Page 57 - DSOC102_Social Institutions

√Ó≈«‹’ √√ßÊ≈Ûª

È؇ «˜øÓ∂Ú≈∆ Á∂ È≈Ò ¡≈͉∂ ÓÀ∫Ïª Á∆ Á∂÷Ì≈Ò ’Á≈ ˛, «¬√ Ò¬∆ «Ú¡’Â∆ Á∂Ù √∂Ú≈ ‹ª √Ó≈‹ √∂Ú≈ Á∂
’ßÓ «ÏȪ «’√∂ «⁄ßÂ≈ ¡Â∂ ÓπÙ«’Ò Á∂ ’Á≈ ˛Õ ¿π√ ˘ ÍÂ≈ «‘ßÁ≈ ˛ «’ ¿π√ Á∆ ◊À ÓΩ‹±Á◊∆ «Úæ⁄ Ú∆
¿π√ Á∂ Í«Ú≈ Á∂ ÓÀ∫Ï ¡≈«Ê’ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ ±Í È≈Ò Í±È ÂΩ ”Â∂ √πæ«÷¡Â ‘ÈÕ

(Ï) ¡≈«Ê’ ’ßÓ ‹ª Ò≈Ì (Economic Functions or Advantages)
√Ó≈«‹’ ’ßÓª ¡Â∂ Ò≈̪ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈, √ßÔπ’ ͫÚ≈ Á∂ ’πfi ¡≈«Ê’ ’ßÓ ‹ª Ò≈Ì Ú∆ ‘È, «‹È∑ª «Úæ⁄Ø∫ ÍzÓπæ÷
‘∂· «Ò÷∂ ‘È-
A. ËøÈ Á≈ √‘∆ «¬√Â∂Ó≈Ò- √ßÔπ’ ͫÚ≈ Á∂ ÓÀ∫Ïª ÚæÒØ∫ ¡≈͉∆ ¡≈ÓÁÈ È≈Ò √ßÔπ’ ’ØÙ Á≈ «ÈÓ≈‰
‘πßÁ≈ ˛ ¡Â∂ √π«ÚË≈Úª Á≈ Ï≈Ï ÍzÏßË ‘؉ Á∂ ’≈È ÍzÂ∆ «Ú¡’Â∆ ÷⁄ ÿæ‡ ‘πßÁ≈ ˛Õ ’Â≈ Í«Ú≈
Á∂ ˜±∆ ÷⁄∂ ”Â∂ ’߇ØÒ æ÷Á≈ ˛, «‹√ Á∂ ÎÒ√±Í «Î˜±Ò÷⁄∆ ”Â∂ Ø’ Òæ◊ ‹ªÁ∆ ˛Õ √≈∂ ÓÀ∫Ïª Á≈
ÌØ‹È «¬’ ‘∆ √ج∆ ÿ «Úæ⁄ ωÁ≈ ˛ ¡Â∂ ÷≈Á √Óæ◊∆ ÊØ’ Ì≈¡ È≈Ò ¡≈™Á∆ ˛Õ «¬√ È≈Ò ÍÀ√∂
Á∆ Ïæ⁄ Á∂ È≈Ò ÷≈Á √Óæ◊∆ Á≈ Áπ¿πÍÔØ◊ È‘∆∫ ‘Ø √’Á≈Õ «¬È∑ª ’≈Ȫ È≈Ò √ßÔπ’ ͫÚ≈ ˘
√Ó≈‹Ú≈Á∆ √ß◊·È Á≈ ¤Ø‡≈ ±Í «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
B. √ßÍÂ∆ Úß‚ ÂØ∫ æ«÷¡≈- ‹∂’ √ßÍÂ∆ Ú≈-Ú≈ Úß‚ ‘πßÁ∆ ‘∂ ª ¡÷∆ «Úæ⁄ «¬’ ¡«‹‘∆ ‘≈Ò ¡≈
√’Á∆ ˛, ‹ÁØ∫ √ßÍÂ∆ È≈Ó≈Â Ú∆ È≈ Ï⁄∂Õ «ÓÂ≈’Ù≈ Á∂ ¡Ë∆È ’Â≈ ˘ √ßÍÂ∆ Ú∂⁄‰ ‹ª «¬’æ·∆
’’∂ æ÷‰ Á∂ ¡«Ë’≈ Íz≈Í ȑ∆∫ ‘ÈÕ Í«Ú≈ Á≈ ’ßÓ √Ë≈È ¡≈ÓÁÈ ÂØ∫ ⁄æÒ‰ Á∂ ’≈È √ßÍÂ∆
Úß‚ È‘∆∫ ‘ßπÁ∆ ˛Õ
C. «Ó‘ÈÂ-Úß‚ Á∆ «ÚÚ√Ê≈- √π⁄≈± ±Í «Úæ⁄ ’ßÓ ‘؉ Á∂ Ò¬∆ ˜±∆ ˛ «’ ’ßÓ √‘∆ ÒØ’ª ÚæÒØ∫ ’∆Â∂ ‹≈‰Õ
√ßÔπ’ ͫÚ≈ ÚæÒØ∫ ¡≈͉∂ ÓÀ∫Ïª ˘ ÔØ◊Â≈ Á∂ ¡Èπ√≈ ‘∆ ’ßÓ √Ω∫«Í¡≈ ‹ªÁ≈ ˛, «‹√ ’≈È ’ßÓ
√π⁄≈± „ø◊ È≈Ò ⁄æÒÁ∂ ‘ÈÕ ‹ÁØ∫ ’ßÓ √‘∆ „ß◊ È≈Ò ‘πßÁ≈ ˛ ª Í«Ú≈ «Úæ⁄ √ß◊·È Ï«‰¡≈ «‘ßÁ≈
˛ ¡Â∂ ¿πÍ≈‹È Á∂ ÷∂Â «Úæ⁄ Íz◊Â∆ ‘πßÁ∆ ˛Õ

√ßÔπ’ ͫÚ≈ Á∂ ’ßÓ ‹ª ÁØÙ (Dysfunctions or Disadvantages of Joint Family)
√ßÔπ’ ͫÚ≈ Á∂ Ò≈Ì Á∂ «¬Ò≈Ú≈ ’πfi ¡’ßÓ ‹ª ÁØÙ Ú∆ ‘È «‹È∑ª Á∂ ’≈È «¬‘ «ÚÚ√Ê≈ «ÁÈØ «ÁÈ ’Ó˜Ø
ÍÀ∫Á∆ ‹≈ ‘∆ ˛-

(¡) √Ó≈«‹’ ◊À-’øÓ ‹ª ÁØÙ (Social Dysfunctions or Disadvantages)
√ßÔπ’ ͫÚ≈ Á∂ ÍzÓπæ÷ √Ó≈«‹’ ◊À-’øÓ ‹ª ÁØÙ ‘∂· «Ò÷∂ ‘È-
A. «Ú¡’Â∆ÂÚ Á∂ «Ú’≈√ «Úæ⁄ π’≈Ú‡- √ßÔπ’ ͫÚ≈ «Úæ⁄ ’Â≈ Á∆ «¬æ¤≈ ˘ ÍzË≈ÈÂ≈ «ÓÒ‰ Á∂
’≈È ‘Ø ÓÀ∫Ï ¡≈͉∆ «¬æ¤≈ ¡Â∂ ¡≈͉∂ «Ú⁄≈ª Á∂ ¡Èπ√≈ ’ج∆ Ú∆ √πÂßÂ ’ßÓ È‘∆∫ ’ √’Á≈
˛Õ ’Â≈ ‹Ø ¡≈Á∂Ù Á∂Ú∂, ⁄≈‘∂ ¿π‘ √‘∆ ‘ØÚ∂ ‹ª ◊ÒÂ, ¿π√ ˘ √≈∂ ÓÀ∫Ïª ˘ Óßȉ≈ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ √ßÔπ’Â
Í«Ú≈ «Úæ⁄ ±Û∆Ú≈Á∆ ¡ÈπÙ≈√È Á∂ ’≈È ÓÀ∫Ïª Á∂ ◊π‰ª ˘ «Ú’«√ ‘؉ Á≈ ÓΩ’≈ ‘∆ È‘∆∫ «ÓÒÁ≈
˛Õ «√æ«÷¡≈, «Ú¡≈‘, ÚÍ≈ «¬È∑ª √≈∂ Ó‘æÂÚͱÈ «Ú«Ù¡ª ”Â∂ ’Â≈ Á∆ ≈¬∂ ‘∆ ¡÷∆Ò∆ ≈¬∂ ÓßÈ∆
‹ªÁ∆ ˛Õ «¬È∑ª ’≈Ȫ È≈Ò «Ú¡’Â∆ÂÚ Á∂ «Ú’≈√ «Úæ⁄ √ßÔπ’ ͫÚ≈ π’≈Ú‡ Óß«È¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
B. Áπæ÷ ¡Â∂ ’Ò∂Ù ÌÍ» Ú≈Â≈Ú‰- ‘∂’ ÓÀ∫Ï √πÂßÂÂ≈ È≈ «ÓÒ‰ Á∂ ’≈È Í«Ú≈«’ Ú≈Â≈Ú‰ ÂØ∫
Áπ÷∆ «‘ßÁ≈ ˛ ¡Â∂ ¡≈͉∂ ¡√ßÂØÙ ˘ ’Ò∂Ù Á∂ ±Í «Úæ⁄ Íz◊‡ ’È Á∆ ’Ø«ÙÙ ’Á≈ ‘À ¡Â∂ Á±√≈ «¬‘
«’ ÍπÙ «‹‘Û∆¡ª ¤Ø‡∆¡ª-¤Ø‡∆¡ª ◊æÒª ˘ Á∂÷Á∂ È‘∆∫ ‹ª ¡‰Á∂«÷¡≈ ’È Á∆ ’Ø«ÙÙ ’Á∂ ‘È,
Ó«‘Ò≈Úª ¿πÈ∑ª ◊æÒª ˘ Á∂÷Á∆¡ª ‘È ¡Â∂ ¿πÈ∑≈ ˘ ’¬∆ ◊π‰ª ÚË≈ ’∂ √≈‘Ó‰∂ «Ò¡≈™Á∆¡ª ‘È ¡Â∂
⁄≈‘∂ ÍπæÂ ‘ØÚ∂ ‹ª ÍÂ∆, ¿π√ ˘ ÌÛ’≈™Á∆¡ª ‘È «’ «¬√ Á≈ ‘æÒ ’ØÕ ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫ Áπæ÷ ¡Â∂ ’Ò∂Ù
‘πßÁ≈ ‘ÀÕ Ó«‘Ò≈ ÓÀ∫Ïª Á∂ ’Ò∂Ù ÌÍ» Ú≈Â≈Ú‰ ¡Â∂ ¡ÙªÂ Í«Ú≈«’ Ú≈Â≈Ú‰ «Úæ⁄ «‘‰ Ú≈Ò≈
«Ú¡’Â∆ È≈ ª ·∆’ „ß◊ È≈Ò ÿ Á≈ ’ßÓ ’ √’Á≈ ˛ ¡Â∂ È≈ Ï≈‘ Á≈ ‘∆Õ È≈Ò ‘∆, Áπæ÷ ¡Â∂
’Ò∂Ù «Ú¡’Â∆ Á∂ «Ú¡’Â∆ÂÚ ˘ ÿ‡≈™Á∂ Ú∆ ‘ÈÕ
C. ’Â≈ Á∆ √ÚÀ «¬æ¤≈- √ßÔπ’ ͫÚ≈ «Úæ⁄ ’Â≈ Á∆ Íz«ÚÂ∆ «Úæ⁄ ¡«ËÈ≈«¬’Ú≈Á √ÍÙ‡ ±Í «Úæ⁄
«ÁzÙ‡∆◊Ø⁄ ‘πßÁ≈ ˛Õ ¿π‘ «¬‘ ÓßÈ ÒÀ∫Á≈ ˛ «’ ¿πÓ «Úæ⁄ Úæ‚≈ ¡Â∂ ˜Ï∂’≈ ‘؉ Á∂ ’≈È Ó∂∂ √Ø⁄‰
¡Â∂ ’ßÓ ’È Á∂ „ß◊ «Úæ⁄ ’ج∆ ÁØÙ È‘∆∫ ˛Õ ’Â≈ ¿πÓ «Úæ⁄ «˜¡≈Á≈ ‘؉ Á∂ ’≈È ±Û∆Ú≈Á∆ «Ú⁄≈ª
Á≈ Ú∆ √ÓÊ’ ‘πßÁ≈ ˛Õ ‹∂’ ’ج∆ ‘Ø Í∆Û∑∆ Á≈ ÓÀ∫Ï ’ج∆ ÈÚ∆∫ ◊æÒ ‹ª «Ú⁄≈ √≈‘Ó‰∂ æ÷∂ ª ’Â≈
Á∆¡ª Șª «Úæ⁄ ¿π‘ ¡√æ«Ì¡Â≈ ¡Â∂ «ÚÁØ‘ ˛Õ

50 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY