Page 288 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñAD: √Ú‹È’ «‘æ ¡Â∂ ÒØ’ÂøÂ

Ó±Ò-ÓßÂ «ÁæÂ≈ «’ ≈‹ Á∆ √ß√Á ¡Â∂ ‘Ø ≈‹È∆«Â’ √ß√Ê≈Úª ÂÂÍ ¡Ë≈ ”Â∂ ÷Û∑∆¡ª ‘πßÁ∆¡ª ‘È «‹√ «Úæ⁄ È؇
√ß«÷¡≈ ¡Â∂ «Ú⁄≈ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ’ج∆ Ú∆ √ÎÒÂ≈ Íz≈Í ’ ÒÚ∂◊≈Õ «¬‘ ¿π‘ Ó≈«Ë¡Ó ˛ «‹È∑ª Áπ¡≈≈ ‹ÈÂ≈
˘ «¬‘ ËØ÷≈ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛ «’ ¿π‘ ≈‹ Á∆ √æÂ≈ Á∆ ¡√Ò∆ Ë≈’ ˛ ‹ÁØ∫ «’ ¡√Ò «Úæ⁄ «¬‘ √æÂ≈ Ïπ‹»¡≈ Ú◊
Áπ¡≈≈ «ÈÔß«Âz ¡Â∂ ’≈‹Ù∆Ò ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ Í≈Ò∆ÓÀ∫‡ «¬’ ◊æÒª ’È Ú≈Ò∆ Áπ’≈È (talking shop) ÂØ∫
«¬Ò≈Ú≈ ‘Ø ’πfi È‘∆∫ ‘πßÁ∆Õ «¬‘ √Ó≈‹ Á∆ ≈‹È∆«Â’ ¡Â∂ ¡≈«Ê’-√Ó≈«‹’ Ù’Â∆ (‹Ø Ïπ‹»¡≈ Ú◊ Á∂ ‘æÊ
‘πßÁ∆ ˛) «Úæ⁄ ’ج∆ ÓΩ«Ò’ Í«ÚÂÈ È‘∆∫ ’ √’Á≈ ¡Â∂ ÒØ’ÂßÂ ’∂ÚÒ «¬’ Ú◊ Á∂ Ù≈√È ˘ «È¡≈√ß◊Â
ω≈¿π‰ Á≈ «¬’ Â∆’≈ ˛Õ √πÂøÂÂ≈ Á∆ ‹◊∑≈ ¿πÍ⁄≈«’ √πÂøÂÂ≈ ‘∆ ‘πøÁ∆ ˛ ¡Â∂ ÓÈπæ÷∆ Óπ’Â∆ Á∆ ‹◊∑≈ ’∂ÚÒ
≈‹È∆«Â’ √πÂøÂÂ≈ ‘∆ ÍzÁ≈È ’Á≈ ˛Õ
«¬‘ ÓßÈÁ∂ ‘ج∂ Ú∆ «’ Ïπ‹»¡≈ ÒØ’ÂßÂ Ó˜Á± Ú◊ Á∂ Ò¬∆ ¡√Ò «Úæ⁄ ÒØ’ÂßÂ ˛ ¡Â∂ Ó˜Á± Ú◊ ÚË∂∂
«◊‰Â∆ ‘؉ Á∂ Ï≈Ú‹±Á Ù≈√È «Úæ⁄ È‘∆∫ ¡≈ √’Á≈ Ó≈’√ ¡Â∂ ¬∂∫◊Ò√ Á≈ «Ú⁄≈ √∆ «’ Ó˜Á± Ú◊ «¬√ ˘
¡≈͉∂-¡≈Í ˘ √ß◊«·Â ’È Ò¬∆ ¡≈͉∆ ≈‹È∆«Â’ ⁄∂ÂÈ≈ Á≈ ÍæË ¿πµ⁄≈ ¸æ’‰ ¡Â∂ Ó˜Á± Ú◊ Á∆ ¥ªÂ∆
Ò¬∆ «Â¡≈∆ Á∂ ±Í «Úæ⁄ «¬√Â∂Ó≈Ò ’ √’Á≈ ˛Õ Ïπ‹»¡≈ ÒØ’ÂßÂ Áπ¡≈≈ ÍzÁ≈È ’∆Â∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ ÚÔ√’
Óæ ¡«Ë’≈ ¡Â∂ √ÓπÁ≈¬∂ ω≈¿π‰ Á∆ √πÂøÂÂ≈ √ÏßË∆ ¡«Ë’≈ Ó˜Á± Ú◊ ⁄∂ÂÈ≈ ÚË≈¿π‰ ¡Â∂ ¥ªÂ∆’≈∆
¡ßÁØÒȪ ˘ ⁄Ò≈¿π‰ Á∆ √∆«Ó √π«ÚË≈ ÍzÁ≈È ’Á∂ ‘ÈÕ ¡≈͉∂ ¡÷∆Ò∂ √≈Òª «Úæ⁄ Ó≈’√ È∂ «¬‘ √Ú∆’≈
’∆Â≈ «’ Óæ ¡«Ë’≈ ’πfi ¡ÍÚ≈Á∆ √«ÊÂ∆¡ª «Úæ⁄ √Ó≈‹Ú≈Á ˘ ÙªÂ∆ͱ‰ Â∆’∆¡ª È≈Ò «Ò¡≈¿π‰ Á≈ «¬’
Ó≈«Ë¡Ó Ú∆ «√æË ‘Ø √’Á≈ ˛Õ «Ë¡≈È Á∂‰ ÔØ◊ ◊æÒ «¬‘ ˛ «’ «¬‘ «Ú⁄≈ «’ «¬’ ¥ªÂ∆’≈∆ ÁÒ Á≈ Í≈Ò∆ÓÀ∫‡
¡Â∂ ¸‰≈Ú∆ Â∆’∆¡ª «Úæ⁄ «ÚÙÚ≈√ È‘∆∫ ‘πßÁ≈, Ó≈’√ ¡Â∂ ¬∂∫◊Ò√ Á∆¡ª ⁄È≈Úª «Úæ⁄ È‘∆∫ «ÓÒÁ≈Õ ¿πÈ∑ª Á∂
Ò¬∆ ’zªÂ∆’≈∆ √ß√Á∆ Â∆’∂ «¬’ Á±√∂ Á∂ «ÚπæË È≈ ‘Ø ’∂ ͱ’ √ÈÕ ¿πÈ∑≈ È∂ √ß√Á∆ Â∆’∆¡ª ˘ Ú◊ √ßÿÙ Á≈
±Í Óß«È¡≈Õ Ízß± ¿πÈ∑ª Á∂ Ò¬∆ «¬√ Á≈ ¡Ê «¬‘ È‘∆∫ √∆ «’ ’zªÂ∆ Á∂ Á±√∂ Â∆’∆¡ª ˘ «Â¡≈◊ «ÁæÂ≈ ‹≈Ú∂Õ

‹ÈÚ≈ÁΔ ÒØ’ÂßÂ ‹ª Ó˜Á± Ú◊ ÁΔ Â≈È≈Ù≈‘Δ
(People’s Democracy of Dictatorship of the Proletariat)

Ó≈’√ ¡Â∂ ¬∂∫◊Ò√ È∂ ÒØ’ÂßÂ Á∂ ÏΩ«Ë’Ú≈Á∆ ¡≈ÁÙ (Enlightenment ideal of Democracy) ˘ √Ú∆’≈
’∆Â≈ «‹√ «Úæ⁄ «¬√ ˘ «¬’ «‘æ√∂Á≈ «’«¡≈ Óß«È¡≈ «◊¡≈ √∆ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª È∂ Ïπ‹»¡≈ ÒØ’ÂßÂ Á∂ √ß√Á∆ Ó≈‚Ò
˘ «‘æ√∂Á≈∆ Á∂ ÍzÂ∆’±Ò Óß«È¡≈ ‹Ø ≈‹È∆Â∆ ˘ √Ó≈‹ Á∆¡ª ’πfi Ú«ÙÙ‡ «’«¡≈Úª Âæ’ √∆«Ó æ÷‰≈ ⁄≈‘πßÁ≈
√∆Õ Ó≈’√ Á∂ ¡Èπ√≈, ¡√Ò «Úæ⁄ ÒØ’ÂßÂ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ’∂ÚÒ Ó˜Á± Ú◊ Á∆ ¥ªÂ∆ Á∂ Ï≈¡Á ‘∆ ‘Ø √’Á∆
˛, ‹Á ≈‹ ˘ √Ó≈Í ’ «ÁæÂ≈ ‹≈Ú∂◊≈ ¡Â∂ Ù’Â∆ ‹ÈÂ≈ ˘ √Ω∫Í «ÁæÂ∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ ¿π‘ √≈∂ ’ßÓ ‹Ø Í«‘Ò∂ ≈‹
Áπ¡≈≈ ‘πßÁ∂ √È, √ÓπÁ≈¬∂ Á∂ Ó≈«Ë¡Ó È≈Ò ‘؉◊∂ «¬æÊ∂ √≈∂ ÍÁ ¡«Ë’≈∆ ‹ÈÂ≈ Áπ¡≈≈ ÚÔ√’ ¿πµ⁄ ¡‘π«Á¡ª
Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ¸‰∂ ‹≈‰◊∂ ¡Â∂ «¬æÊ∂ Ó˜Á± Ú◊ ‹ª ¿πÈ∑ª ÍzÂ∆«ÈË∆¡ª Á≈ Ï‘πÓ ‘ØÚ∂◊≈Õ «¬‘ «¬’ √Ó≈«‹’
«ÚÚ√Ê≈ ‘ØÚ∂◊∆ «‹√ «Úæ⁄ Íπ«Ò√ ‹ª √ÀÈ≈ Á∆ ˜± ȑ∆∫ ‘ØÚ∂◊∆ ÏÒ«’ «¬√ «Úæ⁄ ÒØ’ ‘∆ Ù√Â √À«È’ª Á≈
’ßÓ ’È◊∂Õ ‘Ø √Ú‹È’ ÍÁª Á∆ Â∑ª ‹æ‹ª Á∆ Ú∆ ⁄؉ ‘ØÚ∂◊∆ ¡Â∂ √≈∂ ¿πµ⁄∂ ¡‘πÁ∂ Ó˜Á± Ú◊ Á∂ Ï≈Ï
¡≈ÓÁÈ ‘≈«√Ò ’È◊∂Õ «¬’ √Ó≈‹Ú≈Á∆ √ÓπÁ≈¬∂ Ó˜Á± Ú◊ ˘ √≈∆ Ù’Â∆ Á∂Ú∂◊≈ ¡Â∂ «¬’ ¡«‹‘∆ «ÚÚ√Ê≈
Á≈ «ÈÓ≈‰ ’∂◊≈ ‹Ø ÍÃÂæ÷ ÒØ’ÂßÂ Á∂ ’∆Ï ‘ØÚ∂◊∆Õ
Ó≈’√ È∂ Ó˜Á± Ú◊ Á∂ ÍzÂæ÷ ÒØ’ÂßÂ ˘ Ó˜Á± Ú◊ Á∆ Â≈È≈Ù≈‘∆ (Dictatorship of the Proletariat)
Á≈ È≈Ó «ÁæÂ≈ Íøz± Ó≈’√ Áπ¡≈≈ ÙÏÁ Á≈ ÍzÔØ◊ ¡Â∂ Ï≈¡Á «Úæ⁄ Ò∂«ÈÈ Áπ¡≈≈ ±√ Á∆ ¥ªÂ∆ Á∂ ¡Èπ√≈
«Úæ⁄ ’∆Â∂ ◊¬∂ «¬√Â∂Ó≈Ò «Úæ⁄ ¡ßÂ √∆Õ √Ò±’∆ Á∂ ¡Èπ√≈, Ó≈’√ Á∆¡ª √≈∆¡ª ⁄È≈Úª «Úæ⁄ «¬√ ÙÏÁ Á≈
«¬√Â∂Ó≈Ò ’∂ÚÒ Íø‹ Ú≈ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ «¬√ Â∑ª ‘≈Ò ‚z∂Í Á≈ Ú∆ Óßȉ≈ ˛ «’ Ó≈’√ ¡Â∂ ¬∂∫◊Ò√ ÁØÚª È∂
«¬È∑ª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò «◊¡≈ª Ú≈ ’∆Â≈Õ Ó≈’√ Á∂ ¡Èπ√≈ «¬√ ÙÏÁ Á≈ ÍzÔØ◊ ¿π√ Á∆ ÍË≈ª«Âz’ Íz«ÚÂ∆ ˘
ÍÃ◊‡ ’Á≈ ˛Õ ¡≈͉∆ Íπ√Â’ (The Class ‘Struggle in France’) «Úæ⁄ Ó≈’√ È∂ Ó˜Á± Ú◊ Á∆ Â≈È≈Ù≈‘∆
˘ Ú◊‘∆‰ √Ó≈‹ Âæ’ Í‘πß⁄‰ Á≈ √ø√«¥Â’ ’≈Ò Óß«È¡≈ ˛Õ «‹Ú∂∫ «’ ¿π‘ «Ò÷Á∂ ‘È, ͱߋ∆Ú≈Á √Ó≈‹ ¡Â∂
√≈ÓÚ≈Á∆ √Ó≈‹ «Úæ⁄ «¬’ ¥ªÂ∆’≈∆ Í«ÚÂÈ Á≈ ’≈Ò ‘ØÚ∂◊≈ ¡Â∂ «¬‘ ’≈Ò Ó˜Á± Ú◊ Á∆ ¥ªÂ∆’≈∆
Â≈È≈Ù≈‘∆ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ ‘Ø ’πfi È‘∆∫ ‘Ø √’Á≈Õ” Í∂«√ ’«Ó¿»È Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ Á∂ Ï≈¡Á Ó≈’√ È∂ ÒØ’ÂßÂ ”Â∂
¡≈͉∂ «Ú⁄≈ª Á∆ ‘Ø ¡æ◊∂ «Ú¡≈«÷¡≈ ’∆Â∆Õ «¬‘ ¡Ê “Ó˜Á± Ú◊ Á∆ Â≈È≈Ù≈‘∆” Á∂ «ÏÈ≈ È‘∆∫ √Ó«fi¡≈ ‹≈
√’Á≈Õ “ÒØ’ÂßÂ” Ó˜Á± Ú◊ Á∆ Â≈È≈Ù≈‘∆” ÍÃ√Í «ÚØË∆ ÙÏÁ È‘∆∫ ˛Õ «¬æÊ∂ Â≈È≈Ù≈‘∆ “Ïπ‹»¡≈ ÒØ’ÂßÂ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 281