Page 210 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñE: ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈

È؇

È؇√ ÍÃØÎÀ√ «Ò’≈’ Á∂ ÙÏÁª «Úæ⁄, ““≈‹È∆«Â’ ÁÒ ÂØ∫ √≈‚≈ Ì≈Ú È≈◊«’ª Á∂ ¿π√ √ø◊«·Â
√Ó»‘ È≈Ò ‘πøÁ≈ ˛ ‹Ø «¬’ ≈‹È∆«Â’ «¬’≈¬∆ Á∂ »Í «Úæ⁄ ’øÓ ’Á∂ ‘ÈÕ””

«¬È∑ª ÍÃ∆Ì≈Ù≈Úª ÂØ∫ √ÍæÙ‡ ˛ «’ ÓÂÀ’ÔÂ≈ ¡Â∂ «√˪ª Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ √ø◊«·Â ≈‹È∆«Â’ √Ó»‘ ‘πøÁ∂ ‘È, «‹È∑ª
Á≈ ¿πÁ∂Ù √æÂ≈ √øÿÙ «Úæ⁄ Ì≈◊ ÒÀ‰≈ ‘πøÁ≈ ˛Õ

≈‹È∆«Â’ ÁÒ Á∂ ˜»∆ Âæ («ÚÙ∂ÙÂ≈Úª)
(Essential Elements (Characteristics) of Political Party)
ÓÀ’≈¬∆Ú, «◊æÒ¥≈¬∆√‡, ¡À‚Óø‚ Ï’ ¡Â∂ ◊À‡Ò, ¡≈«Á «ÚÁÚ≈Ȫ È∂ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ Á∆¡ª ‹Ø ÍÃ∆Ì≈Ù≈Úª
«ÁæÂ∆¡ª ‘È, ¿πÈ∑ª Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ Á∆ ‘∂· «Ò÷∆¡ª «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª ‹ª ˜»∆ Âæ ÍÃ◊‡ ‘πøÁ∂ ‘È:
A. √ø◊·È- ≈‹È∆«Â’ ÁÒ «Úæ⁄ «¬’ √ø◊·È Á≈ ‘؉≈ ¡«Â ˜»∆ ˛Õ Úæ÷-Úæ÷ «Ú«Ù¡ª ¡Â∂ √Óæ«√¡≈Úª √ÏøË∆
√Ó≈È «Ú⁄≈ æ÷‰ Ú≈Ò∂ «Ú¡’Â∆ ‹Á Âæ’ √ø◊«·Â È‘ƒ ‘؉◊∂, ¿π‘ «¬’ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ Á≈ «ÈÓ≈‰ È‘ƒ
’ √’Á∂Õ ≈‹È∆«Â’ ÁÒª Á∆ Ù’Â∆ Ú∆ ¿πÈ∑ª Á∂ √ø◊·È ”Â∂ «ÈÌ ˛Õ √ø◊·È Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ‘∆ ¿π‘ ⁄؉ª «Úæ⁄
«‹æ ‘≈«√Ò ’Á∂ ‘È, √æÂ≈ ÍÃ≈Í ’Á∂ ‘È ¡Â∂ ¡≈͉∆¡ª È∆Â∆¡ª ˘ ’øÓ «Úæ⁄ «Ò¡≈™Á∂ ‘ÈÕ
B. √Ë≈‰ «√˪ª Á∆ ¬∂’Â≈- ≈‹È∆«Â’ ÁÒª Á≈ √ø◊«·Â »Í «Úæ⁄ ’øÓ ’È≈ ª ‘∆ √øÌÚ ˛, ‹Á ¿πÈ∑ª Á∂ ÓÀ∫Ï
«’È∑ª √Ë≈‰ «√˪ª √ÏøË∆ «¬’Óæ ‘Ø‰Õ Ó»Ò ÍÃÙȪ ”Â∂ «¬’√≈Â≈ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ¿π‘ «ÈøÂ √«‘ÔØ◊ È‘ƒ ’
√’Á∂Õ «ÏȪ «√˪ª Á∂ √Ê≈«Í √ø◊·Èª ˘ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ È≈ ’«‘ ’∂ ◊πæ‡ «’‘≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ ÁÒ Á∂ ÓÀ∫Ïª
Á«Ó¡≈È «ÈøÂ ÓÂÌ∂Á ‘Ø √’Á∂ ‘È, «‹È∑ª ˘ «ÈøÂ ◊æÒÏ≈ ¡Â∂ √ÓfiΩÂ∂ Á∂ Ó≈«Ë¡Ó È≈Ò ‘æÒ ’∆Â≈ ‹≈
√’Á≈ ˛Õ «√˪ª Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ‘∆ ÁÒ È∆Â∆-«ÈÓ≈‰ ’Á≈ ˛ ¡Â∂ √æÂ≈ ÍÃ≈ÍÂ∆ ÂØ∫ Ï≈¡Á ¿π√ ˘ Ò≈◊» ’Á≈
˛Õ ÁÒ ⁄؉ª «Úæ⁄ ¡≈͉∂ «√˪ª Á≈ ÍÃ⁄≈ ’Á∂ ‘È, ¡≈͉∂ ¿πÓ∆ÁÚ≈ª ˘ ‹ÈÂ≈ «Úæ⁄ √≈‘Ó‰∂ æ÷Á∂ ‘È ¡Â∂
¿πÈ∑ª ˘ √ÓÊÈ ÍÃ≈Í ’È Á≈ ÔÂÈ ’Á∂ ‘ÈÕ
C. √ø«ÚË≈«È’ √≈ËȪ «Úæ⁄ «ÚÙÚ≈√- ≈‹È∆«Â’ ÁÒª Ò¬∆ «¬‘ ˜»∆ ˛ «’ ¿π‘ ¡≈͉∂ «√˪ª, È∆Â∆¡ª,
«Ú⁄≈ª ¡Â∂ ÍÃØ◊≈Óª ˘ ’≈‹ »Í «Úæ⁄ ÏÁÒ‰ Ò¬∆ √ø«ÚË≈«È’ Ó≈◊ ¡ÍÈ≈¿π‰Õ ÓæÂÁ≈È ¡Â∂ ÓÂÁ≈Â≈ Á∂
ÎÀ√Ò∂ ˘ ¿πÈ∑ª ˘ Óøȉ≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ

√≈ÚË≈È∆ ◊Í ¿Í≈¡ ¡Â Ù√Â ¥ªÂ∆, «‹Ú∫ ◊-√«ÚË≈«È’ ¿Í≈Úª «Ú⁄ «ÚÙÚ≈√ ’È Ú≈«Ò¡ª
∂
π
π
æ
π
ø
∂
À
˘ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ È‘ƒ «’‘≈ ‹≈ √’Á≈, ¿π‘ √À«È’ √ø◊·È ‘∆ ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ
D. Ù≈√È ’È Á∆ «¬æ¤≈- ≈‹È∆«Â’ ÁÒª Á≈ «¬’ ¿πÁ∂Ù √æÂ≈ ¡Â∂ √’≈ ”Â∂ ’Ϙ≈ ’’∂ ¡≈͉∂ «√˪ª,
«Ú⁄≈ª ¡Â∂ È∆Â∆¡ª ˘ ’≈‹ »Í «Úæ⁄ ÏÁÒ‰≈ ‘πøÁ≈ ˛Õ Ù≈√È «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄ Ì≈◊ ÒÀ‰ Ú≈Ò∂ ˘ ≈‹È∆«Â’
ÁÒ È‘ƒ «’‘≈ ‹≈ √’Á≈Õ
E. ≈Ù‡∆ «‘æÂ- ≈‹È∆«Â’ ÁÒ «’√∂ «ÚÙ∂Ù Ú◊, ‹≈Â∆, ËÓ, √øÍÃÁ≈«¬ ¡≈«Á Ò¬∆ ‘∆ ’øÓ È‘ƒ ’Á∂, √◊Ø∫
«¬‘ √≈∂ Á∂Ù Ò¬∆ ’øÓ ’Á∂ ‘È ¡Â∂ ÿæ‡ «◊‰Â∆ ¡Â∂ Ï‘π-«◊‰Â∆ √≈«¡ª Á∂ «‘æª Á≈ «Ë¡≈È æ÷Á∂ ‘ÈÕ «¬√∂
Ò¬∆ ‘∆ Ï’ ’«‘øÁ∂ ‘È «’ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ ≈Ù‡∆ «‘æ Á∂ Ú≈Ë∂ Ò¬∆ √ø◊«·Â ≈‹È∆«Â’ √ÓπÁ≈«¬ ˛Õ
√ø÷∂Í «Úæ⁄ ¡√ƒ ’«‘ √’Á∂ ‘ª «’ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ ¡«‹‘∂ √ø◊«·Â √Ó»‘ ‘È ‹Ø «’√∂ √Óæ«√¡≈ ”Â∂ √Ó≈È «Ú⁄≈
æ÷Á∂ ‘È, ¡≈͉∂ «Ú⁄≈ª ˘ ’≈‹ »Í «Úæ⁄ ÏÁÒ‰ Ò¬∆ ¿π‘ √ø«ÚË≈«È’ √≈ËȪ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’Á∂ ‘È, ¿π‘
√æÂ≈ ÍÃ≈ÍÂ∆ Á∆ «¬æ¤≈ æ÷Á∂ ‘È, «‹È∑ª Á≈ ¿πÁ∂Ù ≈Ù‡∆ «‘æª «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ’È≈ ‘πøÁ≈ ˛Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 203