Page 196 - DPOL202_COMPARATIVE_POLITICS_AND_GOVERNMENT_PUNJABI

fJekJh^8L ;zftXkfBe ;zouBk–ftt;Ekfgek
fJekJh^8L ;zftXkfBe ;zouBk–ftt;Ekfgek
fJekJh^8L ;zftXkfBe ;zouBk–ftt;Ekfgek
fJekJh^8L ;zftXkfBe ;zouBk–ftt;Ekfgek
fJekJh^8L ;zftXkfBe ;zouBk–ftt;Ekfgek
ftnt;kJh, f;fyne, vkeNo, e?ANB ns/ Bro gkfbektK d/ nfXekoh nkfd. fgSb/ 50 ;kbK ftu tehbK BØN
dh ;zfynk ftu ewh j'Jh j?. 1916 JhH ftu T[BQK dh ;zfynk 41 gqshPs ;h, 1945 JhH ftu 19 gqshPs
ns/ 1955 JhH ftu 13 gqshPs j' rJh.
T[wo d/ fdqPNhe'D Bkb fInkdkso w?Apo nX/V ns/ pi[or j[zd/ jB. 1919 JhH ftu nB[gkfse gqshfBXhst
bkr{ j'd d/ pknd B"itkB w?ApoK dh ;zfynk ftu fdB gqshfdB ewh j[zdh ik ojh j?. 40 s'A 49 ;kb d/
w?ApoK dh ;zfynk ftu ;fEosk gkJh iKdh j? ns/ 50 ;kb s'A fInkdk T[wo d/ w?ApoK dh ;zfynK ftu tkXk.

sBykj, G~s/ nkfd–
sBykj, G~s/ nkfd–
sBykj, G~s/ nkfd–
sBykj, G~s/ nkfd–
sBykj, G~s/ nkfd–okPNoh gfoPd d/ w?ApoK Bz{ wkf;e sBykj BjhA fwbdh j?. fJBQK Bz{ ;dB dh p?me
d/ ;w/A f;oc 70 cq?Ae gqshfdB G~sk ns/ wkor you fdZsk iKdk j? i' fJzBk x~N j? fe T[BQK d/ ihtB–fBotkj
dk ;kXB BjhA pD ;edk. ;' T[BQK Bz{ fe;/ d{i/ okiBhfse gd T[s/ ezw eoBk g?Adk j?.
gdkfXekoh–
gdkfXekoh–okPNoh gfoPd nkgd/ w?ApoK ftu'A jh fJe gqXkB ns/ fJe T[g–gqXkB fBotkuB eodh j?. fJ;dh
gdkfXekoh–
gdkfXekoh–
gdkfXekoh–
u'D jo ;kb fJe ;kb d/ bJh j[zdh j?, Gkt/A ;zftXkB d/ nB[;ko fJBQK dh u'D jo/e ;kXkoD ns/ n;kXkoD nfXt/
PB fJj j? fe g{o/ ;kb d/ ;{soK Bz{ fJe jh nfXt/PB dk fj~;k wzfBnk iKdk j?. fJj gqshpzd brk fdZsk frnk
fe e'Jh th ftnesh brksko d' ;kbK se T[g–gqXkB BjhA pD ;edk ns/ i' ftnesh gqXkB ofj u[fenk j? T[j
nrb/ ;kb d/ bJh d[pkok gqXkB iK T[g–gqXkB BjhA fBotkfus j' ;edk. fJBQK gqshpzXK dk T[d/P fJj j? fe
fJj gd fe;/ fJe ftnesh fe;/ okiBhfse db, fe;/ fJe e?ANB, fe;/ fJe GkPk–GkPh ns/ Xkofwe ;w[dkJ/
d/ fJekfXeko Bk pD ikD. gqXkB Bz{ e'Jh ftP/P nfXeko gqkgs BjhA jB. fJBQK dhnK Peshnk nkw jB. T[;
Bz{ rqzEh (Tie) g?D s/ fBoDkfJe t'N d/D dk nfXeko j?. ;dB ftu nB[Pk;B pDk e/ oyD dk fIzwk T[;/ T[s/
j?. id ;dB ftu fBotkuD j[zdk j? sd gqXkB j'o w?ApoK d/ ;wkB jh wsdkB eodk j?.

d'tK ;dBK ftu ;zpzXL
d'tK ;dBK ftu ;zpzXL
d'tK ;dBK ftu ;zpzXL
d'tK ;dBK ftu ;zpzXL ;wkB ;dB, gq'H ;NqKr B/ fejk j? fe – “;ft; ekoigkfbek dh soQK ;ft;
d'tK ;dBK ftu ;zpzXL
ftXkBgkfbek th nd[Zsh j?. ftPt ftu fJjh ftXkBgkfbek j? fi;d/ T[Zu ;dB ns/ j/mb/ ;dB ftu e'Jh
nzzso BjhA j?.”
;zftXkB d[nkok ;zxh ;Gk d/ d'B'A ;dBK Bz{ ;wkB ;fEsh gqdkB ehsh rJh j?. nw/foek dh ;hB/N Bz{ S~v
e/ ftPt d/ j'o d/PK d/ d{i/ ;dB d{ih Pq/Dh d/ (Secondary) iK nXhB;E (Subordinate) ;dB jB. gozs{,
;ftNiob?Av ftu oki–gfoPd g{oB s"o s/ okPNoh gfoPd d/ ;wkB j?. e'Jh ftX/ne fJE'A se fe ft~shJ/
ftX/ne th, fe;/ ;dB ftu gq/fPs ehsk ik ;edk j?. e'Jh th ftX/e sd se ekBz{B BjhA pD ;edk id
se d'BK ;dBK d[nkok gkfos Bk j' ikJ/. i/eo fJe ;dB d{i/ ;dB d[nkok gkfos ftX/ne Bz{ ;theko
Bk eoD iK T[; ftu fJ; gqeko dk ;zP'XB eo/ i' gfjbK ;dB Bz{ ;theko Bk j't/ sK nfijh dPk ftu
ftX/ne Bz{ fJe s'A d{i/ ;dB ftu w[V ftuko bJh G/fink ikt/rk. i/eo fe;/ gqeko ;wM"sk Bk j' ;e/ sK
d't/A ;dBK d/ w?ApoK d[nkok rfms fJe wfXn;E ;whsh (Arbitration Committee) dh fB:[esh ehsh
iKdh j?. i/eo T[j wfXn;E ;whfs th e'Jh ;wM"sk eo ;eD ftu n;woE ofjzdh j? sK ftX/ne o~d
fjT[po
fjT[po B/ fejk j?, “fInkdkso e'Jh wkor fwb jh iKdk j? ns/ T[g:[es
j' iKdk j? gozs{ fit/A fe fjT[po fjT[po
fjT[po
wfXn;Esk dh ftnt;ek dh io{os BjhA j[zdh j?.” ftX/ne d/ ;zpzX ftu fszB rZbK T[b/yBh jB. gfjbh
gkos, fJzrb?Av, cqK; nkfd d/Pk d/ d{i/ ;dBK Bz{ f;oc e[M fdBK se ftX/ne gkfos j'D ftu d/o brkT[D
d{ih
d{ih
d{ih
dh Pesh gqkgs j? idfe ;ftNiob?Av ftu g{oB ;wkBsk dh ;fEsh j?. d{ihd{ih j'o d/PK ftu, nw/foek Bz{
S~v e/ d't/A ;dBK ftu wsG/d j'D T[s/ nzs ftu j/mb/ ;dB dh jh fi~s j[zdh j?, gozs{ ;ftNiob?Av ftu
d't/A ;dBK dk ;wkB p'bpkbk ofjzdk j?. ;dBk ftu wsG/d j'D T[s/ ;ftNiob?Av ftu nw/foek d/ ;wkB
wfXn;E ;whsh (Arbitration Committee) dk ;jkok fbnk iKdk j? idfe gkos ftu d't/A ;dBK d/
;z:[es nfXt/PB (Joint Session) ns/ fpqN/B ftu b'e;Gk d[nkok fJe ;kb d/ nzdo brksko d' nfXt/
shih,
shih,
shih,
PBK ftu gkfos eoB dh ftXh Bz{ ngDkfJnk frnk j?. shih, shih, ;ftNiob?Av ftu ft~shJ/ ftX/ne d/ ;zzpzX
ftu d't/A ;dBK Bz{ fJe ;wkB nfXeko gqkgs j?, gozs{ j'o d/PK ftu ft~s T[s/ nzfsw fBnzsoD j/mb/ ;dBK
dk j?. ekoiekoDh T[s/ fBnzsoD th d't/A ;dBK dk ;wkB j?, ;zxh gfoPd d/ w?Apo d't/A ;dBK ftu jkIo
ofjzd/ jB ns/ gqPBK dk T[Zso fdzd/ jB. j'o gqiksKsfoe d/PK ftu ekoiekoDh T[s/ fBnzsoD dh nzfsw
ns/ tk;sfte Pesh j/mb/ ;dBK Bz{ jh gqkgs j?. fJ; gqeko, jo y/so ftu d't/A ;dBK dh Pesh ;wkB
j?, d'tK dk wj~st fJe ;wkB j?. i/ d'tK ftu e[M nzso j? sK T[j Bk d/ pokpo j?.

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 191