Page 189 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Óπæ÷ ÂæÂ

È؇ D. √’≈ Á∆ «Èø’πÙÂ≈ ˘ √∆Ó ’È≈-‘∂’ Ù≈ÙÈ-«ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄ ’∂∫Á∆’‰ Á∆ ÍëÚÂ∆ ÚË ‘∆ ˛ ¡Â∂
√≈∆¡ª Ù’Â∆¡ª √’≈ Á∂ ‘æʪ «Úæ⁄ ’∂∫«Áz ‘πøÁ∆¡ª ‹≈ ‘∆¡ª ‘ÈÕ ÁÏ≈¡ √Ó»‘ ¡≈͉∂ √≈ËȪ Áπ¡≈≈
√’≈∆ «Èπ’øÙÂ≈ ˘ √∆Ó ’Á∂ ‘ÈÕ
E. √Ó≈‹ ¡Â∂ Ù≈ÙÈ «Úæ⁄ √øÂπÒÈ √Ê≈Í ’È≈-ÁÏ≈¡ √Ó»‘ª Á∆ ‘Ø∫Á Á≈ «¬’ Ò≈Ì «¬‘ ˛ «’ «Ú«ÌøÈ «‘æª Á∂
«Úæ⁄ √øÂπÒÈ «‹‘≈ Ï«‰¡≈ «‘øÁ≈ ˛ ¡Â∂ «¬√ Â∑ª ’ج∆ Ú∆ «¬’-Ó≈Â ÍÃÌ≈ÚÙ∆Ò √æÂ≈ ÍÀÁ≈ È‘ƒ ‘Ø √’Á∆Õ
F. «Ú¡’Â∆ ¡Â∂ √’≈ Á∂ «Ú⁄’≈ √ø⁄≈ Á∂ √≈ËÈ-ÁÏ≈¡ √Ó»‘ ÒØ’Âø«’ ≈‹ «ÚÚ√Ê≈ «Ú⁄æ «Ú¡’Â∆◊Â
«‘ª Á≈ ≈Ù‡∆ «‘æª Á∂ È≈Ò Â≈ÒÓ∂Ò √Ê≈«Í ’Á∂ ‘ÈÕ «¬‘ √Ó»‘ È≈◊«’ ¡Â∂ √’≈ Á∂ «Ú⁄’≈ √ø⁄≈
√≈ËÈ Á≈ ’øÓ ’Á∂ ‘ÈÕ
G. «ÚË≈ÈÓø‚Ò Á∂ «Íæ¤∂ «ÚË≈ÈÓø‚Ò Á≈ ’øÓ-ÁÏ≈¡ √Ó»‘ «ÚË∆-«ÈÓ≈‰ «Úæ⁄ «ÚË≈«¬’ª Á∆ √‘≈«¬Â≈ ’Á∂ ‘ÈÕ
¡≈͉∆ «ÚÙ∂ÙÂ≈ ¡Â∂ «◊¡≈È◊π»Â≈ Á∂ ’≈‰ «¬‘ «ÚË∆-«ÈÓ≈Â≈ √«ÓÂ∆¡ª Á∂ ÓÀ∫Ïª ˘ ÒØÛƒÁ∆ √Ò≈‘ «ÁøÁ∂
‘ÈÕ «¬È∑ª Á∆ √Ò≈‘ ¡Â∂ √‘≈«¬Â≈ ÁØÈØ∫ ‘∆ «¬øÈ∆¡ª ¿πÍÔØ◊∆ ‘πøÁ∆¡ª ‘È «’ «¬È∑ª ˘ «ÚË≈ÈÓø‚Ò Á∂ «Íæ¤∂ Á≈
«ÚË≈ÈÓø‚Ò «’‘≈ ‹≈‰ Òæ◊≈ ˛Õ

√ÚÀ-ÓπÒª’‰ (Self Assessment)
÷≈Ò∆ √Ê≈È ÌØ (Fill in the blanks):
A. ÷∂Â∆ «ÚÚ≈Á................«ÚÚ√Ê≈ ˘ ÍÃÌ≈«Ú ’Á∂ ‘ÈÕ
B. Ì≈ «Úæ⁄ ................Á∂ ⁄≈∂ Í≈√∂ ‘∆ √≈∆ ≈‹È∆Â∆ ÿπøÓÁ∆ ˛Õ
C. ÁÏ≈¡ √Ó»‘ Á∆ ÂπÒÈ≈............√≈Ó≈‹ È≈Ò ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ
D. ÁÏ≈¡ √Ó»‘ ˘................√Ó»‘ Ú∆ ’«‘øÁ∂ ‘ÈÕ

ÁÏ≈¡ √Ó»‘ ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ (Pressure Groups and Political Parties)
Ì≈ Á∆ ≈‹-«ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄ ≈‹È∆«Â’ ÁÒª ¡Â∂ ÁÏ≈¡ √Ó»‘ª «Úæ⁄ ¯’ ’È≈ «¬’ ¡Ω÷≈ ’øÓ ˛Õ √≈‚∂ Á∂Ù
«Úæ⁄ Ï‘πÁÒ∆ ÍÉ≈Ò∆ «Ú’«√ ‘ج∆ ˛ ¡Â∂ ÁÒª Á∆ √ø«÷¡≈ «¬øÈ∆ «˜¡≈Á≈ ˛ «’ ¿π‘ ◊πæ‡ ≈‹È∆Â∆ Á∂ ¿πÍ’‰
ω ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ «Î Ú∆ ≈‹È∆«Â’ ÁÒª ¡Â∂ ÁÏ≈¡ √Ó»‘ª «Úæ⁄ Ïπ«È¡≈Á∆ ¡øÂ ˛- ≈‹È∆Â∆ ÁÒ ⁄؉ª «Úæ⁄
«‘æ√≈ ÒÀ∫Á∂ ‘È, ‹ÁØ∫«’ ÁÏ≈¡ √Ó»‘ «ÈÚ≈⁄Ȫ «Úæ⁄ ¡≈͉∂ ¿πÓ∆ÁÚ≈ ÷Û∂ È‘ƒ ’Á∂; ≈‹È∆«Â’ ÁÒª Á∂
√ø’π«⁄ ¿πÁ∂Ù ‘πøÁ∂ ‘È; ≈‹È∆«Â’ ÁÒ «ÚË≈ÈÓø‚Òª «Ú⁄æ ’øÓ ’Á∂ ‘È, ‹Á«’ ÁÏ≈¡ √Ó»‘ «ÚË≈ÈÓø‚Òª
ÂØ∫ Ï≈‘ ’øÓ ’Á∂ ‘ÈÕ
ÍÃØ. ‘ÓÈ Î≈¬∆È Á≈ ’ÊÈ ˛ «’ ““«‹æÊ∂ «√˪ ¡Â∂ √ø◊·È «Úæ⁄ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ ’Ó‹Ø ‘؉◊∂ ¿πÊ∂ ÁÏ≈¡
√Ó»‘ ÍÈ͉◊∂, «‹æÊ∂ ÁÏ≈¡ √Ó»‘ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ‘؉◊∂ ¿πÊ∂ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ ’Ó˜Ø ‘؉◊∂ ¡Â∂ «‹æÊ∂ ≈‹È∆«Â’
ÁÒ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ‘؉◊∂ ¿πÊ∂ ÁÏ≈¡ √Ó»‘ ÁÏ≈ «ÁæÂ∂ ‹≈‰◊∂Õ””

ÁÏ≈¡ √Ó»‘ª Á∂ Â∆’∂ (Pressure Groups Techniques)
A. ÍÃ⁄≈ ¡Â∂ ÍÃ√≈ Á∂ √≈ËÈ-¡≈͉∂ ¿πÁ∂Ùª Á∆ ÍÃ≈ÍÂ∆ Á∂ Ò¬∆, ‹ÈÂ≈ «Úæ⁄ ¡≈͉∂ Íæ÷ «Úæ⁄ √ÁÌ≈ÚÈ≈ Á≈ «ÈÓ≈‰
’È Á∂ Ò¬∆ ¡Â∂ ¿πÁ∂Ù ÍÃ≈ÍÂ∆ «Úæ⁄ √‘≈«¬’ «√Ë ‘؉ Ú≈«Ò¡ª Á∂ «ÁzÙ‡∆’؉ ˘ ¡≈͉∂ Íæ÷ «Úæ⁄ ’È Á∂ Ò¬∆
ÁÏ≈¡ √Ó»‘ ÍÃÀ√, ∂«‚˙, ‡ÀÒ∆«Ú˜È ¡Â∂ ÍÃÌ≈ÚÙ≈Ò∆ √ø◊·Èª Á∆¡ª √∂Ú≈Úª Á≈ ¿πÍÔØ◊ ¡Â∂ ÍÃÔØ◊ ’Á∂ ‘ÈÕ
B. ¡ø’Û∂ ÍÃ’≈«Ù ’È≈-È∆Â∆-«ÈÓ≈Â≈Úª Á∂ √≈‘Ó‰∂ ¡≈͉∂ Íæ÷ ˘ ÍÃÌ≈ÚÙ≈Ò∆ „ø◊ È≈Ò ÍÃ√Âπ ’È Á∂
Ò¬∆ ÁÏ≈¡ √Ó»‘ ¡ø’Û∂ ÍÃ’≈«Ù ’Á∂ ‘È, ª «’ ¡≈͉∆ ◊æÒ ˘ Í»≈ ’Ú≈ √’‰Õ
C. ◊ØÙ·∆¡ª ¡≈ÔØ«‹Â ’È≈-¡æ‹’æÒ ÁÏ≈¡ √Ó»‘ «Ú⁄≈-Ú‡ªÁ≈ ¡Â∂ Ú≈Á-«ÚÚ≈Á Á∂ Ò¬∆ ◊ØÙ·∆¡ª, √ÀÓ∆È≈
¡Â∂ Ì≈Ù‰Ó≈Ò≈Úª ¡Â∂ Ú≈Â≈Úª ¡≈ÔØ«‹Â ’Á∂ ‘ÈÕ «¬È∑ª ◊ØÙ·∆¡ª «Úæ⁄ «ÚË≈«¬’≈ ¡Â∂ ÍÃÙ≈«√’≈ Á∂ √≈‘Ó‰∂
¡«Ë’≈∆¡ª ˘ ÏπÒ≈™Á∂ ‘È ¡Â∂ ¿πÈ∑ª ˘ ¡≈͉∂ Ó ÂØ∫ ÍÃÌ≈«Ú ’È Á≈ ÔÂÈ ’Á∂ ‘ÈÕ
D. √ø√Á Á∆ Ò≈Ï∆¡ª «Úæ⁄ √◊Ó «‘‰≈-ÁÏ≈¡ √Ó»‘ ¡≈͉∂ ¬∂‹ø‡ª ¡Â∂ Ú’∆Òª Á∂ Áπ¡≈≈ √ø√Á Á∂ √Ì≈ √ÁȪ
«Úæ⁄ ‹≈ ’∂ ÓÀ∫Ïª ˘ ÍÃÌ≈«Ú ’È Á≈ ÔÂÈ ’Á∂ ‘ÈÕ
E. «ÙÚÂ, Ï∂¬∆Ó≈È∆ ¡Â∂ ‘Ø ¿πÍ≈¡-¡≈͉∂ ¿πÁ∂Ù Á∆ æ«÷¡≈ Ò¬∆ ÁÏ≈¡ √Ó»‘ «ÙÚ Á∂‰ ÂØ∫ È‘ƒ ’Â≈™Á∂Õ
«’Â∂-«’Â∂ ª ÒØÛ ¡Èπ√≈ √π≈ ¡Â∂ √πøÁ∆ Á≈ Ú∆ ÍÃÔØ◊ ’Á∂ ‘ÈÕ

182 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY