Page 121 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Óπæ÷ ÂæÂ

È؇ ⁄≈‘∆Á≈Õ √ÓπÁ≈«¬ «ÈÙ«⁄ ‘∆ «¬’ √ß◊·È ˛ ¡Â∂ ¿π√ √ß◊·È ˘ ω≈¬∂ æ÷‰ Á∂ Ò¬∆ ¡Â∂ √ÓπÁ≈«¬ Á∂
ÓÀ∫Ïª Á∂ «ÚÚ‘≈ª ”Â∂ ’߇ØÒ æ÷‰ Ò¬∆ ˜±∆ ˛ «’ ¿π√ ˘ √ÓπÁ≈«¬ «Úæ⁄ ’πfi «ÈÙ«⁄ «ÈÔÓª Á∆ «¬’
Ï≈Ï «ÚÚ√Ê≈ Ú∆ ‘ØÚ∂Õ

√ÓπÁ≈«¬ ¡Â∂ √ÓπÁ≈«¬ «Úæ⁄ Ï≈ÏÂ≈Úª (Similarities of Society and Community)
√Ó≈‹ ¡Â∂ √ÓπÁ≈«¬ «Úæ⁄ ‘∂· «Ò÷∆¡ª Ï≈ÏÂ≈Úª ‘È-
A. √Ó≈‹ ¡Â∂ √ÓπÁ≈«¬ ÁØȪ «Úæ⁄ Í≈√«ÍÃ’ ‹≈◊±’Â≈ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ
B. √Ó≈‹ ¡Â∂ √ÓπÁ≈«¬ ÁØÈØ∫ ‘∆ Í«ÚÂÈÙ∆Ò ‘ÈÕ
C. √Ó≈‹ ¡Â∂ √ÓπÁ≈«¬ ÁØȪ Á≈ ‘∆ Ò◊Ì◊ √ÚØÂÓ «Ú’≈√ ‘πßÁ≈ ˛Õ
D. √Ó≈‹ ¡Â∂ √ÓπÁ≈«¬ ÁØȪ «Úæ⁄ ‘∆ √Ó≈«‹’ √ÏßË Í≈¬∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ
E. √Ó≈‹ ¡Â∂ √ÓπÁ≈«¬ ÁØȪ «Úæ⁄ ‘∆ ‹È √Ó±‘ Í≈¬∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ
F. √Ó≈‹ ¡Â∂ √ÓπÁ≈«¬ ÁØȪ «Úæ⁄ Úæ÷-Úæ÷ √Ó±‘ Í≈¬∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ

√ÓπÁ≈«¬’ ¡Â∂ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ¡ßÂ (Difference between Community and Society)
Ï≈Ó ±Í «Úæ⁄ ‹Á «’ ÁØȪ «Úæ⁄ ’≈Î∆ Ï≈ÏÂ≈ fiÒ’Á∆ ˛ ÂÁ Ú∆ ¿πÈ∑≈ «Úæ⁄ ’¬∆ ÓΩ«Ò’ ¡ßÂ Ú∆ ‘È ‹Ø
‘∂· «Ò÷∂ ‘È-
(i) √Ó≈‹ ÏßËȪ Á≈ «¬’ ‹≈Ò ‘ÀÕ √ÓπÁ≈«¬ Á∂ Ò¬∆ «¬’ «ÈÙ«⁄ ̱-Ì≈◊ Á≈ ‘؉≈ ˜±∆ ˛Õ (ii) √Ó≈‹ ¡Ó±Â
˛, √ÓπÁ≈«¬ Ó±Â∆Ó≈È ˛Õ (iii) √Ó≈‹ Á∂ ¡Ë∆È ¡√∆∫ ’¬∆ √ÓπÁ≈«¬¡ª ˘ ÒÀ √’Á∂ ‘ªÕ √ÓπÁ≈«¬ Á∂ ¡Ë∆È ¡«‹‘≈
√ßÌÚ È‘∆∫ ˛Õ √ÓπÁ≈«¬ «Úæ⁄ ’∂ÚÒ «¬’ √Ó≈‹ √ßÌÚ ˛Õ (iv) ‘∂’ √Ó≈‹ ˘ √ÓπÁ≈«¬ Á∂ Ò¬∆ “√≈˘ Á∆ Ì≈ÚÈ≈”
Á≈ ‘؉≈ ˜±∆ ˛Õ (vi) √Ó≈‹ ˘ «’√∂ «ÈÙ«⁄ ̱-Ì≈◊ Á∆¡ª ˜±ª È‘∆∫ ‘πßÁ∆¡ªÕ √ÓπÁ≈«¬ Á∂ Ò¬∆ «ÈÙ«⁄Â
̱-Ì≈◊ Á≈ ‘؉≈ ˜±∆ ˛Õ (vii) √Ó≈‹ «Úæ⁄ √ß◊·È ¡Â∂ «Úÿ‡È ÁØÈØ∫ ‘∆ Í≈¬∂ ‹≈ √’Á∂ ‘ÈÕ √ÓπÁ≈«¬ «Úæ⁄
√ß◊·È Á≈ ‘؉≈ ˜±∆ ˛Õ (viii) √Ó≈‹ Á≈ «ÈÓ≈‰ Í«‘Òª ‘Ø«¬¡≈ ˛Õ √ÓπÁ≈«¬ Á≈ «ÈÓ≈‰ Ï≈¡Á «Úæ⁄ ‘Ø«¬¡≈Õ
(ix) √Ó≈‹ «Úæ⁄ «Ú¡’Â∆ ¡≈͉≈ √ßͱÈ ‹∆ÚÈ ÏÂ∆ ’Á≈ ˛Õ √ÓπÁ≈«¬ «Úæ⁄ «Ú¡’Â∆ Á∂ ‹∆ÚÈ Á≈ «¬’
¡ßÙ ÏÂ∆ ‘πßÁ≈ ˛Õ (x) √Ó≈‹ «Úæ⁄ ’¬∆ ¿πÁ∂Ù Í≈¬∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ √ÓπÁ≈«¬ Á≈ «ÚÙ∂Ù ¿πÁ∂Ù ‘πßÁ≈ ˛Õ (xi) √Ó≈‹ «Úæ⁄
«Ú¡’Â∆¡ª Á≈ ‹∆ÚÈ √Ë≈‰ Ú∆ ‘Ø √’Á≈ ˛ ¡Â∂ «ÚÙ∂Ù Ú∆Õ √ÓπÁ≈«¬ «Úæ⁄ √Ë≈‰ ÂΩ ”Â∂ «Ú¡’Â∆¡ª Á≈
‹∆ÚÈ √Ë≈‰ «‘ßÁ≈ ˛Õ

’∆ ¡≈ÙÓ, ÏßÁ∆«◊z‘ √ÓπÁ≈«¬ ‘È? (Is Monastery, Prison a Community?)
’∆ ¡≈ÙÓ ¡Â∂ ÏßÁ∆«◊z‘ √ÓπÁ≈«¬ ‘È? «¬‘ √ÓπÁ≈«¬ ‘È ‹ª È‘∆∫, «¬√ Á≈ «ÈÙ⁄À ’È Á∂ Ò¬∆ ¡√∆∫ «¬È∑ª
√ÓπÁ≈«¬ Á∂ ˜±∆ Âæª Á∆ ’√Ω‡∆ ”Â∂ ’æ√‰≈ ‘ØÚ∂◊≈Õ √ÓπÁ≈«¬ Á∂ «ÂßÈ ˜±∆ Âæ ‘È-«¬’ «ÈÙ«⁄ ̱-Ì≈◊, ÓÈπæ÷
√Ó±‘ ¡Â∂ “√≈˘ Á∆ Ì≈ÚÈ≈”Õ √Ë≈‰ ‹∆ÚÈ Ú∆ √ÓπÁ≈«¬ Á≈ «¬’ ˜±∆ ÂæÊ ‘ÀÕ «¬’ ¡≈ÙÓ ‹ª «¬’ ÏßÁ∆◊z«‘
«Úæ⁄ √ÓπÁ≈«¬ Á∂ «¬‘ ˜±∆ Âæ Í≈¬∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ ÏßÁ∆«◊z‘ ‹ª ¡≈ÙÓ «¬’ «ÈÙ«⁄ ̱-Ì≈◊ ”Â∂ Ú«√¡≈ ‘πßÁ≈ ˛,
ÓÈπæ÷ √Ó±‘ ‘πßÁ≈ ˛ ¡Â∂ ¿π‘ √Ë≈‰ ‹∆ÚÈ Ú∆ ÏÂ∆ ’Á∂ ‘ÈÕ ¿πÈ∑ª ¡ßÁ “√≈˘ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ Ú∆ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ‘∂Õ
«¬√ Â∑ª ¡√∆∫ ¿πÈ∑ª ˘ √ÓπÁ≈«¬ ÓßÈ √’Á∂ ‘ªÕ ’πfi ÒØ’ª ˘ «¬√ «Úæ⁄ π’≈Ú‡ ˛Õ ¿πÈ∑ª Á≈ ’«‘‰≈ ˛ «’ ¡≈ÙÓ
‹ª ÏßÁ∆«◊z‘ «Úæ⁄ √Ë≈‰ ‹∆ÚÈ √∆«Ó ¡Â∂ ÍzÂ∆ÏßË ˛, «¬√ Ò¬∆ ¿πÈ∑ª ˘ √ÓπÁ≈«¬ È‘∆∫ ’«‘‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ Í
«¬‘ π’≈Ú‡ ·∆’ È‘∆∫ ˛, «’™«’ ‘∂’ √ÓπÁ≈«¬ «Úæ⁄ √Ë≈‰ ‹∆ÚÈ √ÓπÁ≈«¬ Á∂ «ÈÔÓª Á∂ ¡Èπ√≈ √∆«ÓÂ
‘πßÁ≈ ˛Õ ¡√∆∫ ¡≈ÙÓ ¡Â∂ ÏßÁ∆«◊z‘ ˘ √ÓπÁ≈«¬ ÓøȪ◊∂Õ

’∆ ‹≈Â∆ «¬’ √ÓπÁ≈«¬ ˛? (Is Caste a Community?)
‹≈Â∆ «Úæ⁄ “√≈˘ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ ª ˜±∆ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ‘À, Ízß± «ÈÙ«⁄ ̱-Ì≈◊ √Ë≈‰ ‹∆ÚÈ È‘∆∫ Í≈«¬¡≈
‹ªÁ≈Õ ‹≈Â∆ Á∂ ÓÀ∫Ï ’¬∆ Ì≈◊ª «Úæ⁄ «Ï÷∂ ‘ج∂ «‘ßÁ∂ ‘ÈÕ √Ë≈‰ ‹∆ÚÈ Ú∆ È‘∆∫ ‘πßÁ≈Õ «¬’ Ïß◊≈Ò∆ Ïz≈‘Ó‰
«‘‰-√«‘‰ ¡Â∂ ∆Â∆-«Ú≈˜ ’ÙÓ∆∆ Ïz≈‘Ó‰ ÂØ∫ «ÏÒ’πÒ ¡Òæ◊ ‘πßÁ≈ ˛Õ “√≈˘ Á∆ Ì≈ÚÈ≈” Ú∆ ™È∆ ӘϱÂ
È‘∆∫ ‘πßÁ∆Õ «¬’ Íø‹≈Ï∆ Ïz≈‘Ó‰ Ïß◊≈Ò∆ Ïz≈‘Ó‰ Á∂ Óπ’≈ÏÒ∂ Ú∂√Ú≈ Á∂ ÍzÂ∆ «˜¡≈Á≈ ¡≈͉∂ÍÈ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ ÍzÁ«ÙÂ
’Á≈ ˛ ¡Â∂ ‹≈Â∆ ˘ √ÓπÁ≈«¬ ’«‘‰≈ ·∆’ È‘ƒ ‘ØÚ∂◊≈Õ

114 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY