Page 286 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñAD: √Ú‹È’ «‘æ ¡Â∂ ÒØ’ÂøÂ

ª ’∆ ¿πÈ∑≈ ˘ Ì≈◊ ÒÀ‰ ”Â∂ Әϱ ’∆Â≈ ‹≈‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛?¡Â∂ ‹∂’ ¿π‘ ÍË≈ÂøÂ’ Ù’Â∆ Á≈ Â≈È≈Ù≈‘∆ È؇
Â∆«’¡ª È≈Ò ÍzÔØ◊ ’Á∂ ‘È Âª ¿πÈ∑ª «ÚπæË ’∆ ’≈Ú≈¬∆ ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆ ˛? «‘æ√∂Á≈∆ «√˪ «¬È∑ª ÍzÙȪ
Á≈ ¿πµÂ È‘∆∫ «ÁßÁ≈Õ

ÂΔ√∂, «‘æ√∂Á≈ «√˪ ÒØ’ÂßÂ ˘ ’∂ÚÒ Ù≈√È Á≈ ±Í ‘∆ È‘∆∫ ÏÒ«’ ÓÈπæ÷∆ «Ú’≈√ Á≈ «¬’ √≈ËÈ ÓßÈÁ≈
˛Õ ‚∂«Ú‚ Á∂ ¡Èπ√≈, «¬√ «Úæ⁄ ’ج∆ Ùæ’ È‘∆∫ «’ «‘æ√∂Á≈ «√˪ Á∂ «Ú⁄≈’ ≈‹ ¡Â∂ √Ó≈‹ Á∂ „ª⁄∂ «Úæ⁄
Í«ÚÂÈ «Ò¡≈¿π‰ Ò¬∆ ÍË≈ÂøÂ’ «ÈÔÓª ˘ Ò≈◊± ’È Á∆ ◊æÒ ’Á∂ ‘È, ÂÁ «¬È∑ª È∂ «Ú¡’Â∆◊Â
√πÂøÂÂ≈, Úß‚‰ÔØ◊ √Óæ«√¡≈Úª ¡Â∂ ÍË≈ÂøÂ’ Íz«’«¡≈ Á∂ ÓπÙ«’Ò √Ïß˪ ”Â∂ ◊«‘≈¬∆ È≈Ò «Ú⁄≈ È‘∆∫
’∆Â≈ ˛Õ √Ó±«‘’ «È‰≈-«ÈÓ≈‰ Íz«’«¡≈ ”Â∂ ˜Ø Á∂ ’∂ «¬‘ «¬È∑ª √Ïß˪ ˘ ÍË≈ÂøÂ’ √ÓfiΩÂ≈ ¡Â∂ ÒÀ‰-Á∂‰
”Â∂ ¤æ‚‰≈ ⁄≈‘πßÁ∂ ‘È, Ízß± ÓΩ«Ò’ √Óæ«√¡≈ «¬‘ ˛ «’ ÒØ’ª Á∆¡ª ≈‹È∆«Â’ Íz√«ÊÂ∆¡ª «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ
«Ò¡≈¿π‰ Á∆ Ù’Â∆ ”Â∂ ’πfi ‘æÁª ‘؉∆¡ª ⁄≈‘∆Á∆¡ª ‘È? ’∆ √πÂøÂÂ≈ ¡Â∂ Ï≈ÏÂ≈ Á≈ √ÏßË ÍË≈ÂøÂ’
Íz«’«¡≈ Á∆ ÓÈÓ˜∆ ”Â∂ ¤æ‚ Á∂‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛?«‘æ√∂Á≈ ÒØ’ÂßÂ Á∂ Ò∂÷’ «¬√ ÓπæÁ∂ ”Â∂ √ÍæÙ‡ ‘ÈÕ

⁄ΩÊ≈, ’πæ’ ¡Â∂ ÓØ◊È Á∂ ¡Èπ√≈, √’≈ Á∂ «¬’ √Ú±Í Á∂ ±Í «Úæ⁄ Ú∆ «‘æ√∂Á≈ ÒØ’ÂßÂ «¬’ Â’√ß◊Â
«√˪ ȑ∆∫ ˛Õ √Ê≈È’ ¡Â∂ ≈Ù‡∆ ÍæË Á∆ «È‰≈-«ÈÓ≈‰ Íz«’«¡≈ «Úæ⁄ ‹È√Ë≈‰ Á∆ ÍzÂæ÷ «‘æ√∂Á≈∆
’¬∆ Â∑ª Á∆¡ª √Óæ«√¡≈Úª ÷Û∑∆¡ª ’ √’Á∆ ˛ «‹È∑ª ˘ «√˪’ ÍæË ”Â∂ √‘∆ Â∆’∂ È≈Ò √ÍÙ‡ È‘∆∫ ’∆Â≈
«◊¡≈Õ «¬√ Â∑ª Á∆¡ª ’πfi √Óæ«√¡≈Úª ‘È: «È‰≈ ÒÀ‰ Á∆ ¿π«⁄ «¬’≈¬∆ ’∆ ‘ØÚ∂◊∆? «‘æ√∂Á≈ «¬’≈¬∆ Á≈
¡≈’≈ ¡Â∂ ’≈‹ ÷∂Â ’∆ ‘ØÚ∂◊≈? «˜¡≈Á≈ ÒØ’ª Á∆ «‘æ√∂Á≈∆ ’∆ «È‰≈ Á∆ ’≈‹’πÙÒÂ≈ ¡Â∂ «‘ßÓ ”Â∂
ÍzÂ∆’±Ò ÍzÌ≈Ú È‘∆∫ Í≈Ú∂◊∆?√Ê≈È’ ÍæË ”Â∂ Ò¬∂ ◊¬∂ «È«‰¡ª ˘ ≈Ù‡∆ ÍæË Á∂ «È«‰¡ª Á∂ È≈Ò ¡Â∂
√ßͱÈ √Ó≈‹ Á∂ ’«Ò¡≈‰ È≈Ò «’Ú∂∫ ‹Ø«Û¡≈ ‹≈Ú∂◊≈? ¿πÍØ’Â Úæ÷-Úæ÷ √Óæ«√¡≈Úª È∂ «‘æ√∂Á≈ ÒØ’ÂßÂ Á∂
’≈≈ÔÚÔÈ «Úæ⁄ ’¬∆ Â∑ª Á∆¡ª ’«·È≈¬∆¡ª ÍÀÁ≈ ‘πßÁ∆¡ª ‘ÈÕ «¬√ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ «¬‘ «√˪ Áæ÷‰∆-ÍøÊ∆ ¡Â∂
«¬æ¤≈-√ÚÂßÂÚ≈Á∆ Ò∂÷’ª Á∆ «Âæ÷∆ ¡≈ÒØ⁄È≈ Á≈ Ò’Ù Ú∆ Ï«‰¡≈ ˛Õ

AD.B.C ÒØ’ÂßÂ Á≈ Ó≈’√Ú≈ÁΔ «√˪ ‹ª ‹ÈÚ≈ÁΔ ÒØ’ÂßÂ ÁΔ Ë≈È≈ (Marxist Theory of
Democracy or Concept of People’s Democracy)
ÒØ’ÂßÂ Ô±Í ¿πÁ≈Ú≈Á∆ Á∂Ùª Á≈ «¬’ ¡«Ë’≈ È‘∆∫ ˛Õ «¬√ Ë≈È≈ ˘ Ó≈’√, ¬∂∫◊Ò∂√ ¡Â∂ ‘Ø Ó≈’√Ú≈Á∆
Ò∂÷’ª È∂ Ú∆ ¡≈͉∂ ¡«Ë¡ÀÈ Á≈ «ÚÙ≈ ω≈«¬¡≈ ‹Á«’ «¬È∑ª Á≈ ¡Ê ¿πÁ≈Ú≈Á ÂØ∫ ’≈Î∆ Úæ÷ ˛Õ «‹Ú∂∫ «’
¿πµÍ ⁄⁄≈ ’∆Â∆ ◊¬∆ ˛, ¿πÁ≈Ú≈Á ÒØ’ÂßÂ ˘ ≈‹È∆«Â’ √Óæ«√¡≈Úª «‹Ú∂∫ √ß√Á, ÚÔ√’ Óæ¡«Ë’≈,
ÍzÂ∆√ÍË≈ÂÓ’ ÁÒ ÍÁÂ∆, «Ú⁄≈-Ú‡ªÁ∂ ¡≈«Á Á∂ È≈Ò ‹ØÛÁ≈ ˛Õ «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ Ó≈’√Ú≈Á ÒØ’ÂßÂ ˘
√Ó≈‹Ú≈Á∆ ¥ªÂ∆ Á∂ «Ú¡≈Í’ ÁÙÈ Á∂ √ßÁÌ «Úæ⁄ ÍzÌ≈«Ù ’Á≈ ˛Õ «¬‘ ÒØ’ÂßÂ ˘ √Ú‘≈≈ Ú◊ Á∆
Â≈È≈Ù≈‘∆ (Dictatorship of the Proletariat) (‹ª ‹È Íz‹≈ÂßÂ), √Ó≈‹Ú≈Á∆ √Ó≈‹ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ¡Â∂ √≈ÓÚ≈Á∆
√Ó≈‹ Á∂ ¿πµ⁄ ⁄‰ «Úæ⁄ «¬’ Ù≈√È Á∂ ±Í «Úæ⁄ «¬√ ˘ √Ó≈Í ’È Á∂ «√˪ª Á∂ È≈Ò ‹ØÛÁ≈ ˛Õ
Ù≈√È Á∂ ±Í «Úæ⁄ Ó≈’√Ú≈Á ÒØ’ÂßÂ ˘ «¬’ ¡«‹‘≈ √Ú±Í ÓßÈÁ≈ ‘∂ ‹Ø ¡ßÂÂØ◊Â≈ «’√∂ Ú∆ √Ó≈‹ Á∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ
Á∂ √Ïß˪ Áπ¡≈≈ «ÈÙ«⁄ ‘πßÁ≈ ˛Õ «¬’ Ú◊ Úß‚ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ÒØ’ÂßÂ ¡√Ò «Úæ⁄ √Ó≈‹ Á∂ ÍzÌ≈ÚÙ≈Ò∆ Ú◊ Á∂
«‘æª Á≈ æ«÷¡’ ‘πßÁ≈ ˛Õ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ Ò¬∆, ͱߋ∆Ú≈Á √Ó≈‹ «Úæ⁄ ÒØ’ÂßÂ ͱø‹∆Ú≈Á Ú◊ Á∆ Â≈È≈Ù≈‘∆ Á≈ ‘∆
«¬’ ±Í ˛Õ ‘≈Òª«’ «¬‘ √ß«ÚË≈È, Í≈Ò∆ÓÀ∫‡, ÚÔ√’ Óæ¡«Ë’≈ ¡Â∂ È≈◊«’ √πÂøÂÂ≈ ¡≈«Á ÍzÁ≈È ’Á≈
‘À ‹Á«’ «¬√ ≈‹ Á∆ ÈΩ’Ù≈‘∆ ˘ «¬√ Â∑ª √ß◊«·Â ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ «’ √Ó≈‹ Á≈ √ßÍÂ∆‘∆‰ Ï‘π√ß«÷¡’ Ú◊
«È‰≈-«ÈÓ≈‰ Íz«’«¡≈ ÂØ∫ ’Ø‘ª Á± «‘ßÁ≈ ˛Õ √ß«ÚË≈È «Úæ⁄ √πæ«÷¡Â ¡«Ë’≈ ¡√Ò «Úæ⁄ Ù≈√’ Ú◊
Á∂ «ÚÙ∂Ù-¡«Ë’≈ ω ’∂ «‘ ‹ªÁ∂ ‘È ¡Â∂ Ó˜Á± Ú◊ Ò¬∆ ÒØ’ÂßÂ Á≈ √ßÿÙ ¡√Ò «Úæ⁄ Ó˜Á± Ú◊
Áπ¡≈≈ √Ó≈‹Ú≈Á∆ √Ó≈‹ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ Á∂ √ßÿÙ Á≈ ±Í ÒÀ ÒÀ∫Á≈ ˛Õ Ó≈’√ Á∂ ¡Èπ√≈, √Ó≈‹Ú≈Á∆ ÒØ’ÂßÂ
Á≈ ¿πµÂÓ √Ê≈È ‘ØÚ∂◊≈ «’™«’ «¬‘ Ï‘π√ß«÷¡’ ÒØ’ª Á∆¡ª «¬æ¤≈Úª ”Â∂ ¡Ë≈« ͫ‘Ò≈ ÒØ’ÂßÂ ‘ØÚ∂◊≈Õ «¬‘
¡√Ò «Úæ⁄ ‹ÈÚ≈Á∆ ÒØ’ÂßÂ ‘ØÚ∂◊≈Õ
ÒØ’ÂßÂ Á∆ Ó≈’√Ú≈Á∆ Ë≈È≈ Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ Ó≈’√, ¬∂∫◊∂Ò√ ¡Â∂ Ò∂«ÈÈ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ Ô±Í∆ ÍÃøÍ≈ «Úæ⁄ ÍÒ∂
‘Ø Ó≈’√Ú≈Á∆ Ò∂÷’ª, «‹Ú∂∫ ÏÈ√‡∆È, ؘ≈ Ò◊˜ÓÏ◊, ’≈‡√’∆, ¡≈√‡Ø-Ó≈’√Ú≈Á∆ «⁄ßÂ’ª Á∆¡ª
⁄È≈Úª «Úæ⁄ «ÓÒÁ∆ ˛Õ √ØÚ∆¡Â ±√ ¡Â∂ ͱÏ∆-Ô±Í∆ Á∂Ùª «Úß⁄ ‹ÈÚ≈Á∆ ÒØ’ÂßÂ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ È∂ ÒØ’ÂßÂ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 279