Page 73 - DPOL202_COMPARATIVE_POLITICS_AND_GOVERNMENT_PUNJABI

s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
BØN ftek;Phb b'esKsfoe ;wkiK ft~u ;zftXkBtkd dhnK ftP/PsktK dk T[b/y eoB s'A gfjbK, UjBK
ftfPPN ;w~f;nktK dk ftt/uB eoBk Io{oh j?, fiBQK Bkb ;zftXkBtkd dh ntXkoDk fGzB pDdh j?.
fJBQK d/PK dhnK ;w~f;nktK fJzBhnK ftftX ns/ nfXe jB, fe fJBQK ;GBK dh ;{uh pDkT[Dk pj[s
efmB j?. gqzs{ w'N/ s"o s// ;kohnK ftek;Phb okiBhfse ftt;EktK ft~u fBT{BkfXe wksok ft~u e[M
;w~f;nktK ftnkgs jB. fJBQK dk ;zy/g ftt/uB eo e/ jh ;zftXkBtkd dh fJ; ntXkoDk dhnK ftP/
PsktK Bz{ ;wfMnk ik ;edk j?. jo Bt'fds okiBhfse ;wki ft~u fBwB ;w~f;nktK gkJhnK iKdhnK
jB^ (1) okiBhfse ;EkJhst dh ;w~f;nkl (2) nkofEe ftek; dh ;w~f;nkl (3) ;[o~fynk dh y'i
dh y'il (4) okiBhfse ;~sk dh t?Xsk dh ;w~f;nkl (5) ;wkfie^ ;K;feqfse ;zs[bB dk Nhukl (6)
nkX[fBeheoD ft~u o[ektNK dh ;w~f;nkl (7) okiBhfse ;zozuBK ftebgK d/ u[DkU dh ;w~f;nkl (8)
nzsookPNoh gqfsPmk ns/ nfGfrnkB dh sbkP.
(1) nfXeKP ftek;Phb oki, ;kwokitkdh PeshnK d/ dwB ns/ P'PD dk fPeko oj/ jB. fJBQK okiK ft~u
;[szsosk dh gqkgsh d/ nB/eK wkor oj/ jB. fes/ ;~sk dk j;sKsoD bzp/ okPNoh nzd'bB s'A pknd j'fJnk
sK fes/ nukBe jh PKshg{oB Yzr Bkb ;~sk j;sKsfos eo fd~sh rJh. Gkos gfjb/ dk ns/ ;qhbzek d{i/
dk T[dkjoD ej/ ik ;ed/ jB. e[M okiK ft~u ;P;so ;zxoP ns/ ;?fBe nzd'bBK d/ cb;o{g, ;[szsosk
fwbh, fit/A fJzv/B/fPnk ns/ nbihohnk ft~u j'fJnk. nB/eK oki nfij/ th jB fi~E/ eqKshnK d[nkok ;?bk
B/ ;~sk jfEnk bJh. e[M okiK B/ nkXko ft~u gqt/P ehsk fit/A fJE'ghnk, B/gkb, n|rkfB;skB ns/ ;kT{dh
nop nkfd. nshs ekbhB nB[GtK dh fGzBsk ns/ ;[szsosk gqkgsh d/ wkorK ft~u nkJhnK o[ektNK dh
ftftXsk d/ ekoD ;ko/ Bt'fds okiK ft~u g/uhdrhnK T[sgzB j' rJhnK ns/ nkozG s'A jh okiBhfse ;~sk
dh ShBk MgNh d/ ekoD Bt'fds okiK ft~u'A nfXeKP, okiBhfse n;EkfJ~st s'A rq;s j' rJ/. *okiBhfse
y/b* d/ nkXkoG{s fB:wK s/ fJZe ws dk nGkt, okiBhfse dbK dh nB/esk ns/ iBsk d/ n;zs'P d/ ekoD
fJBQK okiK ft~u okiBhfse n;EkfJ~st ftnkgs j' frnk. fJ; Bkb fJBQK ft~u ;zftXkBtkd d/ fuo ;EkJh
w[~b iBw BjhA b? gkT[Ad/ jB.
(2) nkofEe ftek; dh ;w~f;nk, okiBhfse n;EkJhst dh nt;Ek ft~u j'o th ifNb j' iKdh j?. fJ~e
gk;/ iBsk T[ZBs ;so d/ bJh jo gqeko dh wzr eodh j?, ns/ d{i/ gk;/ seBheh ns/ ftfrnkfBe ikDekoh
d/ nGkt ft~u d/P d/ ;kXBK dk ;w[fus T[g:'r BjhA j' gkT[Adk. fJ; Bkb iBsk ft~u n;zs'P T[sgzB
j[zdk j?, i' ;oekoK Bz{ pko pko pdb e/ ;zftXkBtkdh nkXkoK Bz{ jh XokPkJh eo fdzdk j?.
(3) Bt'fds okiBhfse ;wkiK ft~u nfXeKP pj[b ;wki jB. nB/eK Xow, ;z;feqshnK ns/ okPNohsktK
j'D d/ ekoD okiBhfse ftt;Ek T[Zs/ go;go fto'Xh dpkn g?Ad/ ofjzd/ jB fi; Bkb ;wki ft~u sBkT[
dhnK gfo;fEshnK T[sgzB j[zdhnK jB. fJ; ekoD ;oekoK T[Zs/ nzdo{Bh ;[o~fynk ftt;Ek dk wj~stg{oD
dkfJ~st J/Bk nfXe p'M pD iKdk j? fe pj[s ;ko/ okiK ft~u ;oekoK fJ;/ ftt;Ek ft~u T[bM e/ ofj iKdhnK
jB. pkjoh jwfbnK d/ \so/ th x~N BjhA j[zd/. eJh tko nzdo{Bh ;[o~fynk ft~u iBsk dk ;fj:'r gqkgs
eoB bJh d/PK d[nkok gV';h okiK T[Zs/ jwb/ s~e ehs/ iKd/ jB. fJ; soK nB/e ftek;Phb okiK ft~u
;oekoK ;[o~fynk dh ftt;Ek ft~u jh b~rhnK ofj iKdhnK jB. ns/ ;wki d/ ftP/P rzstK, NhfunK iK
wkBsktK dh ftt;Ek ;[o~fynk d/ gqPB d/ ;kjwD/ r"D jh ofj iKdh j?. fJ; bJh ;zftXkBtkd dh
;z;Eksfwe ftt;EktK Bz{ wIp{s pDkT[D iK UjBK d/ ;wki ft~u fJZe ws ;Ekfgs eoB d/ Bk nt;o
ofjzd/ jB ns/ Bk jh ;kXB i[N gkT[Ad/ jB.

(4) ;wki d/ fInkdkso b'eK d[nkok fJj wfj;{; ehsk ikDk fe Pk;B dhnK gqsh feqnktK ns/ ftt;EktK
T[fus jB, ;oeko Bz{ t?X pDkT[Adk j?. n~i th ftek;Phb ;wkiK ft~u, Pk;B eosktK Bz{ nkgDh ;~sk dh
t?Xsk ft~u P~e jh fInkdk fdykJh fdzd/ jB. ;[szso ns/ fBog~y u[DkT[ iK sK j[zd/ jh BjhA iK fco i/eo
j[zd/ jB sK fJBQK d/ gfoDkwK Bz{ jkoB tkb/ tor iK db ;theko jh BjhA eod/. fJ; Bkb ;oeko dh ;~sk
ewI'o g? iKdh j? ns/ ;oekoK ;wki d/ w[~bK Bz{ feqnKfts eoB dk ;kXB BjhA pD gkT[AdhnK jB.
(5) ftek;Phb okiK ft~u ftnkgs pj[bsk d/ ekoD fJj ;wki, ;zxoPos ;wki j' iKd/ jB. ;wki
dk jo tor, jo ;z;feqfse ;w{j okiBhfse ;~sk dh gqkgsh dh jo ;zGt e'fPP eodk j?. ;~sk gqkgs
;w{j j'o ;w{jK Bz{ T[ZGoB s'A o'eD bJh okiBhfse Pesh s~e gq:'r eodk j?. fi; Bkb nkg;h eN[sk

68 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY