Page 192 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñE: ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈

A. Ì≈Â∆ ≈‹È∆Â∆ «Úæ⁄ ÍÃøÍÚ≈Á∆ ÁÏ≈¡ √Ó»‘ «‹Ú∂∫ ‹≈Â∆, √ÓπÁ≈«¬, ËÓ ¡Â∂ ÍÃ≈Á∂«Ù÷ ◊πæ‡ «È‰≈«¬’ È؇
Ì»«Ó’≈ ¡Á≈ ’ ‘∂ ‘ÈÕ «˜¡≈Á≈Â ≈‹È∆«Â’ ÁÒ ‹≈Â∆ ¡Â∂ √ÓπÁ≈«¬ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ‘∆ ¡≈͉∂
¡ÈπÔ≈¬∆¡ª ˘ √ø◊«·Â ’Á∂ ‘ÈÕ ‹≈Â∆ √ÓπÁ≈«¬ ˘ ¡æ‹ Ú∆ Ì≈ «Úæ⁄ “Ï∂Â≈‹ Á∂ √Â≈‹” «’‘≈ ‹≈
√’Á≈ ˛Õ
B. «˜¡≈Á≈Â √ÓπÁ≈«¬ÂÓ’ ÁÏ≈¡ √Ó»‘ª ”Â∂ ≈‹È∆Â∆ ÁÒª Á≈ «ÈÔøÂ‰ ˛Õ ¿πÈ∑ª Á∆ ¡◊πÚ≈¬∆ ≈‹È∆«Â’
ÁÒª Á∂ È∂Â≈Úª Á∂ ‘æÊ «Úæ⁄ ˛ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª ˘ “ÁÒ Á∂ «Íæ¤∂ ÁÒ∆ √æÂ≈” «’‘≈ ‹≈ √’Á≈ ˛, ÍÃø» «¬‘ Ú∆ «¬’
«Ú⁄æÂ √æ⁄ ˛ «’ ÍÃÓπæ÷ ÚÍ≈-¿πÁÔØ◊ «‘ √Ó»‘ ÁÒ Á∂ «ÈÔøÂ‰ ÂØ∫ √Ú≈Ôæ ‘ÈÕ
C. ¡≈͉∂ ≈‹È∆«Â’ «‘æª Á∆ Í»Â∆ Á∂ Ò¬∆ ’¬∆ ≈‹È∆«Â’ ÁÒª È∂ ¡Ë-√À«È’ √»Í Ú≈Ò∂ ◊πÍÂ
√ø◊·Èª Á≈ Ú∆ «ÈÓ≈‰ ’∆Â≈ ˛Õ
D. √πÂøÂÂ≈ ÍÃ≈ÍÂ∆ ÂØ∫ Âπø Ï≈¡Á √Ú‹È’ È∆Â∆ Á∂ «ÈÓ≈‰ «Úæ⁄ ÁÏ≈¡ √Ó»‘ª Á∆ √∆«Ó ̻«Ó’≈
Á∂÷‰ÔØ◊ ˛Õ
E. «Í¤Ò∂ ’πfi √≈Òª «Úæ⁄ ’∂∫Á∆ √’≈ Á∆¡ª È∆Â∆¡ª ”Â∂ Ì≈ √øÿ Á∂ ≈‹ª Á≈ Ú∆ ÍÃÌ≈Ú ÍÀ‰ Òæ◊≈ ˛
¡Â∂ ≈‹, √ø◊«·Â ÁÏ≈¡ Í≈¿π‰ Á≈ ÔÂÈ ’È Òæ◊∂ ‘ÈÕ
F. ‹ÁØ∫ ≈‹ª «Úæ⁄ √ø«ÚÁ ¡Â∂ ◊À-’ª◊√∆ √’≈ª ’≈«¬Ó √È Âª ¿πÈ∑ª È∂ ¡≈͉∆¡ª Óø◊ª Á∂ √ÓÊÈ «Úæ⁄
’∂∫Á∆ √’≈ Á∂ «ÚØË «Úæ⁄ ÁÏ≈¡ ◊π懪 ˘ ÍÃ∂« ’∆Â≈Õ ¡«‹‘∆¡ª Óø◊ª «‹Ú∂∫ «˜¡≈Á≈ «ÚÙÚ«Ú«Á¡≈Ò≈,
«¬√Í≈ ’≈÷≈È∂ Á∆ √Ê¡≈ÍÈ≈, Â∂Ò-√ØË’ ’≈÷≈È∂ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈, √Ú‹È ¿πæÁÓ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ¡≈«Á Á∂
Ò¬∆ ‹ÁØ∫ ’Á∆ ≈‹≈ª «Úæ⁄ ¡øÁØÒÈ ‘ج∂ ª ◊À-’ª◊√∆ √’≈ª È∂ ¡øÁØÒÈ’≈∆¡ª Á∂ ÍÃÂ∆ ‘ÓÁÁ∆
Á≈ Úæ¬∆¡≈ ¡ÍÈ≈«¬¡≈Õ
G. ≈‹È∆«Â’ ÁÒª «Úæ⁄ «ÚËÓ≈È √ø√Ê≈◊ ÁÏ≈¡ √Ó»‘ È∂ ÁÒ Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ˘ ‘∆ ‚ªÚ≈‚ØÒ ’È Á∆
⁄∂Ù‡≈ ’∆Â∆ ˛Õ √æÂ≈Ë≈∆ ¡Â∂ «ÚØË∆ ÁÒª «Úæ⁄ ’øÓ ’ ‘∂ ◊π懪 È∂ Ï‘πÓ √’≈ Á∆ ’≈‹-ÍÉ≈Ò∆
˘ ‘∆ ¸‰ΩÂ∆ «ÁæÂ∆ ˛Õ
H. «ÚÁ∂Ù∆ √‘≈«¬Â≈ ¡Â∂ «ÚÁ∂Ù∆ Â’È∆«Ù¡Èª ”Â∂ «ÈÌ ‘؉ Á∂ ’≈‰ «ÚÁ∂Ù∆ Ò≈Ï∆ Ú∆ √≈‚∆¡ª È∆Â∆¡ª
˘ ÍÃÌ≈«Ú ’È Á∂ Ò¬∆ ÁÏ≈¡ Í≈™Á∆ ˛Õ
I. √ÓπÁ≈«¬ÂÓ’ ¡Â∂ ÍÃÁÙÈ’≈∆ ÁÏ≈¡ √Ó»‘ «‘ø√≈, ‹È-¡øÁØÒÈ, ‘ÛÂ≈Ò, ¡ÈÙÈ ¡Â∂ √æ«Â¡≈◊ë‘
Ú◊∂ ¡√ø«ÚË≈«È’ √≈ËȪ Á≈ ÍÃÔØ◊ ’È ÂØ∫ È‘ƒ «‘⁄’⁄≈™Á∂Õ
A@. Ì≈ «Úæ⁄ ÁÏ≈¡ √Ó»‘ Óπæ÷ ÂΩ Â∂ ÍÃÙ≈√’ª ˘ ÍÃÌ≈«Ú ’È «Ú⁄æ Òæ◊∂ «‘øÁ∂ ‘È È≈ «’ È∆Â∆-
«ÈÓ≈‰ ˘Õ
AA. Ì≈ «Úæ⁄ ¡≈Ó Ë≈‰≈ ÁÏ≈¡ √Ó»‘ª Á∆ ’≈‹-ÍæÁÂ∆ Á∂ Íë’»Ò ˛Õ «¬‘ ⁄ø◊≈ È‘ƒ Óø«È¡≈ ‹ªÁ≈
«’ «‘æ √Ó»‘ È∆Â∆-«ÈÓ≈Â≈Úª Á≈ Ó≈◊ ÁÙÈ ’ÈÕ ¡«‹‘≈ Ú∆ Óø«È¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ «’ ‹∂’ «¬’
Ú≈ √’≈ ÁÏ≈¡ ◊π懪 Á∂ ¡æ◊∂ fiπ’ ‹ªÁ∆ ˛ ª «Î ’ج∆ Ú∆ ÎÀ√Ò≈ √Ú‹È’ «‘æ «Úæ⁄ È‘ƒ «Ò¡≈
‹≈ √’Á≈Õ
ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫󫬑 «’‘≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ Ì≈ «Úæ⁄ ¡√ÓπÁ≈«¬ÂÓ’ ÁÏ≈¡ ◊πæ‡ «˜¡≈Á≈ ÍÃÌ≈ÚÙ¡≈Ò∆ ‘È ¡Â∂ ¿πÈ∑ª
«Úæ⁄ Ú∆ “‹≈Â∆” Á≈ ÍÃÌ≈Ú Á∂÷‰ÔØ◊ ‘πøÁ≈ ˛Õ ¿π√ ÂØ∫ Ï≈¡Á √ø√Ê≈ÂÓ’ ÁÏ≈¡ √Ó»‘ª È∂ ≈‹È∆Â∆ ˘ ÍÃÌ¡≈«ÚÍÂ
’∆Â≈ ˛Õ √ÓπÁ≈«¬ÂÓ’ ÁÏ≈¡ √Ó»‘ª ˘ ’∂ÚÒ “ÎÀ‚∂ÙÈ ¡≈Î «¬ø‚∆¡È ⁄À∫Ï√ ¡≈Î ’≈Ó√ ¡À∫‚ «¬ø‚√‡∆” ˘
‘∆ ¡≈Ëπ«È’ ÁÏ≈¡ √Ó»‘ Óø«È¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ

E.C Ù’Â∆, √æÂ≈ (ÍÃ≈«Ë’≈) ¡Â∂ ¡Ω«⁄æÂÔÍ»‰Â≈ (ÚÀËÂ≈)
(Power, Authority and Legitimacy)

(Ù’Â∆ Á∆ Ë≈‰≈óÒØ’ÂøÂ ¡Â∂ √Ú«Ë’≈Ú≈Á «Úæ⁄ Ù’Â∆)
√≈∂ ◊Â∆, √≈∂ √ÏøË, √≈∆¡ª Íë’«¡≈Úª, √≈∆ «ÚÚ√Ê≈ ¡Â∂ Íë’Â∆ «Úæ⁄ ÿ‡‰ Ú≈Ò∆ ‘∂’ ÿ‡È≈ Ù’Â∆
Á∆ ¡«Ì«Ú¡’Â∆ ˛Õ Í∂‡Ø,ÓÀ’√ Ú∂Ï ¡Â∂ ‘Ø Ï‘π √≈∂ «ÚÁÚ≈Ȫ È∂ Ù’Â∆ ˘ Ú∆ √Ó≈«‹’ ÍæË Á≈ «¬’ ÍÃÓπæ÷

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 185