Page 291 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI

≈‹È∆«Â’ «√˪Â

È؇ √ß÷∂Í «Úæ⁄, Ò∂«ÈÈ Á≈ «Ú⁄≈ √∆ «’ ‘ ≈‹ «¬’ Ú◊ Á≈ ÔßÂ ‘πßÁ≈ ˛Õ «¬æÊ∂ ÍzÌ»ÂÚ ˛ ¿πµÊ∂ È≈ ª √πÂøÂÂ≈
‘ØÚ∂◊∆ ¡Â∂ È≈ ‘∆ ÒØ’ÂßÂ, ’∂ÚÒ √≈ÓÚ≈Á∆ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ‹ÁØ∫ Ú◊ √ßÿÙ ‘Ø ‹≈Ú∂◊≈ √Ó≈Í ‘Ø ‹≈Ú∂◊≈ ¡Â∂
Ú◊‘∆‰ √Ó≈‹ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ‘Ø ‹≈Ú∂◊∆ ª ‘∆ ¡√∆∫ √πÂøÂÂ≈ Á∆ ◊æÒ ’ √’Á∂ ‘ª ª ‘∆ ¡√∆∫ Ú≈√«ڒ
ÒØ’ÂßÂ Á∆ √«ÊÂ∆ Íz≈Í ’ √’Á∂ ‘ªÕ È≈Ò ‘∆ È≈Ò √’≈ Á∂ ±Í «Úæ⁄ «¬‘ ÒØ’ÂßÂ Á∂ ¡ÒØÍ Á≈ √Óª Ú∆
‘ØÚ∂◊≈Õ Ò∂«ÈÈ Á∂ ¡Èπ√≈ «‹Ú∂∫-«‹Ú∂∫ ¡√∆∫ ÒØ’ÂßÂ ˘ «ÁzÛ ’Á∂ ‹≈Úª◊∂, ¿πÚ∂∫-¿πÚ∂∫ ¡√∆∫ ¡≈͉∆¡ª ˜±ª
ÂØ∫ Ú∆ Óπ’ ‘πßÁ∂ ‹≈Úª◊∂Õ √≈ÓÚ≈Á ≈‹ Á∆ √Ó≈ÍÂ∆ Á∂ È≈Ò-È≈Ò ÒØ’ÂßÂ ˘ Ú∆ √Ó≈Í ’ Á∂Ú∂◊≈Õ ÒØ’ÂßÂ
Á∆ √ßͱÈÂ≈ ÒØ’ÂßÂ Á∆ ˜± Ú∆ ‘πßÁ∆ ˛Õ
¡Â∂ Ïπ‹»¡≈ ÒØ’ÂßÂ Á∂ ±Í «Úæ⁄ ÒØ’ÂßÂ ˜∆Ø Á∂ Ï≈Ï ‘À, Ó˜Á± Ú◊ Á∆ Â≈È≈Ù≈‘∆ «Úæ⁄ Í«‘Òª ÂØ∫
«˜¡≈Á≈ ‘ØÚ∂◊≈ «’™«’ «¬‘ ÚË∂∂ «◊‰Â∆ Ó˜Á± Ú◊ ÿæ‡ «◊‰Â∆ √ßÍÂ∆Ù≈Ò∆ Ú◊ ”Â∂ Ù≈√È ’Á≈
‘ÀÕ «Î Ú∆ «¬‘ √æ⁄≈ ÒØ’ÂßÂ È‘∆∫ «’™«’ √≈ÓÚ≈Á È≈Ò ‘∆ √æ⁄≈ ÒØ’ÂßÂ Íz≈Í ‘Ø √’∂◊≈, Íøz» ¿πÁØ∫
ÒØ’ÂßÂ Á∆ ˜± ‘∆ È‘∆∫ ‘∂◊∆, «¬‘ Î≈Ò± Á∆ ⁄∆˜ ‘Ø ‹≈Ú∂◊∆Õ «¬æÊ∂ Ó≈’√ Á∂ Ò¬∆ ÒØ’ÂßÂ Á≈
Ú◊‘∆‰ √Ó≈‹ È≈Ò √∆ ¿πµÊ∂ Ò∂«ÈÈ Á∂ Ò¬∆ ÒØ’ÂßÂ ≈‹ Á≈ «¬’ ±Í ˛ ¡Â∂ ≈‹‘∆‰ √«ÊÂ∆ Á≈ ¡Ê
˛ ÒØ’ÂøÂ‘∆‰ √«ÊÂ∆Õ
√‡≈«ÒÈ È∂ √Ú‘≈≈ Ú◊ Á∆ Â≈È≈Ù≈‘∆ ˘ «‘ß√≈ ¡Â∂ ¡≈Âß’ «Úæ⁄ ÏÁÒ «ÁæÂ≈Õ ¥ªÂ∆ ˘ «¬’ ÈÚª ÓØÛ Á∂
«ÁæÂ≈ «◊¡≈Õ ÁÒ Á≈ «˜¡≈Á≈ ’∂∫Á∆’È ’ «ÁæÂ≈ «◊¡≈ ¡Â∂ ¿π√∂ ’∂∫Á∆’È ¡Â∂ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ÈΩ’Ù≈‘∆ «Úæ⁄
ÏÁÒ «ÁæÂ≈ «◊¡≈Õ «¬æÊ∂ «¬’ ¡«‹‘≈ Ù≈√È Ï‰ «◊¡≈ «‹√ «Úæ⁄ «¬’ «Ú¡’Â∆ Á∂ ’ØÒ «Èø’πÙ Ï≈Ï Ù’Â∆
√∆ «‹√ Á∆ Ò∂«ÈÈ È∂ Ú∆ ’ÒÍÈ≈ È‘∆∫ ’∆Â∆ √∆Õ √‡≈«ÒÈ È∂ «¬√ Ù’Â∆ Á≈ «ÁÒ ÷ØÒ∑ ’∂ «¬√Â∂Ó≈Ò ’∆Â≈ ¡Â∂
Òæ÷ª ÒØ’ª ˘ «ÚÙ∂Ù’ ‹Ø √Ó≈‹ Á∂ ¿πµ⁄ Ú◊ È≈Ò √Ïß«Ë √È, ÓΩ Á∂ ÿ≈‡ ¿πÂ≈ «ÁæÂ≈Õ
«¬æÊ∂ Ò∂«ÈÈ È∂ Ó˜Á± Ú◊ Á∆ Â≈È≈Ù≈‘∆ ˘ ÁÒ Á∆ Â≈È≈Ù≈‘∆ «Úæ⁄ ÏÁÒ «ÁæÂ≈ ¿πµÊ∂ √‡≈«ÒÈ «Úæ⁄ «¬√∂ «¬’
«Ú¡’Â∆ Á∆ Â≈È≈Ù≈‘∆ Âæ’ √∆«Ó ’ «ÁæÂ≈Õ ¡«‹‘≈ ÓßÈ ’∂ ⁄æ«Ò¡≈ «◊¡≈ «’ ÁÒ ¡Â∂ Ó˜Á± Ú◊ ÁØÚ∂∫ ‘∆
«¬’ ‘∆ ‘È ¡Â∂ ÁÒ Ó˜Á± Ú◊ Á≈ √Ω ÍÃÂ∆Ù ÍzÂ∆«ÈËÂ≈ ’Á≈ ˛Õ

ÒØ’ÂßÂ ”Â∂ ‘Ø Ó≈’√Ú≈ÁΔ Ò∂÷’ª Á∂ «Ú⁄≈ (Other Marxist Writers Views Democracy)
Íæ¤Ó∆ Á∂Ùª Á∂ Ó≈’√Ú≈Á∆ Ò∂÷’ª Áπ¡≈≈ √Ófi∆ ¡Â∂ «Ú¡≈«÷¡≈ ’∆Â∆ ◊¬∆ ÒØ’ÂßÂ Á∆ Ë≈È≈ Ò∂«ÈÈ ¡Â∂
√‡≈«ÒÈ Á∂ «Ú⁄≈ª ÂØ∫ Úæ÷ √∆Õ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂, ÏÈ√‡∆È È∂ È≈ ’∂ÚÒ Ó≈’√ Á∂ ͱߋ∆Ú≈Á Á∂ «ÚÙÒ∂Ù‰
˘ ⁄π‰ΩÂ∆ «ÁæÂ∆ ÏÒ«’ «¬‘ «Ú⁄≈ Ú∆ Í∂Ù ’∆Â≈ «’ √Ó≈‹Ú≈Á∆ ¥ªÂ∆ ¡Â∂ Ó˜Á± Ú◊ Á∆ Â≈È≈Ù≈‘∆ Á∆
˜± ‘∆ È‘∆∫ ˛Õ «¬√ Á≈ «ÚÙÚ≈√ √∆ «’ Ó˜Á± Ú◊ Á∂ Ò¬∆ ≈‹È∆«Â’ ÒØ’ÂßÂ ¡Â∂ ¿πÁ≈Ú≈Á∆ √πÂøÂÂ≈
«˜¡≈Á≈ Ó‘æÂÚͱÈ ‘ÈÕ «‘ø√≈‹È’ Ú◊ √ßÿÙ ’∂ÚÒ ’æ⁄∂ ¡Â∂ ¡ÍÃÂæ÷ Â∆’∂ Á≈ ≈‹ Ú≈Á «Ò¡≈ √’Á∆ ˛Õ
«¬’ ‘Ø Ò∂÷’ ’≈Ò ’≈‡√’∆ È∂ «¬‘ Ó≈’√Ú≈Á Á∆¡ª ÓΩ«Ò’ Ë≈È≈Úª ˘ √Ú∆’≈ ’∆Â≈, ¿πµÊ∂ ¿π√ È∂ Ò∂«ÈÈ
Áπ¡≈≈ √Ê≈«Í “Ó˜Á± Ú◊ Á∆ Â≈È≈Ù≈‘∆” Á∆ «ÈßÁ≈ ’∆Â∆Õ ¿π√ Á≈ «Ú⁄≈ √∆ «’ Ò∂«ÈÈ Áπ¡≈≈ ÒØ’ÂßÂ
˘ ’∂ÚÒ √’≈ Á≈ «¬’ ±Í √Ófi‰≈ ◊Ò √∆Õ Ó≈’√ È∂ ÒØ’ÂßÂ Á∂ √Ó≈«‹’ Íæ÷ ”Â∂ «˜¡≈Á≈ ˜Ø≈ «ÁæÂ≈ √∆
« «‹√ Á∆ Ò∂«ÈÈ È∂ ¿πÒøÿ‰≈ ’∆Â∆ √∆Õ «¬√ Â∑ª ‹ÁØ∫ Âæ’ Ó˜Á± Ú◊ ‹È√ß«÷¡≈ Á∂ Ï‘πÓ Á∆ ÍzÂ∆«ÈËÂ≈
È‘ƒ ’Á≈, ’ج∆ Ú∆ √Ó≈‹Ú≈Â∆ ¥ªÂ∆ √øÌÚ È‘ƒ ‘Ø √’Á∆ ¡Â∂ ¡◊ ¿π‘ Ï‘πÓ Á∆ ÍÃÂ∆«ÈËÂ≈ ’Á≈ ˛
ª Â≈È≈Ù≈‘∆ Á∆ ˜± ȑ∆∫ ˛Õ ’≈‡√’∆ È∂ √Ó≈‹Ú≈Á Á∆ Ï‹≈¬∂ ÒØ’ÂßÂ ˘ «˜¡≈Á≈ Ó‘æÂÚ «ÁæÂ≈ ¡Â∂
Ó≈’√Ú≈Á∆ √Ó≈‹Ú≈Á ¡Â∂ ¿πÁ≈Ú≈Á∆ ÒØ’ÂßÂ Á≈ √ÓÈÚÔ ’’∂ ÍË≈ª«Âz’ Â∆«’¡ª È≈Ò √Ó≈‹Ú≈Á
Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ Á∆ È∆∫‘ æ÷∆Õ
«¬’ ‘Ø Ó≈’√Ú≈Á∆ ¥ªÂ∆’≈∆ Ò∂«÷’≈ ؘ≈ Ò◊˜ÓÏ◊ È∂ Ú∆ Ò∂«ÈÈ Áπ¡≈≈ √ÚÂßÂ ≈‹È∆«Â’ ‹∆ÚÈ
Á≈ ÷≈ÂÓ≈ ’È ¡Â∂ Ó˜Á± Ú◊ Á∆ Â≈È≈Ù≈‘∆ Á∆ Ï‹≈¬∂ “Ó˜Á± Ú◊ ¿πµÍ Â≈È≈Ù≈‘∆” ⁄Ò≈¿π‰ Ú≈Ò∆¡ª
ÒØ’ÂßÂ «ÚØË∆ È∆Â∆¡ª Á∆ ¡≈ÒØ⁄È≈ ’∆Â∆Õ ¿π√ È∂ Ò∂«ÈÈ Á∂ «¬√ «Ú⁄≈ ˘ ª Óß«È¡≈ «’ ÁÒ ˘ √æÂ≈ Íz≈ÍÂ
’È Ò¬∆ √ßÿÙ ˜±∆ ’È≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ ¿π√ È∂ ÍË≈ª«Âz’ √Ó≈‹Ú≈Á∆¡ª Á∂ «¬√ «Ú⁄≈ ˘ Ú∆ ¡√Ú∆’≈
’ «ÁæÂ≈ «’ ÁÒ Í«‘Òª Ï‘πÓ Íz≈Í ’∂ ¡Â∂ Ï≈¡Á «Úæ⁄ √æÂ≈ Íz≈Í ’È Á≈ √πÍÈ≈ Á∂÷∂Õ Ízß± «¬√ Á≈ ¡Ê
«¬‘ È‘∆∫ ˛ «’ ÁÒ Ï‘πÓ Á∂ Ì≈Ú «Úæ⁄ Ú∆ √æÂ≈ ÷Ø‘‰, ¡≈͉∂ ¡≈Í ˘ ¡≈Âß’ Á∂ ˜Ø ”Â∂ Ù≈√È «Úæ⁄ æ÷∂ ¡Â∂
√Ó≈‹ «Úæ⁄ √πÂøÂÂ≈ ¡Â∂ ÍzÂ∆«ÈËÂ≈ Á∂ √≈∂ Ó≈ÈÁß‚ æÁ ’ Á∂Ú∂Õ ÍË≈ª«Âz’ √ß√Ê≈Úª √ßͱÈ È‘∆∫ ‘πßÁ∆¡ª

284 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY