Page 167 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Óπæ÷ ÂæÂ

È؇ ¿πÈ∑ª ˘ Ó≈È«√’ √πæ«÷¡≈ ¡Â∂ ÙªÂ∆ Ú∆ È‘ƒ ÍÃ≈Í ‘πøÁ∆Õ «¬√∂ Ò¬∆ ¡«‹‘∂ Ïæ⁄∂ ¡Í≈Ë∆ ‘Ø ‹ªÁ∂ ‘È ‹Ø ◊æÒ
Ïæ«⁄¡ª Ò¬∆ √‘∆ ˛, ¿π‘∆ ◊æÒ Í«Ú≈ Á∂ ¡È∂’ª «Ú¡√’ ÓÀ∫Ïª ”Â∂ Ú∆ Ï≈Ï »Í «Úæ⁄ Ò≈◊» ‘πøÁ∆ ˛Õ
I. Úæ÷-Úæ÷ ’øÓ (Miscellaneous Functions)-¿πÍØ’Â ’øÓª ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ Í«Ú≈ ’πfi ‘Ø ’øÓª ˘ Ú∆ ’Á≈ ˛,
«‹È∑ª Á≈ Úȉ «¬√ ÍÃ’≈ ˛-

(¡) ÓÈπæ÷∆ ¡ÈπÌÚª Á∆ Úø‚ (Transmission of Human-experiences)-Í«Ú≈ ÓÈπæ÷∆ ¡ÈπÌÚª ˘ «¬’ Í∆Û∑∆
ÂØ∫ Á»√∆ Í∆Û∑∆ Âæ’ Í‘πø⁄≈™Á≈ ˛, ‹∂’ ‘∂’ Í∆Û∑∆ «Úæ⁄ ‘∂’ Ïæ⁄∂ ˘ ÓÈπæ÷∆ ¡ÈπÌÚª ¡Â∂ √æ«Ì¡Â≈ Á∆
√øÍ»È Íë’«¡≈ ˘ «Î ÂØ∫ Áπ‘≈¿π‰≈ ÍÚ∂ ¡Â∂ Ùπ» ÂØ∫ ‘∆ ‘∂’ Ú√» Á≈ ÈÚ∂∫ «√∂ ÂØ∫ ’È≈ ÍÚ∂ ª Ù≈«¬Á
ÓÈπæ÷ ‹ø◊Ò∆ ¡Ú√Ê≈ «Úæ⁄ ‘∆ Ï«‰¡≈ ‘∂◊≈Õ Í«Ú≈ ÓÈπæ÷∆ ¡ÈπÌÚª ˘ Í∆Û∑∆ Á Í∆Û∑∆ Úø‚Á≈ ˛Õ «¬√
È≈Ò √æ«Ì¡Â≈ Á≈ «Ú’≈√ Ú∆ ¡√≈È ‘Ø ‹ªÁ≈ ˛Õ
(Ï) ÓÈØø‹È Á≈ √≈ËÈ (Means of Recreation)-Í«Ú≈ Á≈ «¬’ ÍÃÓπæ÷ ’øÓ ¡≈͉∂ ÓÀ∫Ïª Ò¬∆ ÓÈØø‹È Á∆
«ÚÚ√Ê≈ ’È≈ Ú∆ ˛Õ «Íæ¤Û∂ ‘ج∂ ‹ª ◊∆Ï √Ó≈‹ª Ò¬∆ «‹æÊ∂ Ï≈‘∆ ÓÈØø‹È Á∂ √≈ËȪ «‹Ú∂∫ «√È∂Ó≈,
’ÒæÏ ¡≈«Á ÂØ∫ √Ë≈‰ ‹ÈÂ≈ Ò≈Ì È‘ƒ ¿π·≈ √’Á∆, Í«Ú≈ ÓÈØø‹È Á≈ ¡«‹‘≈ ’∂∫Á ω ‹ªÁ≈ ˛ ‹Ø
«’ «ÏȪ ÍÀ√∂ ‘∆ «√‘ÂÓøÁ ÓÈØø‹È Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ’Á≈ ˛Õ Í«Ú≈ «Úæ⁄ Ïæ«⁄¡ª Á∆¡ª ÂØÂÒ∆¡ª ◊æÒª,
¿πÈ∑ª Á∂ ÓÈØø‹È «’«¡≈-’Ò≈Í, ÍÂ∆-ÍÂÈ∆ Á≈ «Í¡≈, ¡≈Í√ «Úæ⁄ ‘≈√≈-Ó˜≈’ ¡≈«Á ÓÀ∫Ïª Á∂ ÓÈ
Á≈ ¡«Â¿πµÂÓ √≈ËÈ Ï‰ ‹ªÁ≈ ˛, ¿π√∂ Â∑ª «Â˙‘≈ª Á∂ ÓΩ«’¡ª ”Â∂ Í«Ú≈ Á∂ ÓÀ∫Ï ¡≈Í√ «Úæ⁄ «ÓÒ ’∂
‹Ø √ø◊∆ ‹ª ÒØ’ ◊∆ ‹ª Ë≈«Ó’ Íπ√Â’ª ÍÛ∑Á∂ ‹ª Ì‹È-’∆ÂÈ ¡≈«Á ’Á∂ ‘È, ¿π√ È≈Ò Ú∆ ÓÀ∫Ïª
Á≈ «ÚÙ∂Ù ÓÈØø‹È ‘πøÁ≈ ˛Õ
(√) √Ó≈«‹’ ’ø‡ØÒ Á∂ ’øÓ (Functions of Social Control)-√Ó≈«‹’ ’ø‡ØÒ Á∂ ÷∂Â «Úæ⁄ Í«Ú≈ Á≈ Ó‘æÂÚ
Ï‘π «˜¡≈Á≈ ˛Õ Í«Ú≈ Úæ÷-Úæ÷ Â∑ª È≈Ò ¡≈͉∂ ÓÀ∫Ïª ”Â∂ ’ø‡ØÒ æ÷Á≈ ˛Õ «¬√ «ÚÙ∂ «Úæ⁄ ¡√ƒ ¡æ◊∂
«Ú√«Âz ⁄⁄≈ ’ª◊∂Õ
(Á) √Ó≈«‹’ √«ÊÂ∆ ÍÃÁ≈È ’È≈ (To Impart Social Status)-Í«Ú≈ ¡≈͉∂ ÓÀ∫Ïª ˘ «¬’ «ÚÙ∂Ù √Ó≈«‹’
√«ÊÂ∆ ÍÃÁ≈È ’Á≈ ˛Õ Í«Ú≈ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ‘∆ «¬‘ «ÈÙ«⁄ ‘πøÁ≈ ˛ «’ ¿π√ Á∂ ÓÀ∫Ï «’È∑ª ÒØ’ª È≈Ò
Ó∂Ò-«ÓÒ≈Í ’È◊∂ ¡Â∂ «’√ È≈Ò «Ú¡≈‘ √ÏøË √Ê≈«Í ’È◊∂ ¡Â∂ «’√ Â∑ª ÷≈‰-Í∆‰ Á≈ ÍÃÏøË
’È◊∂ ‹Ø Ïæ⁄≈ «ÏÒ≈ ‹ª ‡≈‡≈ Á∂ Í«Ú≈ «Úæ⁄ ‹ÈÓ ÒÚ∂◊≈, ¿π√ Á∆ √Ó≈«‹’ √«ÊÂ∆ ¿π√ Ïæ⁄∂ ÂØ∫ Úæ÷
‘ØÚ∂◊∆, «‹√ È∂ Ó˜Á» Í«Ú≈ «Úæ⁄ ‹ÈÓ «Ò¡≈ ˛Õ
¿πÍØ’Â Úȉ ÂØ∫ √ÍæÙ‡ ˛ «’ √Ó≈«‹’ ‹∆ÚÈ Á∂ «¬’ ÍÃÓπæ÷ ¡Ë≈ Á∂ »Í «Úæ⁄ Í«Ú≈ «¬’ Ó‘æÂÚÍ»È ’øÓ
’Á≈ ˛ ¡Â∂ «¬√∂ Ò¬∆ «¬√ Á≈ √Ó≈«‹’ Ó‘æÂÚ Ú∆ Ï‘π «˜¡≈Á≈ ˛, ÍÃø» «¬√ √ÏøË «Úæ⁄ «¬’ ◊æÒ «¬‘ Ô≈Á
æ÷‰ ÔØ◊ ˛ «’ ¡æ‹ ÈÚ∆¡ª ÍÃ√«ÊÂ∆¡ª Á∂ √ÏøË «Úæ⁄ Í«Ú≈ Á∂ ¿πÍØ’Â ’øÓª «Úæ⁄ Ó‘æÂÚÍ»È Í«ÚÂÈ
‘ج∂ ‘È, «‹È∑ª Á≈ Úȉ ¡√ƒ ¡æ◊∂ ’ª◊∂Õ

D.E Í«Ú≈ Á∂ Ì∂Á ‹ª ÍÃ’≈ (Kinds or Types of Family)

(¡) ÚøÙ È≈Ó Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ Í«Ú≈ Á∂ Ì∂Á- (A) «ÍÂzÚøÙ∆ Í«Ú≈ (Patrilineal Family)-«¬√ Â∑ª Á∂ Í«Ú≈ª
«Úæ⁄ «ÍÂ≈ Á∂ ÚøÙ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ‘∆ Ïæ«⁄¡ª Á≈ ÚøÙ «ÈÙ«⁄ ‘πøÁ≈ ˛Õ Ì≈Â∆ «‘øÁ» Í«Ú≈ «¬√∂ Â∑ª Á∂ ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ
(B) Ó≈ÂzÚøÙ∆ Í«Ú≈ (Matrilineal Family)-«‹È∑ª Í«Ú≈ª «Úæ⁄ Ïæ«⁄¡ª Á≈ ÚøÙ Ó≈Â≈ Á∂ Í«Ú≈ Á∂ ¡Ë≈
”Â∂ «ÈÙ«⁄ ‘πøÁ≈ ˛, Ó≈ÂzÚøÙ∆ Í«Ú≈ ¡÷Ú≈™Á∂ ‘ÈÕ Ó≈Ò≈Ú≈ Á∂ È≈«¬ª «Úæ⁄ «¬√ Â∑ª Á∂ Í«Ú≈ Í≈¬∂
‹ªÁ∂ ‘ÈÕ
(Ï) «Ú¡≈‘-√ÏøË Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ Í«Ú≈ Á∂ Ì∂Á- (A) «¬’ «Ú¡≈«‘¡≈ Í«Ú≈ (Monogamous Family)-‹∂’ «¬’
ÍπÙ «¬’ ‘∆ «¬√Â∆ È≈Ò «Ú¡≈‘ ’Á≈ ˛ ª ¡«‹‘∂ «Ú¡≈‘ ÂØ∫ ¿πÂÍ≥È Í«Ú≈ ˘ “«¬’ «Ú¡≈«‘¡≈ Í«Ú≈”
’«‘øÁ∂ ‘ÈÕ ¡æ‹ Á∆ √æ«Ì¡≈ √Ó≈‹ª «Úæ⁄ «¬√ Â∑ª Á∂ Í«Ú≈ √ÚØÂÓ ÓøÈ∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ (B) Ï‘π-«Ú¡≈«‘¡≈ Í«Ú≈
(Polygamous Family) ‹Á «¬’ «¬√Â∆ ‹ª ÍπÙ «¬’ ÂØ∫ ÚË∂∂ ÍπÙ ‹ª «¬√Â∆ È≈Ò «Ú¡≈‘ √ÏøË √Ê≈«ÍÂ
’Á≈ ˛ ª ¡«‹‘∂ «Ú¡≈‘ ÂØ∫ ¿πÂÍ≥È Í«Ú≈ ˘ “Ï‘π-«Ú¡≈«‘¡≈ Í«Ú≈” «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ¡«‹‘∂ Í«Ú≈ ÁØ
Â∑ª Á∂ ‘πøÁ∂ ‘È- (i) Ï‘π-ÍÂ∆ «Ú¡≈«‘¡≈ Í«Ú≈ (Polyandrous Family)-«¬√ Â∑ª Á∂ Í«Ú≈ «¬’ «¬√Â∆

160 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY