Page 134 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñC: √Ó≈‹Ù≈√Â Á∆¡ª Ùπ»¡≈Â∆ Ë≈È≈Úª

B. ‹ÈÓÌ»Ó∆ Á∆ √Ó±ÍÂ≈- Í«‘Ò∂ √Ó±‘ Á∂ ÓÀ∫Ïª «Úæ⁄ È≈ ’∂ÚÒ ’πfi ‘æÁ Âæ’ ¡Èπ’±ÒÈ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ Í È؇
¡ÈπÁ≈È ¡Â∂ Ïz‘ÓÙ’Â∆ Á∆ Â∑ª ÍæËª ”Â∂ «‘‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ Á∂‰ ¡Â∂ ÒÀ‰ Á∂ Ò¬∆ ¡Â∂ ÔØ◊Á≈È Á∂
Ò¬∆ ‘ «Ú¡’Â∆ Á∂ ’ØÒ ’πfi È≈ ’πfi ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ È‘∆∫ ª ¿πÂÍÂ∆, ÓΩ‹±Á◊∆ √Ó±‘ ˘ «ÂÂ-«ÏÂ
’ Á∂Ú∂◊∆Õ «¬√ Â∑ª «¬’ ¡«‹‘≈ ÍæË ‘πßÁ≈ ˛ «‹√ ”Â∂ ‘ √Ó±‘ ˘ «‘‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ¡Â∂ ‹Ø «Ú¡’Â∆
¿π√ È≈Ò ¿πµÍ ‹ª ‘∂·ª ‘ØÚ∂◊≈ ¿π‘ √Ó±‘Ì≈◊Â≈ Á∆ Íz«’«¡≈ «Úæ⁄ π’≈Ú‡ Í≈Ú∂◊≈Õ
C. √∆«Ó ÓÂÒÏ-Í«‘Ò∂ √Ó±‘ Á∂ Ò¬∆ ÓÀ∫Ïª «Úæ⁄ «‘æª Á∆ Ï≈ÏÂ≈ Á≈ ‘؉≈ ˜±∆ ˛Õ «¬√ ÈªÒ ◊±Û∑≈
√ÏßË √Ê≈«Í ’È «Úæ⁄ √‘≈«¬Â≈ «ÓÒÁ∆ ˛Õ √Ó±‘ Á≈ ’∂∫Á «‘æ ¿πÈ∑ª Á∂ ÓÈ «Úæ⁄ ÍzÏÒ ⁄È≈
⁄≈‘∆Á∆ ˛Õ

D. «‘æ√∂Á≈∆ Á∂ «‘æ Á∆ ◊«‘‰Â≈- ‘π‰∂-‘π‰∂ ÍÃ’≈«Ù √«ÊÂ∆¡ª Á∂ ¡ßÁ ’ج∆ Ú∆ «‘æ √Ó±‘ Íz«’«¡≈
«Úæ⁄ ’∂∫Á ¡Â∂ √ÓzË ‘Ø √’Á≈ ˛Õ È≈ ’∂ÚÒ Á±√«¡ª Á∆ ÓΩ‹±Á◊∆ «Úæ⁄ ‘∂’ «‘æ√∂Á≈∆ √Ë≈‰ «‘æ Á∂
«ÈÚ≈⁄È «Úæ⁄ ¡≈͉≈ ÔØ◊Á≈È æ÷Á≈ ˛ ÏÒ«’ ÍÃÂæ÷ ±Í «Úæ⁄ Ú∆ ¿π√ Á≈ ÔØ◊Á≈È ˛Õ √ªfi∂Á≈∆ Á∂
’≈È «‘æ ÈÚ∂∫ Ó‘æÂÚ, ˜Ø ¡Â∂ ÓπæÒ Í≈™Á≈ ˛Õ
E. Í«‘Ò∂ √Ïß˪ Á∆ «ÈÍæ÷ ◊±Û∑Â≈- Í«‘Ò∂ √Ó±‘ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄ Á±√«¡ª Á∂ È≈Ò √≈‚∂ √ÏßË ’πfi ‘æÁ Âæ’
«Ú¡’Â∆◊ ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ «¬æÊ∂ ¡√∆ Á«¬¡≈ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ ‹ª «ÚØË Á≈ ‹ª Íz∂Ó ‹ª Áz∂Ù Á≈ ¡ÈπÌÚ ’Á∂ ‘ª
«’√∂ Ú∆ ‘≈Ò «Úæ⁄ ¡√∆∫ ¡≈͉∂ √≈Ê∆¡ª È≈Ò Í±È ÓÈπæ÷ Á∂ ±Í «Úæ⁄ Ì∂∫‡ ’Á∂ ‘ªÕ ¿πÈ∑ª È≈Ò «√æË∂
√«‘ÔØ◊ ‹ª √ßÿÙ ’Á∂ ‘ªÕ «¬√ Á«¬¡≈ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ Á∆ Â∑ª ‹ª Ì≈Úπ’ √Ïß˪ Á≈ ¿πÈ∑ª È≈Ò Í«‘Ò’ÁÓ∆
’ √’Á∂ ‘ª ‹Ø «Ï‘Â ¡Â∂ «˜¡≈Á≈ ¿πÍ⁄≈’Â≈ ͱÈ √ß◊«·Â √Ó±‘ª Á∂ Ò椉 ‘ÈÕ
F. ÂπÒÈ≈ÂÓ’ √«ÊÂ≈ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ ’߇ØÒ- Í«‘Ò∂ √Ó±‘ ‘Ø √Ó±‘ª Á∆ ÂπÒÈ≈ «Úæ⁄ «˜¡≈Á≈ √«Ê ¡Â∂
«‡’≈¿± ‘πßÁ∂ ‘È «’™«’ «¬‘ ◊±Û∑Â≈ ¡Â∂ ÍzÂæ÷ √Ïß˪ È≈Ò √ß◊«·Â ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ «¬√ Á∂ «¬Ò≈Ú≈, «¬È∑ª
√Ó±‘ª Á≈ ’ج∆ «ÚÙ∂Ù ¿πÁ∂Ù Ú∆ È‘∆∫ ‘πßÁ≈ ˛Õ «’™«’ «¬‘ √Ó»‘ Í«‘Ò∂ √Ïß˪ ÚæÒØ∫ Òæ◊∂ «‘ßÁ∂ ‘È «¬√
Ò¬∆ ¿πÈ∑ª Á∂ ÓÀ∫Ïª Á∂ «ÚÚ‘≈ª ”Â∂ ’߇ØÒ Ú∆ æ«÷¡≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ «¬‘ ’߇ØÒ √πÌ≈«Ú’ ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ «‹Ú∂∫
Íπ√’≈, «ÈßÁ≈, ¡ÍÓ≈È ¡≈«ÁÕ

Í«‘Ò∂ √Ó±‘ ˘ Í«‘Òª «’™ Óß«È¡≈ ‹ªÁ≈ ˛?
(Why Primary Group are Regarded as Primary?)
Í«‘Ò∂ √Ó±‘ª ˘ √Ó∂∫ ¡Â∂ Ó‘æÂÚ ÁØÈØ∫ ‘∆ «ÁzÙ‡∆’؉≈ È≈Ò Í«‘Ò Íz≈Í ˛Õ √Ó∂∫ Á∂ «ÁzÙ‡∆’؉ È≈Ò «¬‘ «¬√ Ò¬∆
Í«‘Ò ˛ «’ Ïæ⁄≈ ‹ÈÓ ÂØ∫ ‘∆ «¬È∑ª √Ó±‘ª «Úæ⁄ «‘‰ Á∂ Ò¬∆ Әϱ ‘πßÁ≈ ˛Õ ¡È∂’ª √≈Òª Âæ’ Âª Í«Ú≈ ‘∆
¿π√ Á∂ ‹∆ÚÈ Á≈ ¡Ë≈ ‘πßÁ≈ ˛Õ ’πfi Úæ‚∂ ‘؉ ”Â∂ ¿π‘ Ïæ⁄∂ Á∂ √Ó±‘ª ¡Â∂ ◊π¡ª„∆¡ª Á≈ ÓÀ∫Ï ‘Ø ‹ªÁ≈ ˛Õ Ó‘æÂÚ
Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ «¬‘ «¬√ Ò¬∆ Í«‘Òª ‘È «’ «¬’ «Ú¡’Â∆ ¡≈͉∂ Ï⁄ÍÈ ¡Â∂ Ùπ±¡≈Â∆ √Ó∂∫ «Úæ⁄ ’∂ÚÒ «¬È∑ª
Í«‘Ò∂ √Ó±‘ª Á≈ ÓÀ∫Ï «‘ßÁ≈ ˛Õ «¬√∂ ’≈È È≈Ò ‘Ø √Ó±‘ª Á∆ ¿πÓ∆Á «¬‘ √Ó±‘ «Ú¡’Â∆ Á∂ ‹∆ÚÈ ”Â∂ ÚË∂∂
ÍzÌ≈Ú Í≈™Á≈ ˛Õ ‹∂’ ¡√∆∫ ’‘∆¬∂ «’ «Ú¡’Â∆ ‹Ø ’πfi ‘πßÁ≈ ‘À ¿π‘ ¿πÈ∑ª √Ó±‘ª Á∂ ’≈È ‘πßÁ≈ ˛ ª ·∆’ È‘∆∫
‘ØÚ∂◊≈Õ ’±Ò∂ Á∂ ÷πÁ Á∂ ÙÏÁª «Úæ⁄, ““¿π‘ ¡È∂’ªŒ «ÁzÙ‡∆’؉ª ÂØ∫ Í«‘Òª ‘È, Ízß± Óπæ÷ ÂΩ ”Â∂ «¬√ ’≈È È≈Ò «’
¿π‘ «Ú¡’Â∆ Á∆ √Ó≈«‹’ Íz«’Â∆ ¡Â∂ ¡≈ÁÙª Á∂ «ÈÓ≈‰ «Úæ⁄ ¡Ë≈̱ ‘ÈÕ””

Í«‘Ò∂ √Ó±‘ª Á≈ Ó‘æÂÚ (Significance of Primary Groups)
Í«‘Ò∂ √Ó±‘ Á≈ √Ó≈‹ «Úæ⁄ Ó‘æÂÚ ˛Õ Ï±Ó (Broom) È∂ «¬√ Á∂ Ó‘æÂÚ ˘ √ÍæÙ‡ ’Á∂ ‘ج∂ «Ò«÷¡≈ ˛, ““Í«‘Ò∂
√Ó±‘ «Ú¡’Â∆ ¡Â∂ √Ó≈‹ Á∂ «Úæ⁄ ’∆Â∆ √Ì ÂØ∫ Ó‘æÂÚͱÈ ’Û∆ ˛Õ Í«‘Ò∂ √Ó±‘ Á∆ √‘≈«¬Â≈ È≈Ò «Ú¡’Â∆
˘ Ì≈Ú≈ÂÓ’ √πæ«÷¡≈ Íz≈Í ‘πßÁ∆ ‘À ¡Â∂ «¬È∑ª Á∂ Ó≈«Ë¡Ó È≈Ò «Ú¡’Â∆ ¡≈͉∂ ¿πµ⁄∂ Ò’Ùª ˘ Íz≈Í ’Á≈
˛Õ””
Í«‘Ò∂ √Ó±‘ Á∂ Ó‘æÂÚ ˘ ¡√∆∫ ‘∂· «Ò÷∂ ¡Èπ√≈ √Ófi √’Á∂ ‘ª-
A. «Ú¡’Â∆ÂÚ Á∂ «Ú’≈√ «Úæ⁄ √‘≈«¬’- Í«‘Ò∂ √Ó±‘ Á≈ √Ì ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ Ó‘æÂÚ «¬√ Ò¬∆ ˛ «’ «¬‘ «Ú¡’Â∆
Á∂ «Ú¡’Â∆ÂÚ Á∂ «Ú’≈√ «Úæ⁄ √Ì ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ √‘≈«¬’ ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ Ïæ«⁄¡ª «Úæ⁄ √∂Ú≈, ÙË≈, «È¡≈,

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 127