Page 172 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñD: √Ó≈«‹’ √ß√Ê≈Úª

ÍØÙ‰ Á∂ Ò¬∆ È√∆ ¡Â∂ Ø◊∆¡ª Á∆ √∂Ú≈ ’È Ò¬∆ ‘√ÍÂ≈Ò ÷πæÒ∑ ◊¬∂ ‘ÈÕ √ß÷∂Í «Úæ⁄ «’‘≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ «’ È؇
Í«Ú≈ Á∂ ÍzßÍ≈◊ √≈∂ ’ßÓ ‘π‰ Ï≈‘ Á∆¡ª √«ÓÂ∆¡ª ¡Â∂ √ß√Ê≈Úª Á∂ ‘æÊ «Úæ⁄ ⁄Ò∂ ◊¬∂ ‘ÈÕ
B. Í«Ú≈ Á∂ ¡’≈ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ (Changes in the size of the family)- ÍzßÍ≈◊ «ÁzÙ‡∆’؉ È≈Ò ÒØ’ª
Á∂ ÓßÈ «Úæ⁄ «¬’ ◊Ò Ë≈È≈ È∂ «¬‘ ‹Û∑ ÎÛ∆ ‘ج∆ √∆ «’ Í«Ú≈ «Úæ⁄ «‹ßÈ∂ Ú∆ Ïæ⁄∂ ÍÀÁ≈ ‘Ø ‘∂ ‘È ¿π‘ √≈∂
Ì◊Ú≈È Á∆ Á∂‰ ‘È ¡Â∂ ¿π√ «Úæ⁄ ÓÈπæ÷ Á≈ ’ج∆ Ú∆ ‘æÊ È‘∆∫ ˛Õ «¬‘ Ë≈È≈ ¡æ‹ Â∂˜∆ È≈Ò ÏÁÒ ‘∆ ˛Õ
«Ú«◊¡≈È’ «√æ«÷¡≈, √ÈÂÂ∆ «ÒØË Á∆ «ÚË∆¡ª Á≈ ÍzÔØ◊, Á∂∆ È≈Ò «Ú¡≈‘ ¡≈«Á ¡«‹‘∂ ’≈È ‘È «‹È∑ª
È≈Ò «’ ‹ÈÓ Á ’≈Î∆ ÿæ‡ ‘ج∆ ˛ ¡Â∂ «¬√ È≈Ò Í«Ú≈ Á≈ ¡’≈ ÿæ‡ «‘≈ ˛Õ ¡æ‹ «¬’ ¡≈ÁÙ Í«Ú≈
Á≈ ¡≈’≈ ÍÂ∆ ÍÂÈ∆ ¡Â∂ ÁØ Ïæ⁄∂ ‘ÈÕ «¬√ Á≈ «¬’ ’≈È «Ú¡’Â∆Ú≈Á∆ ¡≈ÁÙ Ú∆ ˛Õ ÍzØ. ‘Ø‚≈‚ (Hodard)
È∂ ·∆’ ‘∆ «Ò«÷¡≈ ˛ «’ ¡æ‹ Á∂ ÈΩ‹Ú≈È-Óπ«‡¡≈ ’πÛ∆¡ª «¬’ “Ï∂Ï∆” Á∂ Óπ’≈ÏÒ∂ «¬’ “Ï∂Ï∆ ¡≈√‡∆Ó” (’≈)
˘ Íz≈Í ’È≈ «˜¡≈Á≈ Í√ßÁ ’Á∂ ‘È «’™«’ Ï∂Ï∆ ‹ª √ßÂ≈È ¿πÈ∑ª ”Â∂ ÈÚ∆∫ «˜ßÓ∂Ú≈∆ ÒæÁÁ∆ ˛ ‹ÁØ∫ «’ Ï∂Ï∆
¡≈√‡∆Ó (Ó؇’≈) ¿πÈ∑ª Á∂ ¡≈≈Ó ˘ ÚË≈™Á∆ ‘ÀÕ Í«Ú≈ Á∂ ¡’≈ ÿ‡‰ Á≈ «¬‘∆ ‘æ√ ˛Õ
C. Í«Ú≈ Á∂ √«‘ÔØ◊ ¡Ë≈ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ (Changes in the cooperative basis of the family)-Í«Ú≈
Á∂ ÓÀ∫Ïª «Úæ⁄ √«‘ÔØ◊ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ ¡æ‹ Ú∆ Ï’≈ ˛ ¡Â∂ √Ó≈‹Ù≈√Â∆¡ª Á≈ ’«‘‰≈ ˛ «’ ‘Ó∂Ù≈ Ï’≈
‘∂◊∆ Í ÚÂÓ≈È √Ó∂∫ «Úæ⁄ √«‘ÔØ◊ Á≈ ±Í ÏÁÒ «◊¡≈ ˛Õ ¡æ‹ Á≈ «Ú¡’Â∆ ¡≈͉∂ «Ú¡’Â∆◊ «‘æ ˘
¤æ‚ ’∂ √‘≈«¬Â≈ ’È ˘ ‘Ó∂Ù≈ «Â¡≈ È‘∆∫ ‘ØÚ∂◊≈Õ «¬’ Úæ‚≈ Ì≈ ¡≈͉∂ ¤Ø‡∂ Ì≈ ˘ «¬‘ √Ø⁄ ’∂ ÓÁÁ ’Á≈
˛ «’ ¤Ø‡≈ Ì≈ ¡≈ÍÁ∂ ÍÀª ”Â∂ ÷Û∑≈ ‘Ø ‹≈Ú∂ Í «¬‘ ÓÁÁ ‘π‰ ÁπÒÌ ˛ «’ ¿π‘ ¡≈͉∂ ’Ó≈¬∂ ËÈ Á≈ «‘æ√≈
¡≈͉∂ Ì≈ ˘ Á∂Ú∂Õ
D. ≈‹ ÚæÒØ∫ Í«Ú≈ Á∂ ’ßÓª Á≈ ‘؉≈ (Functions of family are being taken over by the State)-¡æ‹ Í«Ú≈
Á∂ √≈∂ Á±√∂ ’ßÓ ≈‹ Á∂ ‘æʪ «Úæ⁄ Í‘πß⁄Á∂ ‹≈ ‘∂ ‘ÈÕ ¡æ‹ ≈‹ Í«Ú≈ Á∂ ÍzÂ∆ (’) √«‘ÔØ◊∆ ¡Â∂ (÷) ’߇ØÒ
√ÏßË∆ ÁØ Â∑ª Á∂ ’ßÓ ’Á≈ ˛Õ √«‘ÔØ◊∆ ’ßÓ Á∂ ¡Ë∆È ≈‹ ’¬∆ ’ßÓ «‹Ú∂∫ Ó’≈Ȫ Á∆ «ÚÚ√Ê≈, ‘√ÍÂ≈Òª ¡Â∂
√∂Ú≈ Á∆ «ÚÚ√Ê≈, Ïæ«⁄¡ª Á∂ Í≈Ò‰ ÍØÙ‰ Á∆ «ÚÚ√Ê≈, «√æ«÷¡≈, Ï∂’≈∆ Á∂ √Ó∂∫ √Ó≈«‹’ √πæ«÷¡≈ ¡≈«Á ’Á≈
˛Õ ’߇ØÒ √ÏßË∆ ’ßÓª «Úæ⁄ «Ú¡≈‘ Á∆ ¿πÓ ¡Â∂ ‹∆ÚÈ √≈Ê∆ Á∆ ⁄؉ ˘ ’߇ØÒ ¡Â∂ «ÈÔ«Ó ’È≈, «Ú¡≈‘-
ÂÒ≈’ Á∆ √Óæ«√¡≈ ˘ ÂÀ¡ ’È≈, √ßÍÂ∆ √ÏßË∆ ¡«Ë’≈ª ˘ «ÈÙ«⁄ ’È≈ ¡≈«Á ’ßÓ Ù≈«ÓÒ ‘ÈÕ
E. «Ú¡≈‘ ¡Â∂ √∆«’ √Ïß˪ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ (Changes in marriage and sex-relation)-¡æ‹ Á∂∆ È≈Ò
«Ú¡≈‘ ¡ßÂ‹≈Â∆ «Ú¡≈‘ ¡Â∂ Íz∂Ó «Ú¡≈‘ Á∆ √ß«÷¡≈ «ÁÈ ÍzÂ∆ «ÁÈ ÚËÁ∆ ‹≈ ‘∆ ˛Õ Ï≈Ò «Ú¡≈‘ Á∆ Á
ÿæ‡ ‘ج∆ ˛Õ ¡æ‹ Á≈ ÈΩ‹Ú≈È ‘π‰ ¡≈«Ê’ ±Í È≈Ò ¡≈ÂÓ «ÈÌ ‘؉ Á∂ Ï≈¡Á ‘∆ «Ú¡≈‘ Í√ßÁ ’Á≈ ˛Õ
¡ßÂ‹≈Â∆ «Ú¡≈‘ ‘؉ Á∂ ’≈È ‹≈Â∆ ÍzÊ≈ Á∂ ÏßËÈ «„æÒ∂ ‘Ø ‘∂ ‘ÈÕ Í«‘Òª «ÚËÚ≈Úª ¡Â∂ ’π¡≈∆¡ª ÒÛ’∆¡ª
Á∂ ÍzÂ∆ √Ó≈‹ Á≈ ÓÈØÌ≈Ú ⁄ß◊≈ È‘∆∫ √∆ Í ¡æ‹ ¿πÈ∑ª ÍzÂ∆ Á«¬¡≈ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ ¡Â∂ √«‘‰Ù∆ÒÂ≈ Á∆ Ì≈ÚÈ≈
‹≈«◊z ‘Ø ‘∆ ˛Õ «Ú¡≈‘ Á∂ √ÏßË «Úæ⁄ «¬’ Í«ÚÂÈ ‘Ø ‘Ø «‘≈ ˛ «’ ‹∆ÚÈ √≈Ê∆ Á∆ ⁄؉ ‘π‰ Ó≈Â≈-«ÍÂ≈
‹ª ‘Ø √πæ«÷¡’ª ÚæÒØ∫ È≈ ‘Ø ’∂ ÷πÁ ÒÛ’≈ ‹ª ÒÛ’∆ ≈‘ƒ ‘πßÁ∆ ˛Õ ≈‹ ¡Â∂ √Ó≈‹ ÚæÒØ∫ “«¬’ «Ú¡≈‘” ”Â∂ ˜Ø
«ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ «¬‘∆ ¡≈ÁÙ «Ú¡≈‘ √Ó«fi¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ È≈Ò ‘∆ «Ú¡≈‘ «Úæ⁄ ØÓª√ Á≈ Âæ ‹πÛÁ≈ ‹≈ «‘≈
˛ ¡Â∂ ÂÒ≈’ ‹ª «Ú¡≈‘-ÂÒ≈’ Á∆ Á ÚæË ‘∆ ˛Õ
F. ÍÂ∆-ÍÂÈ∆ Á∂ √Ïß˪ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ (Changes in husband-wife relations)-Í«‘Ò∂ ÍÂ∆ ‘∆ ÍÂÈ∆ Á≈ √Ì
’πfi ‘πßÁ≈ √∆Õ ¿π‘ ÍÂÈ∆ ÚæÒØ∫ Á∂ÚÂ≈ ‹ª Ì◊Ú≈È Á∂ ±Í «Úæ⁄ ͱ«‹¡≈ ‹ªÁ≈ √∆Õ ⁄≈‘∂ ÍÂ∆ ¡æ«Â¡≈⁄≈∆, Ù≈Ï∆,
⁄Ø, ‚≈’±, ‹ª «ÌzÙ‡≈⁄≈∆ ‘∆ «’™ È≈ ‘ØÚ∂, ÍÂÈ∆ ˘ ¿π√ Á∂ ÍzÂ∆ ÚÎ≈Á≈ «‘ ’∂ ¿π√ Á∆ √∂Ú≈ ’È∆ ÍÀ∫Á∆ √∆Õ
¡æ‹ «¬√ Íz«’Â∆ «Úæ⁄ ‘ΩÒ∆-‘ΩÒ∆ Í«ÚÂÈ ¡≈ «‘≈ ˛Õ ¡æ‹ Á≈ ÍÂ∆ È≈Ó≈Â Á≈ ÍzË≈È «‘ «◊¡≈ ˛Õ √ß÷∂Í
«Úæ⁄ ¡æ‹ ÍÂ∆ ÍÂÈ∆ Á≈ Í≈√«ÍÃ’ √ÏßË ÍzÌ»ÂÚ È≈Ò √«‘ÔØ◊ ÚæÒ ÚæËÁ≈ ‹≈ «‘≈ ˛ ¡Â∂ ÍÂÈ∆ Á∂ ±Í «Úæ⁄
«¬√Â∆¡ª Á≈ ¡«Ë’≈ ÍπÙª Á∂ Ï≈Ï ‘∆ ‘Ø «‘≈ ˛Õ
G. «¬√Â∆¡ª, Ïæ«⁄¡ª ¡Â∂ ÈΩ‹Ú≈Ȫ Á∆ √«ÊÂ∆ ¡Â∂ ¡«Ë’≈ª «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ (Changes in the status and
rights of women, children and youths)- Í«Ú≈ «Úæ⁄ Í«‘Ò∂ Ó≈Â≈, ÍÂÈ∆ ¡Â∂ ÍπæÂ∆ Á∂ ±Í «Úæ⁄ «¬√Â∆¡ª
Á∆ ÁÙ≈ Â√ÔØ◊ √∆Õ ¡æ‹ ¿πÈ∑ª Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ ‘Ø «◊¡≈ ˛Õ «¬√ Â∑ª ¡æ‹ Ó≈Â≈-«ÍÂ≈ Á∆ «¬‘ ◊ÒÂ
Ë≈È≈ ÏÁÒ ‘∆ ˛ «’ Ïæ«⁄¡ª ˘ Ó≈’πæ‡ ‹ª «fiÛ’- ·’≈ ’∂ √‘∆ ≈√Â∂ ”Â∂ æ«÷¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ «¬√ È≈Ò
Í«Ú≈ «Úæ⁄ ¿πÈ∑ª Á∆ √«ÊÂ∆ ÏÁÒ ‘∆ ‘∂ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª ÓÈØÌ≈Ú ¡Â∂ «Ú⁄≈ª ˘ Ó≈ÈÂ≈ «ÁæÂ∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ «¬ßÈ≈ ‘∆
È‘∆∫ ¡æ‹ ÈΩ‹Ú≈Ȫ Á∆ √«ÊÂ∆ ¡Â∂ ¡«Ë’≈ª «Úæ⁄ Ú∆ Í«ÚÂÈ ‘Ø «‘≈ ˛Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 165