Page 132 - DPOL102_INDIAN POLITICAL SYSTEM

«¬’≈¬∆ñG: √ßÿ∆ √ß√Á Á∆¡ª √øÓÂ∆¡ª

D. √Ê≈¬∆ √øÓÂ∆¡ª ÚæÒØ∫ Ï‹‡ ”Â∂ «Ú⁄≈ (Consideration of Budget Proposals by the Standing È؇
Committees) : ¡ÍÃÀÒ AIIC «Úæ⁄ √øÓÂ∆ ÍÉ≈Ò∆ ”⁄ ¡È∂’ª Í«ÚÂÈ ’∆Â∂ ◊¬∂ √ÈÕ AG √Ê≈¬∆ √øÓÂ∆¡ª
ω≈¬∆¡ª ◊¬∆¡ªÕ AIID ÂØ∫ ÒÀ ’∂ «¬‘ √øÓÂ∆¡ª Ï‹‡ Í≈√ ’È √Ó∂∫ √◊Ó Ì»«Ó’≈ «ÈÌ≈™Á∆¡ª ¡≈ ‘∆¡ª
‘ÈÕ Ï‹‡ Í∂Ù ‘؉ ÂØ∫ Ï≈¡Á «¬È∑ª √øÓÂ∆¡ª ’ØÒ ⁄Ò≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬‘ √øÓÂ∆¡ª Ï‹‡ ÍÃ√Â≈Ú≈ Á∂ √ÏøË «Úæ⁄
¤≈‰Ï∆‰ ’Á∆¡ª ‘È ¡Â∂ ¡≈͉∆¡ª «ÍØ‡ª/√πfi≈¡ «ÁøÁ∆¡ª ‘ÈÕ √øÓÂ∆¡ª Á∆¡ª «¬‘ «ÍØ‡ª ÒØ’ √Ì≈ ÚæÒØ∫
Ï‹‡ ”Â∂ Ï«‘√ Á≈ ¡≈Ë≈ ωÁ∆¡ª ‘ÈÕ

E. ◊ꇪ √ÏøË∆ Óø◊ª ¡Â∂ Ú؇ª (Voting on Demand for Grants) : ¡≈Ó √Ò≈‘-ÓÙÚ∂ ÂØ∫ Ï≈¡Á √’≈∆ «ÚÌ≈◊ª
Á∆¡ª Óø◊ª ”Â∂ ⁄⁄≈ ‘πøÁ∆ ˛ «’ «¬‘ ⁄È ”Â∂ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ √’≈∆ «ÚÌ≈◊ª ÚæÒØ∫ ¡≈¿π‰ Ú≈Ò∂ «ÚæÂ∆ √≈Ò Ò¬∆
÷⁄ È≈Ò √Ïø«Ë ’∆Â∆¡ª ◊¬∆¡ª √Ò≈‘-ÓÙÚ∂ Á≈ «ÚÙ≈ ‘πøÁ∆¡ª ‘ÈÕ √ø√Á «’√∂ Ú∆ Óø◊ ˘ √Ú∆’≈, æÁ
‹ª ÿ‡≈ √’Á∆ ˛ Í Ú≈Ë≈ È‘ƒ ’ √’Á∆Õ ‘∂’ «ÚÌ≈◊ Á∆¡ª ◊ꇪ Á∆¡ª Óø◊ª ”Â∂ ‘∆ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ «Ú⁄≈
’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ Í √Ë≈‰ »Í «Úæ⁄ ÍÃÓπæ÷ «ÚÌ≈◊ª Á∆¡ª Óø◊ª ”Â∂ ‘∆ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ «Ú⁄≈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂
√Ó∂∫ Á∆ ’Ó∆ ’≈È Ì≈Ú Ï≈’∆ «ÚÌ≈◊ª ÚæÒØ∫ Í∂Ù ’∆Â∆¡ª ◊¬∆¡ª Óø◊ª ”Â∂ √ø√Á √ªfi∂ »Í «Úæ⁄ «Ú⁄≈ ’È Ò¬∆
Ó‹Ï» ‘πøÁ∆¡ª ‘ÈÕ ‘∂’ Óø◊ √Ïø«Ë ÓøÂ∆ ÚæÒØ∫ ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ ÓȘ»∆ ÒÀ ’∂ √ø√Á «Úæ⁄ æ÷∆¡ª ‹ªÁ∆¡ª ‘ÈÕ
√Í∆’ Ï«‘√ Á∆ √Ó∂∫-√∆Ó≈ «ÈÙ«⁄ ’Á≈ ˛ ¡Â∂ ‘∂’ Ï«‘√ ÷ÂÓ ‘؉ ÂØ∫ Ï≈¡Á Óø◊ª ”Â∂ Ú؇ Í≈¬∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ
‹∂’ ÒØ’ √Ì≈ ÚæÒØ∫ ’ج∆ Ú∆ Óø◊ æÁ ’ «ÁæÂ∆ ‹ªÁ∆ ˛ ‹ª ÿ‡≈ «ÁæÂ∆ ‹ªÁ∆ ˛ ª «¬√ ˘ ÓøÂ∆ ÍÃ∆ÙÁ Á∆ ‘≈
Á∂ »Í «Úæ⁄ «Ò¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ ¿π√ ˘ «Â¡≈◊ ÍæÂ Á∂‰≈ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ «¬‘ ’≈Ú≈¬∆ √ø√Á «Úæ⁄ √’≈ Á∂ Ï‘πÓÂ
Á∂ ÍÃ∆÷‰ Á≈ ÓΩ’≈ ÍÃÁ≈È ’Á∆ ˛Õ «¬‘∆ ’≈È ˛ «’ √’≈ ˘ Ï‘π √≈ÚË≈È ‘Ø ’∂ ⁄æÒ‰≈ ÍÀ∫Á≈ ˛ ¡Â∂ ¿π√ ˘
‘∂’ ÈÂ∆‹∂ Ò¬∆ «Â¡≈ «‘‰≈ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ

F. Ú∆«ÈÔØ◊ «ÏæÒ ˘ Í∂Ù ¡Â∂ Í≈√ ’È≈ (Introduction and Passing of the Appropriation Bill) : ÒØ’ √Ì≈
ÚæÒØ∫ ◊ꇪ È≈Ò √Ïø«Ë √≈∆¡ª Óø◊ª ”Â∂ √Ò≈‘-ÓÙÚ≈ ’È ÂØ∫ Ï≈¡Á ÒØ’ √Ì≈ ÚæÒØ∫ Í≈√ ’∆Â∆¡ª ◊¬∆¡ª
Óø◊ª ¡Â∂ √ø«⁄ (Consolidated Fund of India) È≈Ò ’∆Â∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ ÷⁄ ˘ «¬’æ·≈ ’’∂ Ú∆«ÈÔØ◊ «ÏæÒ
«Â¡≈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬‘ «ÏæÒ ÒØ’ √Ì≈ «Úæ⁄ Í∂Ù ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ √ÁÈ «Úæ⁄Ø∫ Í≈√ ‘؉ ÂØ∫ Í«‘Òª «¬√ ˘
¿πÈ∑ª √≈∂ ⁄Ȫ «Úæ⁄Ø∫ Òøÿ‰≈ ÍÀ∫Á≈ ˛, «‹√ «Úæ⁄Ø∫ ‘Ø ’ج∆ «ÏæÒ ÒøÿÁ≈ ˛Õ ÒØ’ √Ì≈ ÚæÒØ∫ Í≈√ ’È ÂØ∫ Ï≈¡Á «¬√
˘ ≈‹ √Ì≈ ’ØÒ Ì∂«‹¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ≈‹ √Ì≈ «¬√ ˘ Í≈√ ’ √’Á∆ ˛ ‹ª «¬√ ˘ AD «ÁȪ Á∂ ¡øÁ «√Î≈«Ùª
√«‘ ‹ª «√Î≈«Ùª ÂØ∫ «ÏȪ ÒØ’ √Ì≈ ˘ Ú≈«Í√ ’ √’Á∆ ˛, ÒØ’ √Ì≈ «¬È∑ª «√Î≈«Ùª ˘ Óøȉ Ò¬∆ Í≈ÏøÁ
È‘ƒ ‘πøÁ∆Õ «¬√ Â∑ª ≈‹ √Ì≈ Ú∆«ÈÔØ◊ «ÏæÒ Á∂ Í≈√ ‘؉ «Úæ⁄ «˜¡≈Á≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ AD «ÁȪ Á∂ √Ó∂∫ Ò¬∆ Á∂∆
‘∆ ’ √’Á∆ ˛Õ «¬√ ÂØ∫ Ï≈¡Á «¬√ ˘ √ø√Á Á∂ ÁØÚª √ÁȪ ÚæÒØ∫ Í≈√ ‘Ø«¬¡≈ √Ófi «Ò¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ «¬√ ˘
≈Ù‡ÍÂ∆ Á∂ ‘√Â≈÷ª Ò¬∆ Ì∂‹ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ Ú∆«ÈÔØ◊ «ÏæÒ Á∂ Í≈√ ‘؉ Á≈ ÓÂÒÏ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ √’≈∆
«ÚÌ≈◊ª Á∂ ÷⁄ È≈Ò √Ïø«Ë Óø◊ª Á∆ ÓȘ»∆ ‘πøÁ≈ ˛Õ
G. «ÚæÂ∆ «ÏæÒ ˘ Í≈√ ’È≈ (Passing of the Finance Bill) : Ï‹‡ «Úæ⁄ «ÁæÂ∂ ◊¬∂ √≈∂ ’ ÍÃ√Â≈Úª ˘ «ÚæÂ∆
«ÏæÒ Á≈ »Í ¡Â∂ «√Ò∂÷ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛ ‹Ø Ú∆«ÈÔØ◊ «ÏæÒ Á∂ Í≈√/Í∂Ù ‘؉ ÂØ∫ Ï≈¡Á ÒØ’ √Ì≈ «Úæ⁄ Í∂Ù ’∆Â≈
‹ªÁ≈ ˛Õ «¬√ «ÏæÒ ˘ ¿π√∂ Íë’«¡≈ «Úæ⁄Ø∫ Òøÿ‰≈ ÍÀ∫Á≈ ˛ ‹Ø «¬’ ËÈ «ÏæÒ ˘ Í≈√ ’È Ò¬∆ ¡Í‰≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ
«ÚØË∆ «Ë Á∂ ÓÀ∫Ï ’ª ˘ ÿ‡≈¿π‰ È≈Ò √Ïø«Ë √Ø˪ Í∂Ù ’ √’Á∂ ‘È, «‹√ ˘ √’≈ ÚæÒØ∫ √Ú∆’≈ ‹ª æÁ
’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ ‹∂’ «ÚæÂ∆ «ÏæÒ «Úæ⁄ ¡«‹‘∆ √ØË ÓøÂ∆ ÍÃ∆ÙÁ Á∆ √«‘ÓÂ∆ ÂØ∫ «ÏȪ Í≈√ ’ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈
˛ ª ¿π√ ˘ √’≈ Á∂ «ÚπæË Ï∂ÌØ√◊∆ Ú؇ Á∂ »Í «Úæ⁄ «Ò¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ «‹√ Á≈ «√æ‡≈ √’≈ Á∂ «Â¡≈◊
ÍæÂ Á∂ »Í «Úæ⁄ «È’ÒÁ≈ ˛ Í «¬’ Ú؇ Á∂ √ÓÊÈ Ú≈Ò∆ √’≈ ˘ «Úæ «ÏæÒ Í≈√ ’Ú≈¿π‰ «Úæ⁄ π’≈Ú‡
Á≈ √≈‘Ó‰≈ È‘ƒ ’È≈ ÍÀ∫Á≈Õ «ÚæÂ∆ «ÏæÒ ˘ ÒØ’ √Ì≈ ÚæÒØ∫ Í≈√ ’È ÂØ∫ Ï≈¡Á ≈‹ √Ì≈ ˘ Ì∂«‹¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
≈‹ √Ì≈ «¬√ «ÏæÒ Á∂ Í≈√ ’È Á∂ √ÏøË «Úæ⁄ «˜¡≈Á≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ AD «ÁȪ Á∆ Á∂∆ ’ √’Á∆ ˛Õ ≈‹ √Ì≈
AD «ÁȪ Á∂ ¡øÁ ’πfi √ØË √«‘ ‹ª √ØË ÂØ∫ «ÏȪ «ÚæÂ∆ «ÏæÒ ˘ ÒØ’ √Ì≈ ’ØÒ Ú≈Í√ Ì∂‹ √’Á≈ ˛ Í «¬‘ ’∂ÚÒ
ÒØ’ √Ì≈ ”Â∂ «ÈÌ ’Á≈ ˛ «’ ¿π‘ «¬È∑ª √Ø˪ ˘ √Ú∆’≈ ’∂ ‹ª È≈ ’∂Õ ≈‹ √Ì≈ ˘ «ÏæÒ Ì∂‹∂ ‹≈‰ ÂØ∫ ÒÀ
’∂ AD «ÁÈ ÷ÂÓ ‘؉ ÂØ∫ Ï≈¡Á «¬√ ˘ √ø√Á Á∂ ÁØÚª √ÁȪ ÚæÒØ∫ Í≈√ ‘Ø«¬¡≈ √Ófi «Ò¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «Î «¬√ ˘
≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ ÓȘ»∆ Ò¬∆ Ì∂«‹¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ¿πÈ∑ª Á∂ ‘√Â≈÷ ‘؉ È≈Ò «ÏæÒ ’≈˘È ω ‹ªÁ≈ ˛Õ ≈Ù‡ÍÂ∆
’ØÒ «Úæ «ÏæÒ ÁπÏ≈≈ √Ò≈‘-ÓÙÚ∂ ¡Â∂ ÁπÏ≈≈ Í≈√ ’È Ò¬∆ √ø√Á ˘ Ú≈«Í√ Ì∂‹‰ Á≈ ¡«Ë’≈ È‘ƒ ˛Õ
«ÚæÂ∆ «ÏæÒ Á∂ Í≈√ ‘؉ È≈Ò ¡√Ò «Úæ⁄ Ï‹‡ Í≈√ ‘؉ Á∆ Íë’«¡≈ Í»∆ ‘Ø ‹ªÁ∆ ˛Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 125