Page 184 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñE: ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈

A. Ì≈Â∆ √ø«ÚË≈È-Ì≈ Á≈ «Ò«÷ √ø«ÚË≈È Á∂Ù Á∆ ‹ÈÂ≈ ¡Â∂ √≈∂ «Ú«ÚËÂ≈Í»‰ √ø√«¥Â∆ Ú≈Ò∂ ÒØ’ª ˘ È؇
‹ØÛÁ≈ ˛Õ √ø«ÚË≈È «Ú¡√’ Ú؇ ¡«Ë’≈ Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ’’∂ ‹ÈÂ≈ ˘ Ù≈ÙÈ ’≈‹ª «Úæ⁄ √◊Ó Ì≈◊∆Á≈
ω≈™Á≈ ˛Õ √ø«ÚË≈È «¬‘ √ÍÙ‡ ’ «ÁøÁ≈ ˛ «’ √ø√Á≈ÂÓ’ ¡Â∂ √øÿ≈ÂÓ’ Ù≈ÙÈ-ÍæÁÂ∆¡ª Á≈ ‘∆ «Ú’≈√
«¬√ Á∂Ù «Úæ⁄ ‘ØÚ∂◊≈Õ Ù¡≈ÙÈ Á∂ √»Í «Úæ⁄ Ó‘æÂÚÍ»‰ Í«ÚÂÈ ’È Á≈ ¡«Ë’≈ «¬√ Á∂Ù Á∆ ‹ÈÂ≈ «Úæ⁄
«È«‘ Óø«È¡≈ «◊¡≈Õ √’≈ Á∆ Ù’Â∆ Á≈ √Ø ‹ÈÂ≈ ‘∆ ‘∂◊∆?
B. √ø«ÚË≈È Á∆ ÍÃ√Â≈ÚÈ≈-√ø«ÚË≈È Á∆ ÍÃ√Â≈ÚÈ≈ √ø«ÚË≈È Á≈ ’˘È∆ Ì≈◊ È‘ƒ ˛Õ ÍÃ√Â≈ÚÈ≈ √≈‚∆ ≈‹-
«ÚÚ√Ê≈ Á≈ √»Í «ÈË≈« ’Á∆ ˛Õ ÍÃ√Â≈ÚÈ≈ Á∂ «ÈÓ≈Â≈Úª È∂ √≈‚∆ ≈‹-«ÚÚ√Ê≈ Á∂ Ïπ«È¡≈Á∆ ¡≈ÁÙª,
¡≈√Ê≈Úª ¡Â∂ ÍÃ∂‰≈Úª ÂØ∫ Ú≈‰∆ ÍÃÁ≈È ’∆Â∆ ˛Õ ≈‹-«ÚÚ√Ê≈ √∆ ˛ ª ÍÃ√Â≈ÚÈ≈ ¿π√ Á∆ ¡≈ÂÓ≈;,
ÍÃ√Â≈ÚÈ≈ ¡Ë≈«ÙÒ≈ ˛ ª ≈‹-«ÚÚ√Ê≈ ¿π√ ”Â∂ ÷Û∑≈ Ó«‘Ò ˛Õ √ø«ÚË≈È Á∆ ÍÃ√Â≈ÚÈ≈ ≈‹-«ÚÚ√Ê≈ ˘
√Ófi‰ Á∆ ⁄≈Ï∆ ˛Õ
C. «Ïë‡Ù «Ú≈√Â-Ì≈Â∆ ≈‹-«ÚÚ√Ê≈ ”Â∂ ¡ø◊∂˜∆ Ù≈ÙÈ Á≈ ÍÃÌ≈Ú √ÚæÂ «ÁzÙ‡∆◊Ø⁄ ‘øÁ≈ ˛Õ ¡ø◊∂‹∆
Ù≈√È «Úæ⁄ Ó‘æÂÚÍ»‰ ≈‹È∆«Â’ ¡Â∂ «Ú’≈√ √ÏøË∆ ÎÀ√Ò∂ √’≈∆ „ø◊ È≈Ò ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ √ÈÕ «Ïë‡Ù ’≈Ò
«Úæ⁄ ¡≈¬∆. √∆. ¡À√. ¡«Ë’≈∆ Ù≈ÙÈ Á∂ Ó‘æÚÍ»‰ √ÂøÌ √ÈÕ √Ú≈Ë∆ÈÂ≈ ÂØ∫ Ï≈¡Á Á∆ È»ÂÈ ≈‹-«ÚÚ√Ê≈
«Úæ⁄ √≈∂ Í«ÚÂȪ ¡Â∂ ÈÚƒ È∆Â∆¡ª Á≈ Ì≈ √’≈∆ √∂Ú≈Úª ”Â∂ Í≈ «ÁæÂ≈ «◊¡≈Õ √≈∆¡ª ¡≈«Ê’ ¡Â∂
≈‹È∆«Â’ ◊Â∆«ÚË∆¡ª Á≈ √ø⁄≈ÒÈ √’≈∆ ¡«Ë≈’∆¡ª ¡Â∂ ÈΩ’Ù≈‘∆ Áπ¡≈≈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ‹Ø «Ïë‡Ù
«Ú≈√ ‘∆ ’‘∆ ‹≈ √’Á∆ ˛Õ
D. ¬∂∂’∆’‰ Á∆ √Óæ«√¡≈-√≈‚∂ ≈Ù‡-«ÈÓ≈Â≈Úª Á∂ √≈‘Ó‰∂ Ïπ«È¡≈Á∆ √Óæ«√¡≈ ¬∂∂’∆’‰ Á∆ √∆ ¡Ê≈Â
ÈÚ∂∫ ≈‹È∆Â∆ ’∂∫Á-«ÏøÁ» Á∆ √Ê¡≈ÍÈ≈ ¡Â∂ «Ú«ÚËÂ≈ ˘ «¬’ √»Â «Úæ⁄ √ø◊둉 ’ ≈Ù‡ Á≈ «ÈÓ≈‰ ‘∆
¿πÈ∑ª Á∆ «⁄øÂ≈ Á≈ «ÚÙ≈ √∆Õ È«‘» ‹∆ È∂ √ÍæÙ‡ «’‘≈ √∆ «’ Ó∂∂ ‹∆ÚÈ Á≈ Óπæ÷ ’øÓ Ì≈ Á≈ ¬∂’∆’‰ ˛Õ «¬√∂
’≈‰ Ì≈ Á∆ ≈‹È∆«Â’ ¬∂’Â≈ «Úæ⁄ ≈Ù‡∆ √’≈ Á∆ ÍÃË≈ÈÂ≈ ¡Â∂ ‘Ø «‘æ √Ó»‘ª ¡Â∂ ÿ懫◊‰Â∆¡ª
Á∂ ÍÃÂ∆ √ÓfiΩÂ∂ ¡Â∂ √≈Óø‹√ Á∆ È∆Â∆ ¡Í‰≈¬∆ ◊¬∆Õ ≈Ù‡∆ ¬∂∂’∆’‰ Á∆ √Óæ«√¡≈ È∂ ‘∆ ’∂∫Áz∆«¥Â ≈‹-
«ÚÚ√Ê≈ Á∆ ȃ‘ æ÷∆Õ
E. √Ó≈ÔØ‹È ¡Â∂ √«‘ÓÂ∆ Á∂ «√˪Â-◊Ã∂È«ÚÒ ¡≈√«‡È È∂ «Ò«÷¡≈ ˛ «’ Ì≈Â∆ √ø«ÚË≈È-«ÈÓ≈Â≈Úª È∂ √ø«ÚË≈È
Á∆ ⁄È≈ «Úæ⁄ ÁØ «√˪ª ÂØ∫ ’øÓ «Ò¡≈Õ «¬’ «¬‘ ˛ «’ √≈∂ ÎÀ√Ò∂ √«‘ÓÂ∆ È≈Ò ’∆Â∂ ‹≈‰, Ï‘πÓ Á∂ ˜Ø ”Â∂
È‘ƒÕ Á»√≈, √ÓfiΩÂ∂ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ ¡Ê≈ ¡ÒÍÓæ ‹ª «ÌøÈ Óæ Ú≈«Ò¡ª Á≈ «˜¡≈Á≈-ÂØ∫-«˜¡≈Á≈ «Ë¡≈ÈÕ Á∂Ù
Á∂ «ÚÌ≈‹È ¡Â∂ Í≈«’√Â≈È Á∂ «ÈÓ≈‰ Á∆ ÿ‡È≈ È≈Ò Á∂Ù Á∂ È∂Â≈ √Ófi ¸æ’∂ √È «’ Ï‘πÓ ÚæÒØ∫ ÎÀ√Ò≈ ÒæÁ‰≈
«¬’ ÈÚ∂∫ ÒØ’ÂøÂ Á∂ Ò¬∆ ⁄ø◊≈ È‘ƒ ‘∂◊≈Õ
F. ¡≈ËπÈ∆’∆’‰-¡≈ËπÈ∆’∆’‰ ÚÂÓ≈È Ôπæ◊ Á∆ Óπæ÷ ÍëÚÂ∆ ˛ ¡Â∂ ≈‹È∆Â∆’‰ «¬√Á∆ √ø⁄≈Ò’ Ù’Â∆Õ
¡≈Ëπ«È’Â≈ ÂØ∫ √≈‚≈ √Ó≈‹ ÍÃÌ≈«Ú ‘Ø«¬¡≈ ˛ ¡Â∂ √Ó≈‹ Á∂ ¡≈ËπÈ∆’∆’‰ È≈Ò ≈‹-«ÚÚ√Ê≈ Á∂ √»Í «Úæ⁄
«È÷≈ ¡≈«¬¡≈Õ ÈÚƒ «√æ«÷¡≈, Ù≈√’∆ ÈΩ’∆¡ª, «Ú¡√’ ÓÂ≈«Ë’≈ ¡Â∂ «ÚÚ√Ê≈ Á∂ «Ú√Â≈ È∂ Íπ≈ÂÈ
‹≈Â-Í≈ ”Â∂ ¡Ë≈« √Ó≈‹ ˘ ÏÁ«Ò¡≈Õ ¿πµ⁄∆¡ª ‹≈Â∆¡ª ¡Â∂ ¡Ó∆ª ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ Á«Ò ‹≈Â∆¡ª ¡Â∂
◊∆Ï ÒØ’ Ú∆ ≈‹È∆«Â’ «ÁzÙ‡∆ ÂØ∫ √ø◊«·Â ‘؉ Òæ◊∂; ¿πÈ∑ª Á∆¡ª ¡’ª’Ù≈Úª Úˉ Òæ◊∆¡ª ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’
«ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄ «¬’-Á»√∂ Á∂ «ÚØË∆ ω ◊¬∂Õ ⁄؉ª Á∂ Î√Ò»Í √≈∆¡ª ‹≈ª ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á∂ √Ó»‘ ≈‹-«ÚÚ√Ê≈
«Úæ⁄ √◊Ó Ì≈◊∆Á≈ ω ◊¬∂Õ
G. ËÓ «ÈÍ∂÷Â≈-Ì≈ «Úæ⁄ ËÓ È∂ ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈ ˘ Ï‘π ÍÃÌ≈«Ú ’∆Â≈ ˛Õ ËÓ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂
Ì≈ Á∆ Úø‚ ‘ج∆ ¡Â∂ Í≈«’√Â≈È Á∂ «ÈÓ≈‰ ÂØ∫ Ï≈¡Á Ú∆ Á∂Ù «Úæ⁄ «√æ÷, Í≈√∆, ‹ÀÈ ¬∆√≈¬∆, ÏπæË ËÓ
Á∂ «¬Ò≈Ú≈ «¬√Ò≈Ó Á∂ ¡ÈπÔ≈¬∆ «ÚÁÓ≈È ‘ÈÕ «¬√ Ò¬∆ ≈‹-«ÚÚ√Ê≈ Á∂ √»Í ˘ ËÓ«ÈÍ∂÷ ÿث٠’È≈
¡Í«‘≈Ô √∆Õ
H. ‹≈Â∆-‘∂Ò‚ ◊ØÒ‚ Á∂ ¡Èπ√≈, ““≈‹È∆Â∆ Á≈ ¡Ë≈ ‘؉ Á∆ Ï‹≈«¬ ‹≈Â∆ ¿π√ ˘ ÍÃÌ≈«Ú ’È Ú≈Ò≈
«¬’ Âæ ˛Õ”” ‹≈Â∆¡ª ¡≈͉∂ √ø«÷¡≈ -ÏÒ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ √ø◊«·Â ‘؉ Òæ◊∆¡ª ‘È, «ÈÚ≈⁄Ȫ Á∂ Í«‰≈Óª
˘ ÍÃÌ≈«Ú ’È Òæ◊∆¡ª ‘È ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ ÁÒª Á≈ “¡≈Ë≈” «Â¡≈ ’Á∆¡ª ‘ÈÕ ≈‹È∆«Â’ ÁÒª ˘
¡≈͉≈ ¿πÓ∆ÁÚ≈ ¸‰È «Úæ⁄ «¬‘ Á∂÷‰≈ ÍÀ∫Á≈ ˛ «’ ‹≈Â∆ Á≈ «’øÈ≈ √ø«÷¡≈-ÏÒ ˛, «’√ ‹≈Â∆ «Úæ⁄ «’øÈ∂ ◊πæ‡

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 177