Page 128 - DPOL102_INDIAN POLITICAL SYSTEM

«¬’≈¬∆ñG: √ßÿ∆ √ß√Á Á∆¡ª √øÓÂ∆¡ª

‹∂’ √ÓÊÈ È‘∆∫ «ÓÒÁ≈ ª «¬‘ «ÏæÒ «¬√∂ ⁄È ”Â∂ ‘∆ ÷ÂÓ ‘Ø ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬√ ⁄È ”Â∂ «ÏæÒ ˘ √Ú∆’≈ ’È È؇
ÂØ∫ Ï≈¡Á √Í∆’ «ÏæÒ ˘ Íz’≈«Ù ’∆Â∂ ‹≈‰ Á∆ ¡≈«◊¡≈ «ÁßÁ≈ ˛Õ
«¬æÊØ∫ Âæ’ «’ √’≈∆ «ÏæÒª Á≈ √ÏßË ˛ ¿π‘ ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ Á∂ «¬’ ÓÀ∫Ï ÚæÒØ∫ √ÁÈ «Úæ⁄ æ÷∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ «¬√ √ÏßË
«Úæ⁄ √ÁÈ ÂØ∫ ¡≈«◊¡≈ Á∆ ˜± ȑ∆∫ ‘πßÁ∆Õ «ÏæÒ Á≈ ◊‹‡ «Úæ⁄ ¤≈«Í¡≈ ‹≈‰≈ ‘∆ ’≈Î∆ ‘πßÁ≈ ˛Õ «¬√ Á∆ «ÏæÒ
Á∆ Í«‘Ò∆ ÍÛ∑ √Ó«fi¡≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ ‹∂’ ˜± ‘ØÚ∂ ª ÓßÂ∆ ÓΩ’∂ ”Â∂ ¡≈«◊¡≈ ÒÀ √’Á≈ ˛ ¡Â∂ √ÁÈ «Úæ⁄
«ÏæÒ Í∂Ù ’ √’Á≈ ˛Õ
B. Á±√≈ ⁄È (Second Stage): √Ë≈‰ ±Í È≈Ò «ÏæÒ Á∆ ¤Í≈¬∆ ¡Â∂ «¬√ ˘ √ÁÈ Á∂ ÓÀ∫Ïª «Úæ⁄ Úß‚‰
Ò¬∆ Í«‘Ò∂ ¡Â∂ Á±√∂ ⁄Ȫ «Úæ⁄ ’≈Î∆ √Óª «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬√ È≈Ò ÓÀ∫Ïª ˘ «ÏæÒ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’È ¡Â∂ «¬√
√ÏøË∆ «Ú⁄≈ «Â¡≈ ’È Ò¬∆ √Ó∂∫ «ÓÒ ‹ªÁ≈ ˛Õ «ÈÙ«⁄ «ÁÈ ”Â∂ √Ïß«Ë «Ú¡’Â∆ ¡≈͉∆ √∆‡ ”Â∂ ÷Û∑≈ ‘Ø
’∂ ¡≈«◊¡≈ Óß◊Á≈ ˛ «’ «ÏæÒ Á∆ Á±√∆ ÍÛ∑ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ ÒØ’ √Ì≈ Á∂ ÍzË≈È ÚæÒØ∫ «¬‘ ¡≈«◊¡≈ «ÓÒ‰ ÂØ∫
Ï≈¡Á «ÏæÒ Í∂Ù ’È Ú≈Ò≈ ‘∂· «Ò«÷¡ª «Úæ⁄Ø∫ ’ج∆ Íz√Â≈Ú Í∂Ù ’Á≈ ˛-
(i) «’ «ÏæÒ ”Â∂ Âπß «Ú⁄≈ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂Õ
(ii) «’ «ÏæÒ «¬’ √ßÓÂ∆ ’ØÒ Ì∂‹ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ

(iii) «’ «ÏæÒ ÁØÚª √ÁȪ Á∆ «¬’ √ßÔπ’ √ßÓÂ∆ ˘ Ì∂«‹¡≈ ‹≈Ú∂Õ
(iv) «’ «ÏæÒ ‹ÈÓ ‹≈ȉ Ò¬∆ ÒØ’ª «Úæ⁄ Úß‚ «ÁæÂ≈ ‹≈Ú∂Õ
¿πÍÔπ’ Íz√Â≈Úª «Úæ⁄Ø∫ «’√∂ ˘ Ú∆ √Ú∆’≈ ’È≈ «ÏæÒ Á∂ Ó‘æÂÚ ¡Â∂ ˜± ”Â∂ «ÈÌ ’Á≈ ˛ ¡Â∂ «Î «ÏæÒ
”Â∂ ⁄⁄≈ Ùπ± ‘πßÁ∆ ˛Õ «ÏæÒ Í∂Ù ’È Ú≈Ò≈ «¬’ Í≈«¬Ò‡ Á∂ Ï≈Ï «ÚÚ‘≈ ’Á≈ ˛ ¡Â∂ ¿π‘ √ÁÈ ˘ «ÏæÒ Á∂
¿πÁ∂Ùª ¡Â∂ «√˪Â≈ ÂØ∫ ‹≈‰± ’Ú≈™Á≈ ˛Õ «ÚØË∆ Íæ÷ Á∂ ÓÀ∫Ïª ˘ «ÏæÒ √ÏøË∆ ¡≈͉∂ «Ú⁄≈ Íz◊‡ ’È Ò¬∆
ͱ≈ ÓΩ’≈ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ‹∂’ «¬√ ⁄È ”Â∂ «ÏæÒ Í≈√ ‘Ø ‹ªÁ≈ ˛ ª «¬√ ˘ √ÁÈ Á∆ «¬’ √ßÓÂ∆ ˘ Ì∂‹ «ÁæÂ≈
‹ªÁ≈ ˛Õ ‹∂’ «ÏæÒ Í≈√ È‘∆∫ ‘πßÁ≈ ª «¬√ ˘ ÷ÂÓ ‘Ø«¬¡≈ √Ófi «Ò¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ‹∂’ √’≈∆ «ÏæÒ «¬√ ⁄È
”Â∂ Í≈√ È≈ ‘ØÚ∂ ª «¬√ ˘ √’≈ Á∆ ‘≈ √Ó«fi¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ‹∂’ ÒØ’ª Á∂ «Ú⁄≈ ‹≈ȉ Ò¬∆ «ÏæÒ ˘ ÒØ’ª
«Úæ⁄ Úß‚‰ Á≈ ÎÀ√Ò≈ «Ò¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ ª «¬‘ Ù ͱ∆ ’È Á∂ Ï≈¡Á «ÏæÒ «¬’ √ßÓÂ∆ ˘ Ì∂‹ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
‹∂’ √ÁÈ «ÏæÒ ”Â∂ ¤∂Â∆ «Ú⁄≈ ’È Á≈ ÎÀ√Ò≈ ÒÀ∫Á≈ ˛ ª «ÏæÒ “Â∂ ¿π√∂ √Ó∂∫ ⁄⁄≈ Ùπ± ‘Ø ‹ªÁ∆ ‘ÀÕ
C. √ßÓÂ∆ ⁄È (Committee Stage):«ÏæÒ Í∂Ù ’È Ú≈Ò∂ «Ú¡’Â∆ ˘ ¿π√ √ßÓÂ∆ «Úæ⁄ «ÈÔπ’ ’ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈
˛ «‹√ ˘ «¬√ ⁄È ”Â∂ «ÏæÒ Ì∂«‹¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬√ √ßÓÂ∆ «Úæ⁄ «ÚØË∆ Íæ÷ Á∂ ÓÀ∫Ï Ú∆ «ÈÔπ’ ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ
√Ë≈‰ ±Í «Úæ⁄ ¡«‹‘∂ ÓÀ∫Ï «ÈÔπ’ ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘È «‹È∑ª ˘ «ÏæÒ Á∂ «ÚÙ∂ «Úæ⁄ ‹≈‰’≈∆ ‘πßÁ∆ ˛Õ ¡«‹‘∆
√ßÓÂ∆ «Úæ⁄ ÓÀ∫Ïª Á∆ √ß«÷¡≈ BE ÂØ∫ C@ Âæ’ ‘πßÁ∆ ˛Õ √ßÓÂ∆ «Úæ⁄ «ÏæÒ Á∆¡ª √≈∆¡ª Ë≈≈Úª ”Â∂ «Ú√Ê≈Í»Ú’
Ï«‘√ ‘πßÁ∆ ˛ ‹∂’ √ßÓÂ∆ ·∆’ √Ófi∂ ª ¿π‘ ¿πÈ∑ª √≈«¡ª «Ú¡’Â∆¡ª ˘ ÏπÒ≈ √’Á∆ ˛ ‹Ø √ßÓÂ∆ Á≈ ÓÀ∫Ï È≈
‘؉ Í ¿π‘ «ÏæÒ È≈Ò √Ïß«Ë «¬’ «ÚÙ∂Ù ¡≈«◊¡≈ æ÷Á≈ ‘ØÚ∂Õ √ßÓÂ∆ Á∆ ’≈Ú≈¬∆ ◊πÍ ‘πßÁ∆ ˛ «¬√ Ò¬∆
√≈«¡ª ÁÒª Á∂ ÓÀ∫Ï «ÏæÒ √ÏøË∆ ¡≈͉∂ «Ú⁄≈ Íz◊‡ ’È «Úæ⁄ √πÂßÂ ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ √’≈ Á∂ ÓÀ∫Ï «ÚØË∆ Íæ÷
Á∂ ÓÀ∫Ïª Á∂ «Ú⁄≈ª È≈Ò √«‘ÓÂ∆ Íz◊‡ ’È «Úæ⁄ «fi‹’Á≈ È‘ƒÕ «¬√ ⁄È ”Â∂ «ÏæÒ Á≈ ‚»øÿ≈ ¡Â∂ Ú√Âπ«ÈÙ·
«ÚÙÒ∂Ù‰ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «ÏæÒ Á∆ ‘∂’ Ë≈≈ ”Â∂ «Ú⁄≈ ‘πßÁ≈ ˛ ¡Â∂ ⁄⁄≈ ‘πßÁ∆ ˛Õ √øÓÂ∆ ‘∂· «Ò«÷¡ª «Úæ⁄Ø∫
’ج∆ Ú∆ «¬’ «√Î≈«Ù ’ √’Á∆ ˛-
(i) «’ «ÏæÒ Íz√Â≈Úª Á∂ ¡Èπ√≈ √ØË ’∆Â∆ ‹≈Ú∂Õ

(ii) «’ «ÏæÒ Í≈√ È‘∆∫ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈Õ
(iii) «’ «ÏæÒ «ÏȪ «’√∂ √ØË ÂØ∫ Í≈√ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂Õ
√ßÓÂ∆ «ÏæÒ ”Â∂ «ÍØ‡ «Â¡≈ ’Á∆ ˛ ¡Â∂ «¬√ ˘ √ÁÈ ˘ Ì∂‹ «ÁßÁ∆ ˛Õ √ßÓÂ∆ ˘ ‘∂’ ‹ª «Úæ⁄, ⁄≈‘∂ «¬√ Á∆
«ÍØ‡ ’πfi Ú∆ ‘ØÚ∂, ¡√Ò «ÏæÒ ˘ √ÁÈ ˘ Ú≈«Í√ ’È≈ ÍÀ∫Á≈ ‘À «’™«’ «ÏæÒ ˘ √ßÓÂ∆ ÚæÒØ∫ ÷ÂÓ È‘∆∫ ’∆Â≈
‹≈ √’Á≈Õ ¡Ó∆’≈ «Úæ⁄ √«ÊÂ∆ «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ ˛Õ ¿πµÊ∂ √ßÓÂ∆¡ª Ï‘π ْÂ∆Ù≈Ò∆ ‘πßÁ∆¡ª ‘È ¡Â∂ ¿π‘ √Ïß«ËÂ
«ÏæÒ ˘ √ÁÈ ˘ «¬√ Á∂ √ÏßË «Úæ⁄ «ÍØ‡ «ÁæÂ∂ «ÏȪ ÷ÂÓ ’ √’Á∆¡ª ‘ÈÕ Ì≈ «Úæ⁄ √ßÓÂ∆ ˘ «ÏæÒ √ÏøË∆
√Ïß«Ë √ÁÈ ˘ «ÍØ‡ Á∂‰∆ ‘∆ ÍÀ∫Á∆ ˛ ⁄≈‘∂ ¿π‘ «ÍØ‡ «ÏæÒ Á∂ Íæ÷ «Úæ⁄ ‘ØÚ∂ ‹ª «ÚπæËÕ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 121