Page 207 - DSOC201_SOCIAL_STRUCTURE_AND_SOCIAL_CHANGE_PUNJABI

fJekJh^12L gfotosD dhnK gqfeqnktK
fJekJh^12L gfotosD dhnK gqfeqnktK
fJekJh^12L gfotosD dhnK gqfeqnktK
fJekJh^12L gfotosD dhnK gqfeqnktK
fJekJh^12L gfotosD dhnK gqfeqnktK
;wkfie ;zouBk toswkB ;zpzXK dk nzsopzXB j?. ;wkfie ;zouBk dh gfoo~fynk T[j b'e eod/ jB i' BØN
;wkfie ;zpzXK ftu ;fjGkrh j[zd/ jB. ;wkfie gfotosD dk gfotosD ;wkfie ;zouBk ftu j'J/
gfotosD s'A j?. nkX[fBe ;wki ftu ;wkfie gfotosD d/ T[dkjoD ftu ;wkfie ehwsK, ;z;EktK,
;zgsh^;zpzXK, nkofEe XzfdnK, ekofwe ns/ G{fwek ftsoD ftu gfotosDK Bz{ T[Xqs ehsk ik ;edk j?.
;wkfie gfotosD ;w/A, ;EkB ns/ ;zdoG d/ nkXko T[s/ ;d?g ;kg/fye j?. fJBQK fszB s~sK d/ nkXko T[s/
gfotosD d/ gqfswkBK dh s[bBk ehsh ik ;edh j?. ;wkfie gfotosD dk gqsho'X nkw r~b j?, feT[Afe
gfotosB d/ ekoD gqufbs ;wkfie ftnt;sk ns/ ;zpzXK ftu ftxB g?Adk j?. ;wkfie gfotosD dh
gqfeqnktK dk fiBQK b'eK T[s/ gqshe{b gqGkt g?Adk j?, T[j ftP/Psk gqsho'X eod/ jB.
;wkfie gfotosD d/ nfXn?B d/ pko/ ftu fezr;b/ v/ft; B/ nB/e gqPBK dk T[b/y ehsk j?. ;wkfie
gfotosD dh eh fdPk j?< ;wkife gfotosD dh do eh j?< ;wkfie gfotosD d/ ;q's ns/ ekoD eh
jB< eh ;wkfie gfotosD fJ~Ss fdPk ftu fBnzfsqs ehsk ik ;edk j?<
;wki Bkb ;zpzfXs ;ko/ Pk;soh f;XKsK ftu ;wkfie gfotsD d/ pko/ ftu fJBQK gqPBK T[s/ gqekP gkfJnk
frnk j?. shNo n?bH poio ns/ phH poio d/ nB[;ko, ;wkfie gfotosD dk nB[Gt ;wki Pk;so ftP/
d/ ;ko Gkr ftu gkfJnk iKdk j?. ;wki Pk;so dk ftek; gqbnzekoh ;wkfie gfotosD d/ p"fXe
gqfsT[Zso d/ o{g ftu j'fJnk. T[dkjoD d/ bJh, cqK;h;h eqKsh, nw/foek ftu rqfj :[~X, fpqN/B ftu
T[fd:'fre eqKsh ns/ Gkos ftu ;[szsosk ;zrqkw ;wki d/ s/i gfotosDK d/ T[dkjoD jB.

12H2 ;z;feqsheoD ns/ g~SwheoD
12H2 ;z;feqsheoD ns/ g~SwheoD
12H2 ;z;feqsheoD ns/ g~SwheoD
12H2 ;z;feqsheoD ns/ g~SwheoD (Sanskritisation and Westernisation)
12H2 ;z;feqsheoD ns/ g~SwheoD
‘;z;feqsheoB’ ns/ ‘g~SwheoD’ dh ntXkoDktK 1952 ftu n?wHn?BH ;qh fBtk; d[nkok d~yD Gkos ftu
e[or b'eK d/ ;wkfie ns/ Xkofwe ihtB d/ ftPb/PD ftu ftef;s j' rJh ;h. 20thA Pskpdh d/ w~X
se iksh dk nfXn?B iK sK ‘toD’ d/ nkXko T[s/ j[zdk ;h iK fco tzPkB[eqw ns/ nP[~Xsk ns/ P[~Xsk dh
XkoBktk d/ nkXko T[s/ gfo;fEsh d/ noEK ftu j[zdk ;h. ;qhfBtk; B/ iksh^ftnt;Ek dk ftPb/PB
T[Xow[yh rshPhbsk (upward mobility) d/ noE ftu ehsk. T[BQK dh wkBsk ;h fe iksh ftnt;Ek
fJzBh em'o BjhA j? fe fi; ftu jo/e iksh dh ;fEsh ;d?t d/ bJh fJe fijh fBPfus j't/. rshPhbsk
dh ;zGktBk ;d?t ojh j?. fJe BhthA iksh th fJe d' ghVhnK d/ pknd Pkekjkoh pD e/ ns/ Pokp ns/
wkde dqtK d/ ;/tB s'A d{o ofj e/ ;z;soD (hierarchy) ftu T[Zu ;fEsh gqkgs eo ;edh ;h. T[j pqkjwD
d/ ohsh fotki, ;z;eko, ns/ ftPtk; ngDkn b?Adh ;h ns/ e[M nkgDh ohshnK Bz{ fiBQK Bz{ T[j ngft~so
wzBdh ;h fsnkr fdzdh ;h. fJe BhthA iksh d[nkok pqkjwDK dh ihtB ftXh XkoD eoBk ;zGt gqshs j[zdk
;h Gkt/A ;?XKfse fdqPNh s'A fJ;dk fBP/X ;h (1952L42).
ikshnK d[nkok ngDkJ/ rJ/ fe~s/, T[BQK dk ykD^gkD, ns/ T[BQK dh gqEktK s/ ohsh fotkiK s'A jh (iksh)
;z;soD ftu T[BQK dh gfo;fEsh fBoXkos j[zdh j?. fJ; gqeko nfij/ fe~s/ dk toD fit/A uwVk ewkT[Dk,
e;kJh dk ezw eoBk, skVh pDkT[Dk, nkfd iksh Bz{ Bht/A g~Xo s/ oy fdzdk j?. wK; ns/ wSbh nkfd dk
;/tB eb[fPs s/ ngft~so eoB tkbk (defiling) wzfBnK iKdk j?. d/tsktK Bz{ cb c{b uVkQT[D dh ng/ePk
gP{^pbh Bht/A e'Nh dk gqubB wzfBnK iKdk j?. fJ; gqek fJBQK gqEktK Bz{ wzBDtkbh ns/ fJ; gqeko d/ G'iB
eoB tkbhnK ikshnK pqkjwDK d/ nkuoD Bz{ XkoD eo ;z;soD ftu T[~u gfo;fEsh gqkgs eo b?Adh j?A.
fJj ;wkfie ;zouBk ftu fJe iksh dk T[Xow[yh ;zuoD (upward moving) j?. PqhfBtk; B/ fJ; gqfeqnk
Bz{ ‘;z;feqsheoD’ fejk j?.

12H2H1 ;z;feqsheoD dh ntXkoDk
12H2H1 ;z;feqsheoD dh ntXkoDk
12H2H1 ;z;feqsheoD dh ntXkoDk
12H2H1 ;z;feqsheoD dh ntXkoDk
12H2H1 ;z;feqsheoD dh ntXkoDk
;qhfBtk; B/ ;zz;feqsheoD dh gfoGkPk fJ; gqeko dh j?L “fJe nfijh gqfeqnk fi;d/ d[nkok BhthnK ikshK
T[Zu ikshnK, ftP/P eo pqkjwDK, d/ ohsh fotkiK, ;z;ekoK, ftPtk;K, ihtB^ftXh, ns/ j'o ;z;feqse
byPDK s/ gqDkbhnK rqfj eodh j?.” tk;st ftu, ;qhfBtk; ;z;feqsheoD dh gfoGkPk dk ;w/A^;w/A T[s/
ft;sko eod/ oj/ jB. nkozG ftu T[BQK B/ ;z;feqsheoD d/ pko/ ftu fejk j? fe “fJj rshPhbsk dh T[j
gqfeqnk j? fi; ftu BhthA ikshnK Pkekjkoh ns/ BPkgkB fBP/Xh pD e/ fJe d' ghVhnK ftu iksh ;z;soD

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 201