Page 195 - DPOL202_COMPARATIVE_POLITICS_AND_GOVERNMENT_PUNJABI
P. 195

s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
          s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
          s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
          s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
          s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
                     BØN           fBotkuB–gqDkbh –
                                   fBotkuB–gqDkbh –
                                   fBotkuB–gqDkbh –
                                   fBotkuB–gqDkbh – cqK; d/ u"E/ rDszso dh soQK okPNoh gfoPd d/ gqshfBXhnK dh u'D iBsk d[nkok
                                   fBotkuB–gqDkbh –
                                   gqs~y o{g Bkb nB[gkfse gqshfBXh gqDkbh (Proportional representation) d/ nkXko s/ ehsk iKdk j?.
                                   fJj gqDkbh 1919 JhH ftu ngBkJh rJh ;h. 1919 JhH d/ g{ot fBotkuB J/eb–w?Apo fBotkuB y/soK
                                   (Single member's constituencies) d/ nkXko s/ j[zdk ;h. toswkB ekb ftu jo/e e?ANB ns/ noX–
                                   e?ANB Bz{ fJe fBotkuB y/so (Electoral Constituency) wzB fbnk iKdk j?. ;' fBotkuB y/so d/ nkeko
                                   ns/ T[; s'A fBotkfus gqshfBXhnK dh ;zfynk ftu fGzBsk j[zdh j?. u'D ftu okiBhfse dbK dk wj~st
                                   tX iKdk j?, feT[Afe wsdksk ftntjkos dbK Bz{ t'N fdzd/ jB, ftneshrs T[whdtkoK Bz{ BjhA.
                                                                                                             j:{i
                                                                                                             j:{i
                                                                                                             j:{i
                                   ;ftNiob?Av ftu nB[gkfse gqshfBXhst g~Xsh dh nkb'uBk nB/e b/yeK B/ ehsh j?. ftP/Peo j:{ij:{i B/
                                   fJ; d/ eJh d[PgfoDkwK d/ gk;/ fXnkB d[nkfJnk j?–
                                   (e) wsdksk ns/ gqshfBXhnK dk ;zgoe ;zpzX nfsnzs fBopb j' frnk j?. okPNoh gfoPd d/ w?Apo
                                   (e)
                                   (e)
                                   (e)
                                   (e)
                                   wsdksktK d/ gqshfBXh Bk ofj e/ okiBhfse dbK d/ gqshfBXh j' rJ/ jB.
                                   (y) ftXkBwzvb dh ;fEsh pj[s fBopb j' iKdh j?. fe;/ fJe db Bz{ ;gPN pj[ws gqkgs BjhA j' ;edk.
                                   (y)
                                   (y)
                                   (y)
                                   (y)
                                   ;' J/esk ns/ fJeo{g Bhsh d/ nGkt ftu okPNoh gfoPd PeshPkbh ns/ gqGktPkbh BjhA pD gkT[Adh j?.
                                   (r)
                                   (r)
                                   (r)
                                   (r) okPNoh gfoPd ftu nB/e dbK Bz{ brGr ;wkB gqshfBXhst gqkgs j[zdk j?. cb;o{g, ftXkBwzvb
                                   (r)
                                   fJe fBPfus Bhsh dk nB[;oD BjhA eo gkT[Adh j?, ftfGzB ftukoXkoktK ftu ;wM"sk eoBk g?Adk j? ns/
                                   T[ZsodkfJst ftGkfis j' iKdk j?.
                                   (x) ;zxh gfoPd dk ;zrmB th pj[dbhJ/ j' iKdk j? fi;dk p[ok gqGkt Pk;B T[s/ g?Adk j?. pj[dbhJ/ j'D
                                   (x)
                                   (x)
                                   (x)
                                   (x)
                                   d/ ekoD oki–gfoPd ;zxh gfoPd dk dk; pD iKdh j?.
                                   gozs{, nkoH;hH x'P dh okJ/ ftu ;ftNiob?Av ftu cqK; ns/ fJNbh dh soQK nB[gkfse gqshfBXhst gqDkbh
                                   B/ gqpb d[PgqftoshnK Bz{ iBw BjhA fdZsk j?, pbfe fJ; gqDkbh B/ fBotkuB ftu fBnK gqftosh Bz{ jh
                                   tkXk fd~sk j? ns/ iBws–;zrqfj d/ d'PK Bz{ d{o ehsk j?.
                                   wsdksk–
                                   wsdksk–
                                   wsdksk–;ft; ;zftXkB ftu wsdksk (Voters) ;zpzXh ftnt;Ek T[b/yBh j?. jo/e ;ft; g[oP Bkrfoe
                                   wsdksk–
                                   wsdksk–
                                   Bz{, fi;dh T[wo 20 ;kb iK T[; s'A fInkdk j't/, t'N d/D dk nfXeko j?. BkrfoeK d/ wsdksk dk nfXeko
                                   nB/e gqshpzXK ns/ j~dK Bkb wfonkfds j?. ;G s'A T[b/yBh rZb fJj j? fe fJ;sqhnK Bz{ t'N d/ nfXeko
                                   s'A j[D se tzfus ofynk frnk j?. 8 cotoh, 1971 s'A T[BQK Bz{ th t'N dk nfXeko gqdkB eo fdZsk frnk
                                   j?. i' ftnesh ;feqJ/ Bkrfoesk s'A tzfus eo fd~s/ rJ/ jB iK fiBQK Bz{ c"idkoh ngokX ftu dzv fwfbnk
                                   j't/ T[BQK Bz{ t'N dk nfXeko gqkgs BjhA j?. fGzB^fGzB e?ANBK ftu fdtkbhnK, fGyP{nK ns/ d[Pufo~so
                                   ftneshnK Bz{ t'N dk nfXeko BjhA fd~sk frnk j?.
                                   w?ApofPg–
                                   w?ApofPg–
                                   w?ApofPg–
                                   w?ApofPg–
                                   w?ApofPg–;ft; ;zftXkB ftu okPNoh gfoPd dh w?ApofPg d/ bJh T[j :'rsktK fBoXkfos ehsh rJhnK
                                   jB i' wsdksktK dhnK :'rsktK jB, noEks jo/e ;ft; BkrfoeK, fi;Bz{ t'N dk nfXeko gqkgs j?,
                                   okPNoh gfoPd dk w?Apo pD ;edk j?. gozs{, fJj T[b/yBh j? fe Xkok 75 d/ nB[;ko e'Jh Xow nfXekoh
                                   (Clergy) ns/ Xkok 77 d/ nB[;ko oki–gfoPd ns/ ;zxh gfoPd d/ w?Apo BjhA pD ;ed/ jB. e?ANB gkoPd
                                   Bz{ j'o fe;/ gd T[s/ ezw eoB s'A tzfus eo ;ed/ jB, fit/A T[j ;zxh gfoPd iK ;zxh fBnKfbnk dh
                                   w?ApofPg.
                                   ekoiekb–
                                   ekoiekb–
                                   ekoiekb–
                                   ekoiekb–
                                   ekoiekb–1931 JhH se okPNoh gfoPd dk ekoiekb (Term) 2 ;kb ;h. gozs{, n~ieb fJj ;zftXkB
                                   d[nkok 4 ;kb fBPfus eo fdZsk frnk j? id fe Gkos, fJzrb?Av, cqK;, eBkvk ns/ fJNbh ftu 5 ;kb
                                   ns/ nk;Nq/bhnk ftu 3 ;kb ns/ nw/foek ftu 2 ;kb jB fJE/ d' r~bK T[b/yBh jB. gfjbhgfjbh fJe nfXt/
                                                                                                     gfjbh
                                                                                                    gfjbh
                                                                                                    gfjbh
                                   PB d/ ntfPPN ekoi d{i/ nfXt/PB Bz{ j;sKsfos j[zd/ jB ns/ fJe okPNoh gfoPd d/ pkeh ekoi d{ih
                                                                d{ih fInkdkso w?ApoK d/ g[Bo fBotkfus j' ikD ekoB ;dB dh
                                                                d{ih
                                                                d{ih
                                   Bt–fBotkfus okPNoh gfoPd Bz{. d{ihd{ih
                                   w?ApofPg ;fEo ofjzdh j?, ;dB Bz{ Gzr BjhA ehsk iKdk, f;oc ;zP'XB d/ gqPB T[s/ wsG/d j'D s/ ;zGt
                                   j?.
                                   gkoPdK dh ftneshrs fgqPmG{wh–
                                   gkoPdK dh ftneshrs fgqPmG{wh–gkoPdK dh ftneshrs fgqPmG{wh s'A T[BQK dh :'rsk dk gsk
                                   gkoPdK dh ftneshrs fgqPmG{wh–
                                   gkoPdK dh ftneshrs fgqPmG{wh–
                                   gkoPdK dh ftneshrs fgqPmG{wh–
                                   ubdk j?. okPNoh gfoPd ftu ftfGzB g/fPnK d/ b'eK dk gqshfBXhst gqkgs j?, fit/A fe;kB, tehb,
          190                                 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY
   190   191   192   193   194   195   196   197   198   199   200