Page 65 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Óπæ÷ ÂæÂ

È؇ «‹È∑ª «ÚÁÚ≈Ȫ È∂ ÈÚ∂∫ √Ó≈‹ Á∆ ⁄È≈ Á∆¡ª ÔØ‹È≈Úª Í∂Ù ’∆Â∆¡ª, ¿πÈ∑ª «Úæ⁄Ø∫ ’≈Ó‡ Ú∆ «¬’ √∆Õ ¿πÈ∑ª È∂
√Óæ«√¡≈Úª Á∂ ‘æÒ Á∂ Ò¬∆ «ÚÚ‘≈«’ √πfi≈¡ ÍÃ√Âπ ’’∂ Ô»Í∆ √Ó≈‹ Á∂ ÍπÈ«ÈÓ≈‰ Á∆ ¡◊πÚ≈¬∆ ’∆Â∆Õ
’≈Ó‡ Á∆¡ª ÍÃÓπæ÷ ⁄È≈Úª «ÈÓÈ«Ò«÷ ‘È:
A. ¬∂∂ ÍÃ≈√ÍÀ’‡√ ¡≈Î Á∆ √≈«¬ø«‡«Î’ Ú’ «’Ú≈«¬‚ Î≈ Á∆ ¡≈◊∂È≈¬∆˜∂ÙÈ ¡≈Î √Ø√≈«¬‡∆, B. Í≈‹∆«‡Ú
«ÎÒ≈√Î∆, C. «√√‡Ó ¡≈Î Í≈‹∆«‡Ú Í≈«Ò‡∆,, D. ««Ò‹È ¡≈Î «‘¿»ÓÀ«È‡∆Õ
√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ ÷∂Â «Úæ⁄ ’≈Ó‡ Á≈ ÏΩ«Ë’ ÔØ◊Á≈È ‘∂· «Ò÷∂ ¡Èπ√≈ ˛:
A. «⁄øÂÈ Á∆¡ª «ÂøÈ ¡Ú√Ê≈Úª Á≈ «ÈÔÓ, B. √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈Ȫ Á≈ Ú◊∆’‰ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á≈ ÍÁ≈Èπ¥Ó C.
√Ó≈‹Ù≈√Â: «¬’ ÈÚ∆È «Ú«◊¡≈È, D. √Ó≈«‹’ ÍπÈ◊·ÈÕ
¡√ƒ «¬Ê∂ «¬È∑ª √≈«¡ª ”Â∂ «Ú⁄≈ ’ª◊∂:
«⁄øÂÈ Á∆¡ª «ÂøÈ ¡Ú√Ê≈Úª Á≈ «ÈÔÓ (Law of Three Stages of Thinking)
√Ó≈«‹’ «Ú⁄≈Ë≈≈ ¡Â∂ ÈÚ∂∫ √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈È Á∆ ⁄È≈ Á∂ ÷∂Â «Úæ⁄ ’≈Ó‡ Áπ¡≈≈ ÍÃÂ∆Í≈«Á «⁄øÂÈ
Á∆¡ª «ÂøÈ ¡Ú√Ê≈Úª Á≈ «ÈÔÓ ¿πÈ∑ª Á∆ «¬’ Ó‘æÂÚÍ»‰ Á∂‰ ˛Õ «¬‘ «ÈÔÓ ’≈Ó‡ Á∂ √Ó≈‹Ù≈√Â Á≈
¡Ë≈ ˛Õ «¬√ Ò¬∆ «¬√Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ ˜»∆ ˛Õ «¬√ «ÈÔÓ Á∂ ¡Èπ√≈ √Ó≈«‹’ «Ú’≈√ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ Ó≈ÈÚ Á∂
ÏΩ«Ë’ «Ú’≈√ Á∂ ÍæË Á∂ ¡Ë≈ ÂØ∫ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ Ó≈ÈÚ Á∂ ÏΩ«Ë’ «Ú’≈√ ˘ ’≈Ó‡ È∂ «ÂøÈ ¡Ú√Ê≈Úª «Úæ⁄
Úø«‚¡≈ ˛-Ë≈«Ó’ ÍæË, Âæ«ڒ ÍæË ¡Â∂ ÍÃÂæ÷ ‹ª «Ú«◊¡≈È’ ÍæËÕ ’≈Ó‡ «Ò÷Á∂ ‘È, ““√≈‚∆¡ª ‘ «¬’
ÍÃÓπæ÷ «Ú⁄≈Ë≈≈Úª, √≈‚∂ «◊¡≈È Á∆ ‘∂’ Ù≈÷≈, «¬’ ÂØ∫ Ï≈¡Á «¬’ «ÂøÈ «Ú«ÌøÈ «√˪«Â’ ¡Ú√Ê≈Úª ÂØ∫ ‘Ø
’∂ ◊π‹Á∆ ˛, ËÓÙ≈√Â∆ ‹ª ’≈ÒÍ«È’, Âæ«ڒ ‹ª ¡Ó» ¡Â∂ «Ú«◊¡≈È ‹ª ÍÃÂæ÷Ú≈Á∆ ¡Ú√Ê≈Õ”” ¡√ƒ
«¬Ê∂ «¬È∑ª «ÂøȪ Á∆ ¡Ú√Ê≈Úª Á≈ Úȉ ’ª◊∂:
A. Ë≈«Ó’ ‹ª ’≈ÒÍ«È’ ¡Ú√Ê≈ (ÍæË)-«¬√ ¡Ú√Ê≈ «Úæ⁄ √Ó≈‹ Á∆¡ª √≈∆¡ª ÿ‡È≈Úª Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈
Ë≈«Ó’ ¡Ë≈ ”Â∂ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ ÓÈπæ÷ ‘’∂ ÿ‡È≈ Á∂ «Íæ¤∂ «’√∂ È≈ «’√∂ ¡ÒΩ«’’ Ù’Â∆ Á∆ ’ÒÍÈ≈
’Á≈ ˛Õ ÓÈπæ÷ «¬‘ ÓøÈÁ≈ ˛ «’ ’ج∆ Ú∆ ÿ‡È≈ ¡ÒΩ«’’ Ù’Â∆ Á∆ «’«¡≈ Á≈ ‘∆ ÈÂ∆‹≈ ˛Õ
B. ÂæÂÚ Á≈Ù«È’ ‹ª ¡Ó» ¡Ú√Ê≈- «¬‘ ¡Ú√Ê≈ Ë≈«Ó’ ¡Â∂ «Ú«◊¡≈È’ ¡Ú√Ê≈ Á∂ «Ú⁄’≈ Á∆
˛Õ «ÁÓ≈◊ Á∂ «Ú’≈√ Á∂ È≈Ò-È≈Ò ÓÈπæ÷ Á∆ Â’Ù’Â∆ ÚËÁ∆ ◊¬∆ ¡Â∂ «¬√ ¡Ú√Ê≈ «Úæ⁄ ÓÈπæ÷ «¬‘
√Ø⁄‰ Òæ◊≈ «’ ‘∂’ ÿ‡È≈ Á∂ «Íæ¤∂ ¬∆ÙÚ ÍÃÂæ÷ »Í «Úæ⁄ ¿πÍ√«Ê ȑƒ ‘πøÁ≈ ÏÒ«’ ¡Ó» √Ú»Í
«Úæ⁄ √≈∆ ‹◊∑≈ «ÚÁÓ≈È ‘πøÁ≈ ˛ ¡Â∂ ÓÈπæ÷∆ √ø√≈ «Úæ⁄ ‹Ø ’πfi Ú∆ ‘πøÁ≈ ˛ ¿π√ Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ ¬∆ÙÚ
Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ È‘ƒ ÏÒ«’ ¡«ÁzÙ ‹ª «È≈’≈ Ù’Â∆ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ’Á≈ ˛Õ
C. ÍÃÂæ÷Ú≈Á∆ ‹ª «Ú«◊¡≈È’ ¡Ú√Ê≈-«¬√ ¡Ú√Ê≈ «Úæ⁄ Ó≈ÈÚ «ÁÓ≈◊ Ë≈«Ó’ ¡Â∂ ’≈ÒÍ«È’ «Ú⁄≈ª ˘
¤æ‚ ’∂ ÿ‡È≈Úª Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ Â’ ¡Â∂ «Ú«◊¡≈È Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ’Á≈ ˛Õ «¬√ ¡Ú√Ê≈ «Úæ⁄ ÓÈπæ÷
Á≈ «ÁÓ≈◊ Â’ ¡Â∂ «È∆÷‰ ¡Â∂ Ú◊∆’‰ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ÿ‡È≈Úª ¡Â∂ Âæʪ ˘ ‹≈ȉ Á≈ ÔÂÈ
’Á≈ ˛ «’™«’ ÿ‡È≈Úª ˘ √Ófi‰ Á≈ «¬‘∆ Ú≈√«ڒ «ÈÌ ÔØ◊ √≈ËÈ ˛Õ «¬√ ÍæË ”Â∂ «◊¡≈È
Á≈ √ø◊ë‘ ‘∆ Ï‘π ӑæÂÚÍ»‰ ¡Â∂ «¬’ Ó≈Â ¿πÁ∂Ù ‘πøÁ≈ ˛Õ «Ú«◊¡≈È’ «ÈÔÓª Á≈ «ÈÓ≈‰ «¬√∂
ÍæË ”Â∂ √øÌÚ ˛ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª ˘ √≈∆¡ª ÿ‡È≈Úª ”Â∂ Ò≈◊» ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
’≈Ó‡ ’«‘øÁ≈ ˛ «’ ¿π’ «ÂøȪ ¡Ú√Ê≈Úª Á≈ «√˪ «Ú¡’Â∆, √Ó≈‹ ¡Â∂ ÏΩ«Ë’ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ ‹∆ÚÈ ”Â∂
Ò≈◊» ‘πøÁ≈ ˛ ¡Ê≈ «¬‘ √≈∂ «¬È∑ª «ÂøȪ ¡Ú√Ê≈Úª «Úæ⁄Ø∫ ‘Ø ’∂ ÒøÿÁ∂ ‘ÈÕ «Ú«◊¡≈È Á∆¡ª «Ú«ÌøÈ Ù≈÷≈Úª
Á≈ «Ú ’≈√ Ú∆ «¬È∑ª ÍæËª ÂØ∫ ‘Ø«¬¡≈ ˛Õ
’≈Ó‡ È∂ «⁄øÂÈ Á∆¡ª «ÂøÈ ¡Ú√Ê≈Úª Á≈ √ÏøË √Ó≈«‹’ √ø◊·È È≈Ò ‹Ø«Û¡≈ ¡Â∂ «’‘≈ «’ «⁄øÂÈ Á∂ ‘∂’
ÍæË «Úæ⁄ √Ó≈«‹’ √ø◊·È Á≈ Ú∆ «¬’ «ÚÙ∂Ù ÍæË Í≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ Á»√∂ ÙÏÁª «Úæ⁄, «⁄øÂÈ Á∆ ‘∂’ ¡Ú√Ê≈
«¬’ Ú«ÙÙ‡ ÍÃ’≈ Á∂ √Ó≈«‹’ √ø◊·È Á≈ ÍÃÂ∆«ÈË∆ÂÚ ’Á∆ ˛ ‹Ø «¬√ ÍÃ’≈ ˛:
(i) Ë≈«Ó’ ‹ª ’≈ÒÍ«È’ ¡Ú√Ê≈ «Úæ⁄ √Ó≈«‹’ √ø◊·È ˘ Ú∆ ¬∆ÙÚ∆ «¬æ¤≈ Á≈ ÍÃÂ∆»Í Óø«È¡≈ ‹ªÁ≈
˛Õ √Ó≈‹ Á∆ ¿πæÂÍÂ∆ Â∂ ¡√«ÂÂÚ Á∂ Ò¬∆ ¬∆ÙÚ Á∆ «¬æ¤≈ ˘ ‘∆ ¡Ë≈ Óø«È¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ≈‹È∆«Â’
√æÂ≈ ˘ ¬∆ÙÚ∆ ¡Ë≈ È≈Ò √Ú∆’≈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ≈‹≈ ˘ ¬∆ÙÚ Á≈ ÍÃÂ∆«ÈË∆ Óø«È¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
«¬√ Ò¬∆ ËÂ∆ ”Â∂ ¬∆ÙÚ ÂØ∫ Ï≈¡Á ≈‹≈ Á≈ ‘∆ √Ê≈È ˛ ‹Ø ¬∆ÙÚ Á∂ ÚæÒØ∫ √Ó≈‹ ”Â∂ ≈‹ ’Á≈ ˛Õ

58 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY