¡≈͉∆-¡≈͉∆ Â∑ª Á∆ “«Óæ«Ê¡≈ ⁄∂ÂÈ≈” È≈Ò ◊z√ ‘ÈÕ Ú≈√«ڒ √Óæ«√¡≈ «¬‘ ˛ «’ ‹Ø ⁄∂ÂÈ≈ ÓπæÒ Á∂
ÂΩ ”Â∂ «Ú¡’Â∆ Á∆ Ú◊ √«ÊÂ∆ (Class Situation) È≈Ò «ÈË≈« ‘πßÁ∆ ˛Õ ¿π√ ˘ «¬√ √ßÁÌ ÂØ∫ ‘‡≈ ’∂
√Ó≈«‹’ √Ïß˪ Á∂ ÔÊ≈ ‹◊ Á≈ √≈’Ù≈Â’≈ «’Ú∂∫ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂? «Ò¿»’≈⁄ È∂ ¿πÓ∆Á ’∆Â∆ ˛ «’ √Ú‘≈≈
(Proletariat) ÚÂÓ≈È √Ó≈«‹’-¡≈«Ê’ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄ ¡≈͉∂ ÚËÁ∂ ‘ج∂ “¡‹ÈÏ∆͉” Á∂ ’≈È «¬’ «ÚÒæ÷‰
«¬«Â‘≈«√’ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ Í‘πß⁄ «◊¡≈ ˛, «‹æÊØ∫ ¿π‘ Ô’∆È∆ «ÚÙÚ-˜Ó∆È ⁄∂ÂÈ≈ (Universal Consciousness)
Íz≈Í ’ √’Á≈ ˛Õ Á∂«÷¡≈ ‹≈Ú∂ ª «Ò¿»’≈⁄ Á≈ ¡Ò◊≈Ú «√˪ Ó≈’√ Á∆ ¿πÍ’∂Ù≈ ‘∂◊∂Ò (AGG@-AHCA)
Á∂ Ò◊≈Ú «√˪ Á∂ ȘÁ∆’ ¡≈™Á≈ ˛Õ «¬√ Á≈ √≈ ¡ßÙ «¬‘ «’ ͱߋ∆Ú≈Á Á∂ ¡Ë∆È ÓπÒ≈˜Ó-Ú◊ ¡≈͉∆
Ú◊ √«ÊÂ∆ È≈Ò ¡Ò◊≈Ú Á∂ ’≈È Ú√± Í÷ «◊¡≈È (Objective Knowledge) Íz≈Í ’È Á∆ √ÓæÊ≈
«Ú’«√ ’ √’Á≈ ˛Õ

250 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY