Page 67 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Óπæ÷ ÂæÂ

È؇ ◊«‰Â ˘ ¿π‘ Í»‰ «Ú«◊¡≈È (Perfect Science) ÓøÈÁ∂ ‘ÈÕ ¿π‘ √Ì ÂØ∫ √≈Ë≈‰ ÿ‡È≈Úª Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’
Ú≈Ò≈ «Ú«◊¡≈È ˛Õ «¬‘ «¬’ ÓΩ«Ò’ ¿πÁ≈‘‰ ˛ ¡Â∂ √≈∂ «Ú«◊¡≈Ȫ Á≈ «Ú’≈√ «¬√∂ ÓΩ«Ò’ ¿πÍ’‰ Á∂ ¡≈Ë≈
”Â∂ ‘Ø«¬¡≈ ˛Õ √≈∂ «Ú«◊¡≈Ȫ Á∂ ¡Èπ√øË≈È Á∂ ÷∂Â «Úæ⁄ ◊«‰Â Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ‘∆ ÔÊ≈Ê Ó≈Í ¡Â∂ «Ú«ÌøÈ Âæʪ
Á≈ √π«ÈÙ«⁄ √ÏøË ÁÙ≈¿π‰≈ √øÌÚ ˛Õ
’≈Ó‡ Á∂ «Ú«◊¡≈Ȫ Á∂ Ú◊∆’‰ Á∂ «√˪ ÂØ∫ √ÍæÙ‡ ˛ «’ ‹Ø «Ú«◊¡≈È «‹øÈ≈ «˜≈¡≈Á≈ ÈÚ∆È ‘ØÚ∂◊≈ ¿πÈ≈
‘∆ ‹«‡Ò ¡Â∂ ‘Ø «Ú«◊¡≈Ȫ ”Â∂ ¡«Ë’≈«’ ¡≈Ù« ‘ØÚ∂◊≈Õ √Ó≈‹Ù≈√Â «¬’ ÈÚ∆ÈÂÓ «Ú«◊¡≈È ˛Õ «¬√
Ò¬∆ «¬‘ ¡≈͉∂ «Í¤Ò∂ √≈∂ «Ú«◊¡≈Ȫ ”Â∂ ¡Ë≈« ¡Â∂ ‹«‡Ò ˛Õ

√Ó≈‹Ù≈√Â: «¬’ ÈÚ∆È «Ú«◊¡≈È (Sociology : A New Science)
’≈Ó‡ È∂ √Ó»‘ ‹∆ÚÈ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’È Ú≈Ò∂ «Ú«◊¡≈È ˘ Ùπ» «Úæ⁄ √Ó≈«‹’ ÌΩ«Â’Ù≈√Â ¡Â∂ Ï≈¡Á «Úæ⁄
√≈Ó‹Ù≈√Â Á∂ Ȫ È≈Ò Íπ’≈«¡≈Õ ¿πÈ∑ª È∂ √øÈ AHCH «Úæ⁄ √Ì ÂØ∫ Í«‘Òª “√Ó≈‹Ù≈√Â” ÙÏÁ Á≈ ÍÃÔØ◊ ’∆Â≈
√∆Õ «¬√ Ò¬∆ ¿πÈ∑ª ˘ √Ó≈‹Ù≈√Â Á≈ «ÍÂ≈ Óø«È¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ’≈Ó‡ È∂ √Ó≈‹Ù≈√Â Á≈ «ÚÚ∂⁄È ’Á∂ √Ó∂∫ «¬√
Á∂ √Ú»Í, ¡«Ë¡ÀÈ «ÚË∆, ¿πÁ∂Ù ¡Â∂ ¡«Ë¡ÀÈ ÷∂Â Á≈ √π√ÍÙ‡ «ÚÚ∂⁄È ’∆Â≈Õ «Ú«◊¡≈Ȫ Á∂ Ú◊∆’‰ «Úæ⁄
√Ó≈‹Ù≈√Â ˘ ¿π‘ «¬’ ÈÚ∆ÈÂÓ «Ú«◊¡≈È ÓøÈÁ∂ ‘È ‹Ø ◊«‰Â ¡Â∂ ‘Ø «Ú«◊¡≈Ȫ ”Â∂ ¡≈Ù« ˛Õ «’√∂
Ú∆ «Ú«◊¡≈È Á≈ «◊¡≈È ÍÃ≈Í ’È Á∂ Ò¬∆ ¿πÈ∑ª «ÚÁÚ≈Ȫ Á≈ «◊¡≈È ‘؉≈ ˜»∆ ˛ «‹È∑ª ”Â∂ ¿π‘ «Ú«◊¡≈È
¡≈Ù« ˛Õ ¿π‘ «¬‘ ÓøÈÁ∂ ‘È «’ √≈∂ «ÚÁÚ≈Ȫ Á≈ «⁄øÂÈ Á∆¡ª «ÂøȪ ¡Ú√Ê≈Úª «Úæ⁄Ø∫ ‘Ø ’∂ Òøÿ‰≈ ˜»∆
˛Õ (Ë≈«Ó’, Âæ«ڒ ¡Â∂ «Ú«◊¡≈È’ ÍæË)Õ ’≈Ó‡ √Ó≈‹Ù≈√Â ˘ Ú∆ «¬’ ÍÃÂæ÷Ú≈Á∆ «Ú«◊¡≈È Á∆ ÙÃ∂‰∆
Ø
∂
π
∂
∂
ø
π
ø
π
«Úæ⁄ «Ò¡≈¿‰≈ ⁄≈‘Á √ÈÕ ’≈Ó‡ ⁄≈‘Á √È «’ «¬’ ¡«‹‘≈ «Ú«◊¡≈È ‘Ú ‹ √Ó≈«‹’ ÿ‡È≈Úª Á≈ «Ú«◊¡≈È’ æÂ∂
Ø
ÍÃÂæ÷Ú≈Á∆ «ÁÃÙ‡∆’؉ È≈Ò ¡«Ë¡ÀÈ ’∂ ¡Ê≈ «‹√ «Úæ⁄ ÿ‡È≈Úª Á≈ È∆÷‰, Í∆÷‰ ¡Â∂ Ú◊∆’‰ ‘ØÚ∂
¡Â∂ √≈Ë≈‰ «√˪ª Á∆ ÷Ø‹ ’ √’∂ ¡Â∂ ¡≈¿π‰ Ú≈Ò∆ «Úÿ‡È’≈∆ ÍÃ√«ÊÂ∆¡ª ”Â∂ «ÈÔøÂ‰ Á∂ √≈ËÈ ‹π‡≈
√’∂Õ «¬√ ÍÃ’≈ √Ó≈«‹’ ÍπÈ«ÈÓ≈‰ ¡Â∂ Ó≈ÈÚÂ≈Ú≈Á∆ «ÁÙ‡∆’؉ Ú≈Ò∂ «Ú«◊¡≈È Á∂ »Í «Úæ⁄ ¿πÈ∑ª È∂
√Ó≈‹Ù≈√Â ˘ Á∂«÷¡≈Õ «¬√ Ò¬∆ ¿πÈ∑ª È∂ √Ó≈‹Ù≈√Â ˘ “√Ó≈«‹’ «ÚÚ√Ê≈ ¡Â∂ ÍÃ◊Â∆ Á≈ «Ú«◊¡≈È” Á∂ »Í
«Úæ⁄ Í«Ì≈«Ù ’∆Â≈Õ
’≈Ó‡ √Ó≈‹Ù≈√Â ˘ «¬’ ¡Ó» «Ú«◊¡≈È Ï‰≈¿π‰≈ ⁄≈‘πøÁ∂ √È ‹Ø √Ó≈‹ Á∆ «’√∂ Ú«ÙÙ‡ ÿ‡È≈ «‹Ú∂∫
Ë≈«Ó’, ¡≈«Ê’ ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ‘∆ È‘ƒ ’Á≈ ÏÒ«’ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ’øÓ ’È Ú≈Ò∂ Ó»Ò «√˪ª
˘ Ú∆ ÷Ø‹Á≈ ˛Õ ’≈Ó‡ ÓøÈÁ∂ ‘È «’ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ¡≈‹’Â≈ Á≈ ’≈‰ √Ó≈«‹’ ¡Ú√Ê≈ ¡Â∂ ÍÃ◊Â∆ Á∂ «ÈÔÓª
Á∂ Íë ÒØ’ª Á∆ ¡«◊¡≈ÈÂ≈ ˛Õ «¬√ Ò¬∆ √Ó≈‹Ù≈√Â Á≈ ’øÓ «¬√ ¡«◊¡≈ÈÂ≈ ˘ «Ó‡≈¿π‰≈ ¡Â∂ «ÈÔÓª ˘
Òæ̉≈ ˛Õ
√Ó≈‹Ù≈√Â Á≈ √ÏøË √Ó≈«‹’ ÿ‡È≈Úª Á∂ ¡«Ë¡ÀÈ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª ”Â∂ Ù≈Á‰ «ÈÔÓª ˘ Ò≈◊» ’È È≈Ò Ú∆ ˛Õ ¿π‘
√≈Ë≈‰ «ÈÔÓ ÿ‡È≈Úª Á∂ ¡ÚÒØ’È, Í∆÷‰ ¡∂ Ú◊∆’‰ Á∂ Áπ¡≈≈ ÍÃ≈Í ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ «¬√ Â∑ª √Ó≈‹Ù≈√Â
«Úæ⁄ «Ú«◊¡≈È’ «ÚË∆ Á≈ ÍÃÔØ◊ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ «¬√ «Úæ⁄ ’≈ÒÍ«È’ Âæ ¡Â∂ Á≈Ù«È’ Ë≈≈Úª Á≈ ’ج∆
√Ê≈È È‘ƒ ˛Õ «¬√ Á≈ √ÏøË Ì≈Úπ’Â≈ È≈Ò Ú∆ È‘ƒ ˛Õ «¬‘ ª √Ó≈«‹’ Âæʪ Á≈ «Ú«◊¡≈È’ «ÚË∆ È≈Ò ¡«Ë¡ÀÈ
’È Ú≈Ò≈ «Ú«◊¡≈È ˛Õ ’≈Ó‡ È∂ √Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Ò¬∆ «È∆÷‰, Í∆÷‰, «¬«Â‘≈√’ ¡Â∂ ÂπÒÈ≈ÂÓ’ ÍæËÂ∆¡ª
˘ «È»«Í ’∆Â≈Õ «¬È∑ª «ÚË∆¡ª Á∂ ¿πÍÔØ◊ È≈Ò √Ó≈‹Ù≈√Â Á≈ ¡√Ò∆ «Ú«◊¡≈È’ »Í ¿πÌ∂◊≈Õ
’≈Ó‡ √Ó≈‹Ù≈√Â ˘ «¬’ √ÓÈÚÔ≈ÂÓ’ «Ú«◊¡≈È ÓøÈÁ∂ ‘È ‹Ø √Ó≈‹ Á∆ «’√∂ Ë≈«Ó’, ¡≈«Ê’ ‹ª
≈‹È∆«Â’ «Ú«Ù√‡ ÿ‡È≈ Á≈ ‘∆ ¡«Ë¡ÀÈ È‘ƒ ’Á≈ ÏÒ«’ ¿πÈ∑ª √≈«¡ª Á≈ √Ó◊ »Í «Úæ⁄ ¡«Ë¡ÀÈ ’Á≈
˛Õ «¬√ Ò¬∆ ’≈Ó‡ ≈‹È∆Â∆ Ù≈√Â ‹ª ‘Ø √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈Ȫ Á∆ ÍÃÊ’ «Ú«◊¡≈È Á∂ »Í «Úæ⁄ ˜»Â
Ó«‘√»√ È‘ƒ ’Á∂ «’™«’ ¿π‘ «‹È∑ª ÿ‡È≈Úª Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’Á∂ ‘È, ¿πÈ∑ª Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ Âª √Ó≈‹Ù≈√Â «Úæ⁄
√ÓÈ«Ú »Í È≈Ò ’∆Â≈ ‘∆ ‹ªÁ≈ ˛Õ √Ó≈‹Ù≈√Â «¬√ ¡Ê «Úæ⁄ Ú∆ √ÓÈÚÔ≈ÂÓ’ ˛ «’ «¬‘ ¡≈͉∂ «Í¤Ò∂
√≈∂ «Ú«◊¡≈Ȫ-ÍÃ≈‰∆Ù≈√Â, √≈«¬‰Ù≈√Â, ÌΩ«Â’Ù≈√Â, ÷◊ØÒÙ≈√Â ¡Â∂ ◊«‰Â-√≈«¡ª Á∂ Áπ¡≈≈
ÍÃÂ∆Í≈«Á «ÈÔÓª ¡Â∂ «√˪ª ”Â∂ ¡Ë≈« ˛Õ
’≈Ó‡ È∂ √Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ «ÂøÈ ÍÃÓπæ÷ ¿πÁ∂Ù Áæ√∂-A. √Ó≈‹ Á≈ «Ú«◊¡≈È’ «ÚÙÒ∂Ù‰ ’È≈Õ B. «Ú«◊¡≈Ȫ
Á∂ «Ú«◊¡≈È Á∂ »Í «Úæ⁄ «Ú«ÌøÈ «Ú«◊¡≈Ȫ Á∂ ’≈‹ª Á≈ √Ó≈ÔØ‹È ’È≈ ¡Â∂ C. √Ó≈«‹’ ÍπÈ◊·È «Úæ⁄
ÔØ◊Á≈È Á∂‰≈Õ

60 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY