Page 135 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Óπæ÷ ÂæÂ

È؇ ¿πÓ∆Áª, Íz∂Ó √«‘ÔØ◊ ¡Â∂ Á«¬¡≈ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ ¡≈«Á Á∂ ◊π‰ Í«Ú≈ ¡Â∂ Ïæ«⁄¡ª Á∂ ÷∂‚ √Ó±‘ ¡Â∂ ◊π¡ª„
«Úæ⁄ «‘ ’∂ ‘∆ Íz≈Í ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ Í«‘Ò∂ √Ó±‘ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ‘∆ ¿π√ Á∂ √≈∂ ‹∆ÚÈ Á≈ «ÈÓ≈‰ ‘πßÁ≈ ˛Õ

È؇√ ’±Ò∂ È∂ Í«‘Ò∂ √Ó±‘ª ˘ “ÓÈπæ÷∆ Íz«’Â∆ Á∆ È√∆” (Nursery of human nature)
«’‘≈ ˛Õ

B. √Ó≈«‹’ ¡Èπ’±Ò «Úæ⁄ √‘≈«¬’- Ïæ⁄≈ √Ì ÂØ∫ Í«‘Òª Í«Ú≈ ¿π√ Á∂ Ï≈¡Á ¥∆Û≈ √Ó±‘, ◊π¡ª„ ¡≈«Á Á∂
√øÍ’ «Úæ⁄ ¡≈™Á≈ ˛ ¡Â∂ ¿π√ Á∂ ¡≈ÁÙ, ÓÈØ«ÚÂ∆, ¡≈Áª, π⁄∆¡ª, Ú≈Â≈Ò≈Í Á∂ „ß◊ ˘ Á∂÷Á≈
˛ ¡Â∂ «√æ÷Á≈ ˛Õ «¬√ È≈Ò √Ó≈«‹’ ¡Èπ’±ÒÈ «Úæ⁄ ¿π√ ˘ ’«·È≈¬∆ È‘∆∫ ‘πßÁ∆Õ
C. √πæ«÷¡≈ ÍzÁ≈È ’Á∂ ‘È- Í«‘Ò∂ √Ó±‘ «Ú¡’Â∆ Á∆ √ÓÊ≈ ¡Â∂ π⁄∆ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ æ÷Á∂ ‘ج∂ ¿π√ Á∂ Ò’Ùª
Á≈ «ÈË≈‰ ’Á∂ ‘È ¡Â∂ «¬√ Â∑ª «Ú¡’Â∆ ˘ «˜¡≈Á≈ √πæ«÷¡≈ ÍzÁ≈È ’Á∂ ‘ÈÕ
D. Ó≈È«√’ √ßÂπÙ‡∆ ÍzÁ≈È ’Á≈ ˛- «‹Ú∂∫ «’ ¡√∆∫ √ÍæÙ‡ ’ ¸æ’∂ ‘ª «’ Í«‘Ò∂ √Ó±‘ Á∂ ÓÀ∫Ïª «Úæ⁄ ¡≈‘Ó‰∂-
√≈‘Ó‰∂ Á∂ √ÏßË ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ «¬√ ’≈È «Ú¡’Â∆¡ª «Úæ⁄ «ÈøÂ ◊±Û∑∂ √ÏßË «Ú’«√ ‘πßÁ∂ ‘È, ¡≈Í√ «Úæ⁄
◊æÒÏ≈ ’Á∂ ‘È, ‘≈√≈-Ó˜≈’ ’Á∂ ‘È, «Í¡≈ ÁπÒ≈ ’Á∂ ‘È, Áπæ÷- √πæ÷, ¡≈͉∂-Ï∂◊≈È∂ Á∆ ◊æÒ
’Á∂ ‘ÈÕ «¬√ È≈Ò ÓÀ∫Ïª «Úæ⁄ «ÈøÂ ¡≈ÂÓ«ÚÙÚ≈√ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ ‹≈«◊à‘Ø ‹ªÁ∆ ˛ ¡Â∂ Ó≈È«√’
ÙªÂ∆ ¡Â∂ √ßÂπÙ‡∆ Íz≈Í ‘πßÁ∆ ˛Õ
E. ÓÈπæ÷∆ ◊π‰ª Á≈ «Ú’≈√- Í«‘Ò∂ √Ó±‘ª ÚæÒØ∫ ‘∆ Ïæ⁄≈ ¡≈⁄≈ «ÚÚ‘≈, Á«¬¡≈ Á∆ Ì≈ÚÈ≈, √«‘ÔØ◊, «Â¡≈◊
¡≈«Á ◊π‰ª ˘ «√æ÷Á≈ ˛Õ Í«‘Ò∂ √Ó±‘ ÚæÒØ∫ ÓÈπæ÷ ÓÈπæ÷∆’È (Humanization) ‘πßÁ≈ ˛Õ ’±Ò∂ Á∂ ÙÏÁª
«Úæ⁄, ““Í≈Ù«Ú’ Íz∂‰≈Úª Á≈ ÓÈπæ÷∆’È ’È≈ ‘∆ Í«‘Ò∂ √Ó±‘ª ÚæÒØ∫ ’∆Â∆ ‹≈‰ Ú≈Ò∆ √ßÌÚ ÂΩ ”Â∂
√Ì ÂØ∫ Úæ‚∆ √∂Ú≈ ˛Õ””
F. √Ó≈«‹’ ’߇ØÒ Á∂ √≈ËÈ- Í«‘Ò∂ √Ó±‘ «Ú¡’Â∆¡ª ”Â∂ ’߇ØÒ √Ê≈«Í ’Á∂ ‘È «‹√ È≈Ò √Ó≈‹ Á∂
√ß◊·È ˘ «ÁzÛÂ≈ «ÓÒÁ∆ ˛ ¡Â∂ √Ó≈‹ Á≈ ’ßÓ √π⁄≈± ±Í È≈Ò ⁄æÒÁ≈ ˛Õ
«Ú¡’Â∆ Á∂ ’ßÓ Ù’Â∆ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ’Á∂ ‘È- Í«‘Ò∂ √Ó±‘ «Ú¡’Â∆ Á∂ ’ßÓ Ù’Â∆ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ’Á∂ ‘ÈÕ
Í«‘Ò∂ √Ó±‘ Á∂ ÓÀ∫Ï ¡≈Í√ «Úæ⁄ «¬’-Á±√∂ Á∆ √Óæ«√¡≈ ˘ √ÓfiÁ∂ ‘È ¡Â∂ ¿π√ Á≈ ‘æÒ ’æ„Á∂ ‘ÈÕ «¬‘
¿πÈ∑ª Á∂ ’ßÓ ’È «Úæ⁄ Í≈√«ÍÃ’ ¬∂’Â≈, ¿πÈ∑ª Á∆ ’≈‹ √ÓæÊ≈ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ’Á∆ ˛Õ
G. «√‘ÂÓßÁ ÓÈØß‹È ÍzÁ≈È ’Á∂ ‘È- Í«‘Ò∂ √Ó±‘ ¡≈͉∂ ÓÀ∫Ïª ˘ «√‘ÂÓøÁ ÓÈØß‹È ÍzÁ≈È ’Á∂ ‘ÈÕ
¡≈Ëπ«È’ √Ó≈‹ª «Úæ⁄ ’≈ØÏ≈ ÓÈØß‹È Á∂ «¬Ò≈Ú≈ «Ú¡’Â∆ ¡≈͉∂ Í«Ú≈ ¡ª„-◊π¡ª„ ¡Â∂ ÷∂‚ Á∂
√Ó±‘ «Úæ⁄ ‘∆ ¡≈͉∂ ÷≈Ò∆ √Ó∂∫ ˘ ÏÂ∆ ’Á∂ ‘È ¡Â∂ ¡≈͉≈ ÓÈØß‹È ’Á≈ ˛Õ
H. Ì≈ÚÈ≈ÂÓ’ √πæ«÷¡≈- Í«‘Ò∂ √Ó±‘ «¬√ Â∑ª Á≈ Ú≈Â≈ÚÈ Ï‰≈™Á∂ ‘È, «‹√ «Úæ⁄ «Ú¡’Â∆ ¡≈͉∂ ¡≈Í
˘ Ì≈ÚÈ≈ÂÓ’ ±Í È≈Ò √πæ«÷¡Â √ÓfiÁ≈ ˛Õ ¡≈Ëπ«È’ ÌΩ«Â’ √Ó≈‹ª «Úæ⁄ «¬æÊ∂ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄ «¥ÂÓÂ≈
¡Â∂ «Á÷≈Ú∂ Á∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ Ò◊≈Â≈ Ú≈Ë≈ ‘Ø «‘≈ ˛, «¬√ Â∑ª Á∂ Ú≈Â≈ÚÈ Á∆ ˜± ‘πßÁ∆ ˛Õ Í«‘Ò∂
√Ó±‘ ‘∂’ √πæ÷-Áπæ÷ «Úæ⁄ √‘≈«¬Â≈ Á∂‰ Á≈ Ú≈¡Á≈ ’Á∂ «Ú¡’Â∆ ˘ Ì≈ÚÈ≈ÂÓ’ ±Í È≈Ò √πæ«÷¡Â
æ÷Á≈ ˛Õ
I. √ß√«¥Â∆ ÏÁÒ‰≈- Í«‘Ò∂ √Ó±‘ √ß√«¥Â∆ Á∂ ÏÁÒ‰ «Úæ⁄ Ó‘æÂÚͱÈ ÔØ◊Á≈È ˛Õ Í«‘Ò∂ √Ó±‘, √Ó±‘ Á∂
√≈«‘Â, ∆Â∆-«Ú≈˜ª, «ÈÔÓ, ÍzßÍ≈Úª, ‹È∆Â∆¡ª ¡≈«Á ˘ √πæ«÷¡Â æ÷Á≈ ˛ ¡Â∂ ¡≈͉∂ ÓÀ∫Ïª ˘
¿πÈ∑ª Á∆ ‹≈‰’≈∆ ÍzÁ≈È ’Á≈ ˛Õ È≈Ò ‘∆ √Ó±‘ Á∂ ÈÀ«Â’ Íæ÷ ¡Â∂ ¿π√ Á∂ «ÚÚ‘≈«’ Íæ÷ Á∆ «√æ«÷¡≈
Á∂ ’∂ √Ó≈‹ Á∂ √ß◊·È ˘ «ÁzÛÂ≈ ÍzÁ≈È ’Á≈ ˛Õ
A@. √Ó≈‹∆’È «Úæ⁄ √‘≈«¬’- Í«‘Ò∂ √Ó±‘ «Ú¡’Â∆ ˘ √Ó≈‹ «Úæ⁄ «‘‰ Á∆ ’Ò≈ «√æ÷Á≈ ˛Õ «¬È∑ª √Ó±‘ª
æ
∂
æ
z
∂
∑
«Ú⁄ «‘ ’ «Ú¡’Â∆ √Ó≈‹ «Ú⁄ Í⁄«Ò ∆Â∆-«Ú≈˜ª Á≈ Í≈Ò‰ ’Á≈ ˛ ¡Â ¿Èª √≈«¡ª Á≈ «◊¡≈È
æ
π
±
∂
z
Ú∆ Í≈Í ’ Ò∫Á≈ ˛Õ «¬√ Ò¬∆ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛ «’ Í«‘Ò √Ó‘ «Ú¡’Â∆ Á≈ √Ó≈‹∆’È ’Á≈ ˛Õ
À
128 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY