Page 302 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñG: ËÓ

√Ú-ÓπÒª’‰ (Self Assessment) È؇
‘∂· «Ò÷∂ ’ÊȪ «Úæ⁄ √æ⁄ ¡Â∂ fi»· Á∆ Í«‘⁄≈‰ ’ØÕ
(State Whether the following statements are True or False)
I. ËÓ ÓÈπæ÷ Á≈ ¡ÒΩ«’’ Ù’Â∆ È≈Ò √ÏøË ‹ØÛÁ≈ ˛Õ
A@. Ï≈¬∆ÏÒ «Úæ⁄ ÍÀ◊øÏ Á≈ √øÁ∂Ù ˛Õ
AA. «¬√≈¬∆ ËÓ Á∂ √ø√Ê≈Í’ ¬∆√≈ Ó√∆‘ √ÈÕ
AB. «√æ÷ ËÓ ˘ È≈ Óøȉ Ú≈Ò∂ Óø«Á «Úæ⁄ Í»‹≈ ’Á∂ ‘ÈÕ

ÏπæË ËÓ Á∂ «√˪Â
Ó‘≈ÂÓ≈ ÏπæË È∂ ‹◊ ¡Â∂ ‹∆Ú ˘ Óø«È¡≈Õ ÓÈπæ÷ ¡Ó ˛ ¡Â∂ ÈÙÚ, √∆«Ó ˛ ¡Â∂ ¡√∆Ó, ‹∆Ú ¡Â∂ √∆ «¬’
˛ ¡Â∂ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ ˛, ÏπæË «¬È∑ª ¿πÒfi‰ª «Úæ⁄ È‘ƒ ͬ∂Õ ‹Á Ú∆ ’Á∂ «’√∂ È∂ ¿πÈ∑ª ’ØÒØ∫ «¬√ Â∑ª Á∂ ÍÃÙȪ Á∂
¿πµÂ Á∂‰ Á∆ ◊æÒ ’∆Â∆ ª ¿πÈ∑ª ˘ «Ú¡Ê ÓøÈ ’∂ ‡≈ÒÁ∂ ‘∂Õ ÏπæË Á≈ «ÁzÙ‡∆’؉ ‘Ó∂Ùª ‘∆ «ÚÚ‘≈«’ «‘≈Õ
«¬√ «ÁÃÙ‡∆’؉ È≈Ò ÏπæË È∂ ¡≈͉∂ Á∆ ÈÀ«Â’ «Ú¡≈«÷¡≈ ’∆Â∆Õ ÏπæË ËÓ Á∂ ÍÃÓπæ÷ «√˪ ‘∂· «Ò÷∂ Â∑ª ‘È:

(I) ⁄≈ ¡≈«¡≈√Â- (A) Áπæ÷- ÏπæË ËÓ Áπæ÷Ú≈Á ˘ ÒÀ ’∂ ⁄æ«Ò¡≈ ˛Õ √≈≈ √ø√≈ Áπæ÷ ÌÍ» ˛, √≈∂ ÍÃ≈‰∆ «’√∂
È≈ «’√∂ Áπæ÷ ÂØ∫ Áπ÷∆ ‘ÈÕ Áπæ÷ Á∂ √ÏøË «Úæ⁄ ÏπæË ÷πÁ ’«‘øÁ∂ ‘È ““‹ÈÓ Ú∆ Áπæ÷ ˛, ˜≈ Ú∆ Áπæ÷ ˛, «Ú¡≈Ê∆ Ú∆
Áπæ÷ ˛, ÓΩ Ú∆ Áπæ÷ ˛, «Í¡≈ «Ú¤ØÛ≈ Ú∆ Áπæ÷, ◊À-«Í¡≈ Á≈ «ÓÒ‰≈ Ú∆ Áπæ÷ ˛, «¬¤πæ’ Ú√» Á≈ È≈ «ÓÒ‰≈
Ú∆ Áπæ÷ ˛Õ””
(B) Áπæ÷ √ÓπÁ≈«¬- √ø√≈ «Úæ⁄ Áπæ÷ ˛, «¬‘ √æ⁄ ˛Õ √Ú≈Ò «¬‘ ÍÀÁ≈ ‘πøÁ≈ ˛ «’ √≈∂ Áπæ÷ª Á≈ ’≈È ’∆ ˛? ÏπæË Á∆
«ÁzÙ‡∆ È≈Ò «¬√ Á≈ ’≈È «¬æ¤≈ ¡Â∂ Ò≈Ò√≈ ˛Õ «¬√ Ò≈Ò√≈ Á≈ ‹ÈÓ «’™ ¡Â∂ «’Ú∂∫ ‘πøÁ≈ ˛? «¬√ √ÏøË «Úæ⁄
ÏπæË È∂ «’‘≈ √∆ «’ »Í, Ó«‘’, ÙÏÁ, √, √øÍ’Ù, Ó≈È«√’ «Ú⁄≈ª ¡Â∂ «ÚÂ’«¡ª È≈Ò ÓÈπæ÷ ‹Á ¿πÓ∆Á
’Á≈ ˛ ª Ò≈Ò√≈ ‹ÈÓ ÒÀ∫Á∆ ˛ ¡Â∂ Áπæ÷ Á≈ ’ج∆ È≈ ’ج∆ √ÓπÁ≈«¬ (’≈È) ˜» ‘πøÁ≈ ˛Õ
(C) Áπæ÷ ÂØ∫ ¤π‡’≈≈- √ø√≈ Áπæ÷ ÌÍ» ˛ ¡Â∂ Áπæ÷ Á∂ ’≈È √ÓπÁ≈«¬ ˛ ¡Â∂ Áπæ÷ «ÈØË ¡Â∂ Áπæ÷ª ÂØ∫ Óπ’Â∆ Ú∆
√øÌÚ ˛Õ Áπæ÷ Á∂ ’≈È-Ò≈Ò√≈ Á∂ «Â¡≈◊‰ È≈Ò ‘∆ Áπæ÷ ÂØ∫ Óπ’Â∆ «ÓÒ √’Á∆ ˛Õ Ó‘≈ÂÓ≈ ÏπæË Á≈ ’«‘‰≈ √∆,
““√ø√≈ «Úæ⁄ ‹Ø Ú∆ ’πfi ⁄ø◊≈ Òæ◊Á≈ ˛, ¿π√ ÂØ∫ ‚È◊∂ ¡Â∂ ÌÀÌ∆ ‘؉◊∂, ¿π‘ Ò≈Ò√≈ ˘ ¤æ‚ √’‰◊∂Õ «¬æ¤≈Úª
”Â∂ ’ø‡ØÒ ’’∂ ‘∆ Áπæ÷ ÂØ∫ ¤π‡’≈≈ √øÌÚ ‘Ø √’Á≈ ˛Õ
(D) Áπæ÷ ÂØ∫ ¤π‡’≈∂ Á≈ √Â≈- ‹Á ÓÈπæ÷ ˘ Áπæ÷ª Á≈ ’≈È ÍÂ≈ ‘ØÚ∂ ª Áπæ÷ª ”Â∂ «‹æ ÍÃ≈Í ’È Á≈ ¡≈√≈È
˛Õ ’ج∆ Ú∆ ÓÈπæ÷ «¬√ √Â∂ Á≈ «Ë¡≈È «Úæ⁄ æ÷Á∂ ‘ج∂ Áπæ÷ª ”Â∂ ’ø‡ØÒ ’ √’Á≈ ˛Õ Ó‘≈ÂÓ≈ ÏπæË È∂ ‹Ø Ó≈◊
Áæ«√¡≈, ¿π‘ “Áπæ÷ ÂØ∫ ¤π‡’≈≈ ◊Ó ÂØ∫ ÍÃÂ∆ÍÁ≈” Á∂ È≈Ó È≈Ò ‹≈«‰¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬√ Á∂ ¡æ· ¡ø◊ ‘È ¡Â∂ «¬√
Ó≈◊ ˘ “¡Ù‡≈«◊’ Ó≈◊” Ú∆ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
(II) ¡Ù‡≈«◊’ Ó≈◊ - √ø√≈ «Úæ⁄ ¿πÒøÏ Ú√»¡ª ˘ ÌØ◊‰ Á∆ «¬æ¤≈ ‹ª Ò≈Ò√≈ ‘∆ √≈∂ Áπæ÷ª Á≈ Ó»Ò ’≈È ˛Õ
«¬√ «¬æ¤≈ ‹ª Ò≈Ò√≈ Á∆ ¡≈ÂÓ≈ ˘ ‹ÈÓ-ÓÈ Á∂ ⁄æ’ «Úæ⁄ ‹’Û ’∂ æ÷Á∆ ˛Õ «ÈÚ≈È Á∆¡ª ÍÃÂ∆ «¬æ¤≈Úª ˘
÷ÂÓ ’È ”Â∂ ‘∆ √øÌÚ ˛Õ ‹∂’ ÓÈπæ÷ √‘∆ »Í «Úæ⁄ ¡Ù‡≈«◊’ Ó≈◊ ˘ Ô≈Á æ÷∂ ª «¬æ¤≈Úª ”Â∂ Í»≈ ’ø‡ØÒ
√øÌÚ ‘Ø √’Á≈ ˛Õ «¬‘ Ó≈◊ “ÓæË Ó≈◊” Ú∆ ¡÷Ú≈™Á≈ ˛Õ
(i) √ÓÔ’ «ÁzÙ‡∆- fi»· È≈Ò ‘∆ ⁄≈ ¡≈«¡≈ √æ⁄ Á∂ Âæª Á≈ «◊¡≈È ÍÃ≈Í ‘πøÁ≈ ˛, «¬‘ «◊¡≈È ÙË≈ ¡Â∂
Ì≈ÚÈ≈ ÌÍ» ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ √Á≈⁄‰-Áπ≈⁄‰, √æ⁄-fi»·, √‘∆-◊Ò ¡Â∂ Í≈Í-ÍπøÈ «Úæ⁄ ¡øÂ √ÍæÙ‡
’È≈ ‘∆ √‘∆ «◊¡≈È ˛Õ (ii) √ÓÔ’ √ø’ÒÍ- «‘æ√≈, ≈◊ ÁÚ∂Ù ¡≈«Á √ø√≈«’ ÍëÚÂ∆¡ª Á≈ «Â¡≈◊, ¡≈ÂÓ
’«Ò¡≈‰ Á≈ «ÁzÛ «ÈÙ⁄≈ ‘∆ √ÓÔ’ √ø’ÒÍ ˛Õ (iii) √ÓÔ’ Ï≈‰∆- √æ⁄, ÓΩ ¡Â∂ «ÚÈÓÈ, Ú⁄È ¡Â∂ ÏØÒ‰ Á≈
’ø‡ØÒ ¡Â∂ ÷πÁ ‘∆ √ÓÔ’ Ï≈‰∆ ˛Õ (iv) √ÓÔ’ ◊Ã≈ÓøÂ- «‘æ√≈, ÁÚ∂Ù, ÁØ‘, «¬æ¤≈ ¡Â∂ Ó≈Û∂ ÚÂ∆∂ Á≈ «Â¡≈◊
¡Â∂ √æ⁄ Á≈ Í≈Ò‰ ‘∆ √ÓÔ’ ◊Ã≈Óø ˛Õ (v) √ÓÔ’ ¡≈‹∆Ú- ¡≈ÔØ«‹Â Ó≈◊ ÂØ∫ ’πfi ÍÃ≈Í ’È≈ ‘∆ √ÓÔ’
¡≈‹∆Ú ˛Õ (vi) √ÓÔ’ ÚÔ≈Ó- ⁄ø◊∂ ’Óª ¡Â∂ ¿πÍ’≈ Ò¬∆ Ò◊≈Â≈ ÔÂÈÙ∆Ò «‘‰≈ ‘∆ √ÓÔ’ ÚÔ≈Ó ˛Õ
(vii) √ÓÔ’ √«ÓÃÂ∆- ‘Ω∫√Ò∂ ¡Â∂ Ô≈Á æ÷‰ Á≈ Í≈Ò‰ ’È≈ ¡Â∂ Ò≈Ò⁄ ¡≈«Á «⁄øÂ≈ Á∂ √øÂ≈ͪ ÂØ∫ Ï⁄‰≈ ‘∆

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 295