Page 280 - DPOL102_INDIAN POLITICAL SYSTEM

«¬’≈¬∆ñAD: Ì≈Â∆ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ

(vi) √≈∂ «Í≥‚ª Âæ’ Í∆‰ ÔØ◊ Í≈‰∆, «Ï‹Ò∆, «√æ«÷¡≈ ¡Â∂ «√‘ √ÏøË∆ √π«ÚË≈Úª Óπ‘æ¬∆¡≈ ’Ú≈¬∆¡ª È؇
‹≈‰◊∆¡ªÕ ÷∂Â∆ ’È Ú≈Ò∂ Ó˜Á»ª ˘ «È¿»ÈÂÓ ÂÈ÷≈‘ «ÁÚ≈¬∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ «¬√ Á∂ È≈Ò ‘∆ ÷∂Â∆
È≈Ò √Ïø«Ë Ò≈◊ ¡Â∂ ’∆Ó √ÏøË∆ ¡≈ÔØ◊ Á≈ ÍπÈ◊·È ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ

(vii) ‘æÊ Á∂ ’≈∆◊ª ¡Â∂ Í∂∫‚» ¿πÁÔØ◊ª Á∂ «Ú’≈√ Ò¬∆ ¡Òæ◊ ÂØ∫ «¬’ ÓøÂ≈Ò≈ ◊«·Â ‘ØÚ∂◊≈Õ Í»∂
Á∂Ù «Úæ⁄ ؘ◊≈ ◊≈ø‡∆ ÔØ‹È≈ Ùπ» ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ ‘æÊ Á∂ ’≈∆◊ª ¡Â∂ Í∂∫‚» ¿πÁÔØ◊ª Ò¬∆ «¬’
≈Ù‡∆ «ÙÒÍ’≈ «Ú’≈√ ÏÀ∫’ ’≈«¬Ó ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
(viii) Â√’ª ¡Â∂ ‘Ø ¡≈«Ê’ ¡Í≈Ë∆¡ª «ÚπæË √÷ ’≈Ú≈¬∆ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ Ò∂÷’ª, ’Ò≈’≈ª,
«√æ«÷¡≈ «ÚË∆¡ª ¡Â∂ √ø√«¥«Â’ ¡Â∂ ÏΩ«Ë’ ’øÓª «Úæ⁄ Òæ◊∂ ÒØ’ª ˘ «ÚÙ∂Ù «¡≈«¬Âª «ÁæÂ∆¡ª
‹≈‰◊∆¡ªÕ
(ix) «Ó‘È ’≈˘Èª ˘ Áπæ√ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª ˘ ¡≈√≈È Ï‰≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ Ó˜Á»ª Á∆¡ª
Ô»È∆¡Èª ˘ Ó≈ÈÂ≈ Á∂‰ √ÏøË∆ ◊πÍ Ú؇ ÍÉ≈Ò∆ Á≈ √‘≈≈ «Ò¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ √’≈∆ ’Ó⁄≈∆¡ª
Á∆ ÌÒ≈¬∆ Ò¬∆ «¬’ √Ê≈¬∆ ’Ó⁄≈∆ ’«Ò¡≈‰ ÏØ‚ ’≈«¬Ó ‘ØÚ∂◊≈Õ
(x) ÚËÁ∆¡ª ’∆Óª Á∆ ÍÃÌ≈Ú∆ Ø’Ê≈Ó Ò¬∆ Úø‚ ÍÉ≈Ò∆ ˘ Әϻ ω≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ √≈∂ ÈΩ‹Ú≈Ȫ
˘ «√æ«÷¡≈ ¡Â∂ ؘ◊≈ Á∂‰ Á∂ È≈Ò ‘∆ ¿πÈ∑ª ˘ √≈∆¡ª «Ú’≈√ ◊Â∆«ÚË∆¡ª «Úæ⁄ «‘æ√∂Á≈ ω≈¿π‰
¡Â∂ ÚË∂∂ ÈΩ‹Ú≈È ‘Ø√‡Ò ’≈«¬Ó ’È Á∆¡ª ÔØ‹È≈Úª Ò≈◊» ’∆Â∆¡ª ‹≈‰◊∆¡ªÕ
(xi) Ì≈‹Í≈ √æÂ≈ «Úæ⁄ ¡≈¿π‰ ”Â∂ ¡«‹‘∆¡ª «√æ«÷¡≈ √ø√Ê≈Úª ’≈«¬Ó ’∂◊∆, «‹√ «Úæ⁄ √≈∂ Ú◊ª ¡Â∂
√ÓπÁ≈«¬¡ª Á∂ Ïæ⁄∂ ÍÃÚ∂Ù ’ √’‰◊∂Õ ÍÃ≈«¬Ó∆ ’Ò≈√ª «Úæ⁄ Ó«‘Ò≈ ¡«Ë¡≈Í’ª ˘ Í«‘Ò «ÁæÂ∆
‹≈Ú∂◊∆Õ «Í≥‚ª ¡Â∂ ◊øÁ∆¡ª Ï√Â∆¡ª «Úæ⁄ Ó«‘Ò≈Úª Ò¬∆ √Ú‹È’ ◊π√Ò÷≈È∂ ω≈¬∂ ‹≈‰◊∂Õ
(xii) «¬’ √Ê≈¬∆ ’Ó⁄≈∆ ÏØ‚ ω≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂◊≈ ‹Ø √ÓªÏæË Âæ’∆, «‘‰-√«‘‰, ÏØÈ√ ¡Â∂ ¡≈ÓÁÈ
ÏØ‚ Á∆¡ª «√Î≈«Ùª È≈Ò √Ïø«Ë Ó≈ÓÒ∂ «È͇≈¬∂◊≈Õ
(xiii) ¿»‹≈ ¡Â∂ ¡≈¿π‰-‹≈‰ Á∆¡ª √π«ÚË≈Úª Á∂ «Ú’≈√ ¡Â∂ «ÈÔ≈ ˘ ¿πÂÙ≈«‘ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
(xiv) √Ú‹È’ ¿πÁÔØ◊ª ˘ Ò≈Ì’≈∆ ω≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ «Èæ‹∆ ¿πÁÔØ◊ª ˘ ÏÛ∑≈Ú≈ «ÓÒ∂◊≈Õ
(xv) Í∂∫‚», ÈΩ’∆ Í∂Ù≈ ÒØ’ª, Ϙπ◊ª, √À«È’ª, Ó«‘Ò≈Úª, ÈΩ‹Ú≈Ȫ, ‹È‹≈Â∆¡ª, ‘∆‹Èª, Ï∂√‘≈≈
¡Â∂ ¡Í≥◊ «Ú¡’Â∆¡ª Á∂ ’«Ò¡≈‰ Ò¬∆ √Óπ«⁄ ÔÂÈ ’∆Â∂ ‹≈‰◊∂Õ
C. ¡øÂ≈Ù‡∆ ÷∂Â √ÏøË∆ (Policy Related to International Field)- «¬√ ÷∂Â «Úæ⁄ Ì≈‹Í≈ Á∂ ⁄؉ ÿØÙ‰≈
ÍæÂ «Úæ⁄ ‘∂· «Ò÷∆¡ª ◊æÒª ’‘∆¡ª ◊¬∆¡ª ‘È-
(i) «Ú«◊¡≈È∆¡ª Á∆ «¬’ ≈Ù‡∆ √πæ«÷¡≈ ÍÃ∆ÙÁ ◊«·Â ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆ ‹Ø «ÚÙÚ Á∂ ÏÁÒÁ∂ √ÏøË
«Úæ⁄ Á∆ÿ’≈Ò∆È «ÚÁ∂Ù È∆Â∆ Á≈ «ÈË≈‰ ’∂◊∆Õ
(ii) «¬’ Ë»Ú∆ √ø√≈ «Úæ⁄ Á’Ù∂√ ˘ ÚË∂∂ ÍÃÌ≈ÚÙ≈Ò∆ ω≈¬∂◊∆ ¡Â∂ Í≈«’√Â≈È È≈Ò «ÚÚ≈Áª Á≈
‘æÒ «ÙÓÒ≈ √ÓfiΩÂ∂ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ «√æË∆ ◊æÒÏ≈ È≈Ò ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
(iii) «ÚÁ∂Ù √«ÊÂ∆ Ì≈Â∆¡ª Á∆ ÁØ‘∆ È≈◊«’Â≈ ÍÃ≈Í ’È Á≈ ÓΩ’≈ ‘ØÚ∂◊≈Õ «¬√ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈
Ì≈ ¡≈͉∂ √≈∂ ◊π¡ª„∆ ≈‹ª Á∂ È≈Ò-È≈Ò ‘Ø ≈‹ª Á∂ È≈Ò Ú∆ «ÓæÂÂ≈ ÌÍ» √ÏøË ’≈«¬Ó
’∂◊≈Õ
(iv) √øÔπ’ ≈Ù‡ √øÿ ˘ Әϻ ω≈¬∂◊≈ ¡Â∂ √πæ«÷¡≈ ÍÃ∆ÙÁ Á∆ √Ê≈¬∆ ÓÀ∫Ï«ÙÍ Í≈¿π‰ Ò¬∆
ÔÂÈÙ∆Ò ‘∂◊≈Õ
(v) «¬≈’∆ ÔπæË «Úæ⁄ «√æ«÷¡≈ ÒÀ∫Á∂ ‘ج∂ Ì≈ ˘ √À«È’ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò √Ù’Â ¡Â∂ ¡≈ÂÓ-«ÈÌ
ω≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ «¬√ Ò¬∆ Ì≈Â∆ √ÀÈ≈ ˘ Ù√Âª È≈Ò ÒÀ√ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ √≈ËȪ Á≈ ÷⁄ Ø’‰
¡Â∂ Á’ÙÂ≈ ÚË≈¿π‰ Ò¬∆ ¡Ë √À«È’ ÏÒª ˘ ÊÒ ‹ª ‹Ò √ÀÈ≈ «Úæ⁄ «ÓÒ≈ «Ò¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
(vi) √’≈∆ ◊πÍ ’≈˘È ˘ ¿πË≈ ω≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂◊≈ ¡Â∂ «√ø◊≈Íπ ÂØ∫ ÒÀ ’∂ ÁÓÈ Âæ’ ˘ √ÓπøÁ∆ ÷∂Â
«Úæ⁄ «¬’ ÍÃÌ≈ÚÙ≈Ò∆ È∆Ò∆ ‹Ò √ÀÈ≈ ’≈«¬Ó ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆, «‹√ È≈Ò Ì≈ «¬√ ÷∂Â Á∆ «¬’
√Ú ÍÃÓπæ÷ ‹Ò √ÀÈ≈ Ù’Â∆ ω √’∂◊≈Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 273