Page 74 - DPOL202_COMPARATIVE_POLITICS_AND_GOVERNMENT_PUNJABI

fJekJh^3L ;zftXkB ns/ ;zftXkBtkd
fJekJh^3L ;zftXkB ns/ ;zftXkBtkd
fJekJh^3L ;zftXkB ns/ ;zftXkBtkd
fJekJh^3L ;zftXkB ns/ ;zftXkBtkd
fJekJh^3L ;zftXkB ns/ ;zftXkBtkd
tXdh j? ns/ fJ~e ;z;feqfse ;w{j j'o ;z;feqfse ;w{jK d/ fto'X ft~u yVQk fdykJh fdzdk j?. nfijh BØN
nt;Ek ft~u ;wki fJ~e' fij/ w[~bK ft~u ftPtk; o~y ;e/, nfijk ;zGt BjhA, sK x~N s'A x~N w[Pfeb
Io{o j' iKdk j?.
(6) nkX[fBeheoD dh ;w~f;nk Bt'fds ;wkiK dh ;G s'A ftyw ;w~f;nk j?.nfij/ ;wki d' GkrK ft~u
tzv/ fdykJh fdzd/ jB. fJ~e tor gozgoktkdhnK d/ ns/ d{ik tor nfGiBK ns/ nkX[fBeheoD ft~u nk;Ek
o~yD tkfbnK dk pD iKdk j?. tkov ns/ w?eohfv; B/ fbfynk j? fe “gozgokrs b'e ns/ nkX[fBeheoD
eoB tkb/ nfGiB ns/ ftukoe T[Zs/ gj[zuD ft~u n;woE jB.@ fJ; ekoD eohp eohp ;ko/ ftek;Phb
d/PK ft~u ;zxoP ns/ nokiesk dhnK ;zGktBktK nfXe jB. fJ~E/ gqkuhB ns/ BthB w[~bK ft~u ni/ th
;zxoP, nfBPfussk ns/ Gow ftnkgs j? i' ;zftXkBtkd d/ o;s/ dh ;G s'A t~vh o[ektN j?.

(7) Bt'fds okiBhfse ;wkiK d/ ;kjwD/ okiBhfse ;zouBK^ftebgK d/ u[DkU dh ;w~f;nk pj[s rzGho
j?. nkX[fBeheoD, ;EkJhst, ;[o~fynk ns/ gqfsPmk dhnK ;w~f;nktK d/ gqsh ibd ;wkXkB bJh Uj
fe; soK dhnK ftt;EktK Bz{ ngBkT[D< fJ; tk;s/ b'esKsfoe ns/ fBoze[P ns/ g{zihtkdh ns/
;kwtkdh gqshwkB fJBQK s'A jh wkor doPB ns/ nkeoPD gq;s[s eod/ jB. nshs dk nB[Gt,
b'esKsfoe ftt;EktK Bz{ ngDkT[D bJh gq/fos eodk j? sK d{i/ gk;/ ftek;, m';sk ns/ J/esk dhnK
Io{osK fe;/ gqeko dh fBod/fPs iK fBoze[P ftt;Ek ngDkT[D bJh dpkn gkT[Adk j?. fJ; gqeko dh
nt;Ek ft~u ftek;Phb oki fJBQK ftftX ftebgK ft~u'A fe;/ fJ~e dk u[DkU th eo b?Ad/ jB ns/ pknd
ft~u UjBK Bz{ fsnkrD ns/ BthA ;z;Eksfwe ftt;Ek ngDkT[D bJh wip{o j' iKd/ jB. fJ; ekoD
e[M nB[tkdK Bz{ S~v e/, ;ko/ ftek;Phb okiBhfse ;wki, okiBhfse ;zouBKtK T[Zs/ nzfsw o{g Bkb
c?;bk eo gkUD nfijk BjhA fejk ik ;edk. okiBhfse ftek; d/ ;z;Ekswe wkorK dk nfBPuk,
fJBQK d/PK ft~u ;zftXkBtkd dh ;fEsh Bz{ ;gPN jh BjhA j'D fdzdk j?.
(8) nzsookPNoh gqfsPmk ns/ nkgD/ okPNoh nfGfrnkB dh sbkP ft~u, ftek;Phb oki jo ;zGt e'fPP
eod/ gkJ/ rJ/ jB. fJ; d/ bJh, d' go;go rZ[NK ft~u'A fe;/ ft~u Pkfwb j'D d/ Ipod;s dpktK s'A puDk
ns/ Gos d[nkok ngDkJ/ rJ/ n;zbrBsk d/ wkor dk Nhuk eJh ekoDK eoe/ ;zGt BjhA brdk. fJ~e gk;/
okPNoh nfjw Bz{ gqekPB d/D dk gqw[~y Nhuk j? sK d{i/ gk;/ nzdo{Bh Io{osK d/ dpkn s'A fJ; Bz{ ske ft~u
o~y e/ fe;/ r[N ftP/P Bkb rmpzXB dhnK wip{ohnK jB. nfijh nt;Ek ft~u ;wki d/ ;[fBPfus w[~b
dp e/ ofj iKd/ jB.
ftek;Phb b'eszsoK dhnK ftP/P ;wZf;nktK ns/ Io{osK, ;zftXkBtkd dh ntXkoDk Bz{ n;gPN ns/
nfBPfussk dh nt;Ek ft~u fbnk o~ydhnK jB. fJBQK d/PK ft~u ftnkgs ftfGzB GkPktK, XowK,
;zgodktK ns/ ftukoXkoktK ft~u ;zs[bB dk nGkt, T[fus ;[fdqV ;zftXkBtkd nkXko ;Ekfgs BjhA j'D
fdzdk. fco th ;zftXkBtkd dh XkoDk d/ e[M b~SD ;gPN gfobefPs j'D brd/ jB. ;zy/g ft~u fJj fBwB
jB^ (1) ;zftXkBtkd fBowkD dh nt;Ek ft~u j?. (2) ;zftXkBtkd fwPfos gqfeqsh o~ydk j?. (3)
;zftXkBtkd gqtkj d/ d"o ft~u j?. (4) ;zftXkBtkd fdPk ofjs uoD ft~u j?.
(1) ftek;Phb okiBhfse ;wkiK ft~u (d/y' ;zftXkBtkd d/ nkXko) ftek; dhnK gfo;fEshnK jh BjhA
gkJhnK iKdhnK.;wkiK ft~u nB/e r~bK s/ fJZe ws dk nGkt gkfJnk iKdk j/. fJ~E'A s~e fe okiBhfse
;z;EktK dhnK ;zouBKtK ns/ gqsh feqnktK T[Zs/ th fJZe ws BjhA j' gkT[Adk j?. fJ; bJh nfXeKP
ftek;Phb d/P fBowkD dh nt;Ek ft~u ej/ ik ;ed/ jB.
(2) Bt'fds okiK ft~u ;zftXkBtkd fwPfos gqfeqsh dk j?. e[M d/P g~Swh ns/ ;'ftns ftukoXkoktK Bz{
fwbkUD dh e'fPP eo oj/ jB. Uj ;[szsosk, ;wkBsk ,fBnK ns/ ;wkitkd Bz{ fJeZm/ jh ;Ekfgs eoB
dh e'fPP eo oj/ jB. nzdo{Bh gfo;fEshnK ns/ Io{osK, ;zftXkBtkd dhnK g~Swh ntXkoDktK d/ w"fbe
s~sK Bz{ fpBK Pos d/ ngBkUD dk dpkn gkUAdh j?. fit/A ;[szsosk d/ Bkb jh nkofEe ;wkBsk fbnkUD
bJh ;zgsh T[Zs/ fInkdk s'A fInkdk ;zftXkfBe fB:zsoD dh e'fPP ;zftXkBtkd B{z fwPfos o{g gqdkB eodk
j?. ;zftXkB gqshpzXe dk ezw th eodk j? ns/ fB:zsoDK s'A w[esh fdbkUD d/ ;z;Ekrs gqktXkBK Bkb
Gog{o ofjzdk j?. fJ; fdqPNh Bkb Gkos ft~u w"fbe nfXekoK dh ftt;Ek ns/ UjBK T[Zs/ T[fus gqpzXK
dh ;zftXkB ft~u jh ftt;Ek, fwPfossk dk ;ze/se j?.

69

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY