Page 260 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñAC: Ï≈˜≈ ¡Â∂ ÒØ’ ’«Ò¡≈‰

˘ √Ó≈«‹’ √ø◊·È Á≈ Óπæ÷ «√˪ ÓøÈ «Ò¡≈ ˛ ¡Â∂ Ï≈˜≈-√Ó≈‹ (Market Society) Á∂ «ÈÔÓª ˘ √Ú¿πµ⁄ È؇
Ó≈ÈÂ≈ ÍÃÁ≈È ’ «ÁæÂ∆ ˛Õ «Ú«◊¡≈È ¡Â∂ ¿πÁÔØ«◊’ È∂ √Ó≈«‹’ √ø◊·È Á≈ Â’È∆’∆ »Í Í∂Ù ’’∂ ‹È √Ë≈‰
˘ ≈‹È∆«Â’ ⁄∂ÂÈ≈ ÂØ∫ Úªfi≈ ’ «ÁæÂ≈ ˛ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª ˘ √Ó≈«‹’ «ÈÙ≈È∂ ÍÃÂ∆ √π⁄∂ ȑƒ «‘‰ «ÁæÂ≈Õ ¿πÈ∑ª È∂
«¬√ «Ú⁄≈ ˘ ÏÛ∑≈Ú≈ «ÁæÂ≈ ˛ «’ √≈∆¡ª ÓÈπæ÷∆ √Óæ«√¡≈Úª Â’È∆’∆ ‹ª √ø◊·È≈ÂÓ’ «’√Ó Á∆¡ª √Óæ«√¡≈Úª
‘È ¡Â∂ «Ú«◊¡≈«È’ √≈ËȪ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’’∂ ¿πÈ∑ª Á≈ ‘æÒ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ ¡«‹‘≈ Òæ◊Á≈ ˛ «’ ÓÈπæ÷
÷πÁ √Ø⁄‰-√Ófi‰ ¡Â∂ «È‰≈ ’È Ú≈Ò≈ ÍÃ≈‰∆ È‘ƒ «‘≈, ÏÒ«’ ω∆-ω≈¬∆ ‹≈‰’≈∆ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’È
Ú≈Ò∆ Ó√∆È Ï‰ ’∂ «‘ «◊¡≈ ˛Õ ¡«‹‘∆ ‘≈Ò «Úæ⁄ ÓÈπæ÷ Á∆ √ÚÂøÂÂ≈ ˘ «Î ÂØ∫ √Ê≈«Í ’È Ò¬∆ Â∂˜
ÏπæË∆ (Reason) ˘ ÈÚƒ «ÁÙ≈ «Úæ⁄ ÓØÛÈ≈ ‘ØÚ∂◊≈ ª «’ ¿π‘ ÓÈπæ÷∆ ‹∆ÚÈ Á∂ «ÈÙ≈È∂ Á≈ «⁄øÂÈ ’ √’∂Õ

¡√¯Ò (Conclusion)
«¬√ «Úæ⁄ ’ج∆ Ùæ’ È‘ƒ «’ “¡Ò◊≈Ú” Á≈ «√˪ ¡≈Ëπ«È’ √Ó≈‹ È≈Ò √Ïø«Ë ø◊-«Ïø◊∆ Ì∆Û «Úæ⁄ ◊π¡≈⁄∂
‘ج∂ ÓÈπæ÷ Á∆ «ÚÚ√Ê≈ √‹∆Ú «⁄Â‰ ’Á≈ ˛, ÍÃø» «¬‘ ¿π√ Á∆ Óπ’Â∆ (Emancipation) Á∆ ’ج∆ «ÈÙ«⁄Â
≈¬∂ È‘ƒ «Á÷≈™Á≈Õ Á∂«÷¡≈ ‹≈Ú∂ ª ¡Ò◊≈Ú Á≈ «√˪ «’√∂ √øÍÈ ÒØ’ (Utopia) Á∂ È≈Ò ÔÊ≈Ê Á∆ ÂπÒÈ≈
’Á∂ ¿π√ Á∆¡ª Âπ‡∆¡ª ˘ Á√≈™Á≈ ˛, Á»√∂ ÙÏÁª «Úæ⁄ «¬‘ ÚÂÓ≈È √Ó≈‹ ˘ «’√∂ ¡«‹‘∂ ’≈ÒÍ«È’
√Ó≈‹ Á∂ √øÁÌ «Úæ⁄ æ÷ ’∂ Á∂÷Á≈ ˛, «‹æÊ∂ ÓÈπæ÷ Á∆¡ª √≈∆¡ª Ïπ«È¡≈Á∆ ˜»ª Í»∆¡ª ‘Ø √’‰◊∆¡ª, «¬æÊØ∫
Á∂ √Ó≈«‹’ √ø◊·È ˘ √≈∂ ÓÈπæ÷ «ÁÒ ÂØ∫ √Ú∆’≈ ’È◊∂ ¡Â∂ «¬æÊ∂ ’∂ÚÒ ¡«‹‘∂ ÏøËÈ «‘ ‹≈‰◊∂, «‹√ ˘
ÓÈπæ÷ ÷πÙ∆-÷πÙ∆ ¡≈͉≈ ω≈ ÒÀ‰◊∂Õ ¡«‹‘∆ «ÚÚ√Ê≈ ˘ ¡√ƒ «¬’ Óø«˜Ò Á∂ »Í «Úæ⁄ ª √Ú∆’≈ ’ √’Á∂
‘ª, ÍÃø» ¿π√ ˘ ÚÂÓ≈È «ÚÚ√Ê≈ Á∂ ÓπÒª’‰ Á≈ Ó≈ÈÁø‚ È‘ƒ ω≈ √’Á∂Õ

√Ú ÓπÒª’‰ (Self Assessment)
«ÈÓÈ «Ò÷ ’ÊȪ «Úæ⁄ √‘∆/◊Ò Áæ√Ø-
(State whether the following statements are True/False):
G. √ÚÂøÂÂ≈ ÓÈπæ÷ Á∆ «¬’ ÁÙ≈ ˛, «‹√ «Úæ⁄ ÓÈπæ÷ ÷πÁ «ÈË≈« «ÈÙ≈È∂ Á∆ Í»Â∆ «Úæ⁄ √ÓæÊ ‘πøÁ≈ ˛Õ
H. È≈◊«’ª Á≈ ÈÀ«Â’ √ÓÊÈ ÍÃ≈Í ’È Ò¬∆ ≈‹ ˘ È≈◊«’ª Á∆ ÒØ’ÂøÂ∆ √ÚÂøÂÂ≈ Á∆ æ«÷¡≈
È‘ƒ ’È∆ ⁄≈‘∆Á∆Õ
I. Ó≈’√Ú≈Á∆ «ÁzÙ‡∆’؉ Á∂ ¡Èπ√≈, √ÚÂøÂÂ≈ ¡«‹‘∆ √«ÊÂ∆ ˛, «‹√ «Úæ⁄ «Ú¡’Â∆ ˘ «¬’æÒ≈ ¤æ‚
«ÁæÂ≈ ‹≈‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ

AC.D √≈ ¡øÙ (Summary)

J ¡æ‹-’æÒ∑ √≈‚∂ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ¡Â∂ ÁπÈ∆¡ª Á∂ ‘Ø «‘æ«√¡ª «Úæ⁄ Ú∆ «¬‘ Ï«‘√ ⁄æÒ ‘∆ ˛ «’ ’∆ Óπ’ Ï≈˜≈ Á∂
˜∆¬∂ ÷πæÒ∑∆ ÍÃÂ∆ÔØ◊Â≈ ˘ ÏÛ∑≈Ú≈ Á∂‰≈ √Ó≈‹ Á∂ √π«ÚË≈ ÍÃ≈Í ÓÀ∫Ïª ˘ Èπ’√≈È Í‘πø⁄≈¬∂ Ï◊À √π«ÚË≈‘∆‰≈
Á∆ ÓÁÁ ’È Á≈ √ÚØÂÓ Â∆’≈ ‘ØÚ∂◊≈ ‹ª ◊∆Ϫ ˘ «È¿»ÈÂÓ Ïπ«È¡≈Á∆ √π«ÚË≈Úª Óπ‘æ¬∆¡≈ ’Ú≈¿π‰
Á∆ «˜øÓ∂Ú≈∆ √’≈ ˘ ÒÀ‰∆ ⁄≈‘∆Á∆ ˛Õ
J Íë’Â∆ È∂ Úæ÷-Úæ÷ ‹≈Â∆¡ª ˘ Úæ÷-Úæ÷ Âæª È≈Ò È‘ƒ ω≈«¬¡≈Õ ’ج∆ ‹Û∆-Ï»‡∆ ‹ª ¡ΩÙË∆ ‹Á ÓÈπæ÷ª
”Â∂ «¬æ’Ø «‹‘≈ ÍÃÌ≈Ú Í≈™Á∆ ˛, ¿π‘ ◊Ø∂-’≈Ò∂ «Úæ⁄ ’ج∆ Ì∂Á È‘ƒ ’Á∆Õ «√‘ÂÓøÁ ÓÈπæ÷ Á≈ ÏÒæ‚ ◊πæÍ
(Blood Group) «ÏÓ≈ ÓÈπæ÷ È≈Ò «ÓÒ √’Á≈ ˛ ¡Â∂ ¿π‘ ÷»ÈÁ≈È ’’∂ «ÏÓ≈ ÓÈπæ÷ ˘ ÈÚª ‹∆ÚÈ Á∂
√’Á≈ ˛ ‹ª ¡æ÷ª Á≈È ’’∂ ¿π√ Á∆ ’ج∆ ◊π¡≈⁄∆ ‘ج∆ «È◊∑≈ ˘ Ú≈«Í√ ’ √’Á≈ ˛Õ
J √ÚÂøÂÂ≈ ‹ª ¡≈˜≈Á∆ (Independence) Á≈ ¿πÒ‡ »Í ˛ Á≈√Â≈È (Slavery) ‹ª ◊πÒ≈Ó∆ (Bondage)
◊πÒ≈Ó ‹Ø ’πfi ÷πÁ ⁄≈‘πøÁ≈ ˛, ¿π√ Â∑ª È‘ƒ ’ √’Á≈, ÏÒ«’ ‹Ø ’πfi ¿π√ Á≈ Ó≈«Ò’ ⁄≈‘πøÁ≈ ˛, ¿π√ ˘ ¿π‘∆
’È≈ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ
J ¡≈Ëπ«È’ ≈‹ √Ó≈‹ Á∆ Ï‘π √≈∆¡ª ¡≈«Ê’ ◊Â∆«ÚË∆¡ª ˘ «ÈÔ«Ó ’Á≈ ˛ ¡Â∂ «¬√ Ò¬∆ «Ú¡’Â∆¡ª
‹ª √Ó»‘ª Á∆ ¡È∂’ª ◊Â∆«ÚË∆¡ª ”Â∂ Ø’ Ò◊≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 253