Page 221 - DSOC201_SOCIAL_STRUCTURE_AND_SOCIAL_CHANGE_PUNJABI

fJekJh^12L gfotosD dhnK gqfeqnktK
fJekJh^12L gfotosD dhnK gqfeqnktK
fJekJh^12L gfotosD dhnK gqfeqnktK
fJekJh^12L gfotosD dhnK gqfeqnktK
fJekJh^12L gfotosD dhnK gqfeqnktK
d/ s~s th ezw eod/ jB. y[bh i/bQ (wall-less prison) dk nkozG th fJe j'o T[dkjoD j? fi; ftu fszB BØN
gqeko d/ gfotosD ezw eod/ jB. fJ;/ gqeko f;fynk, ftnt;Ek, p?Afezr ftnt;Ek, ftnkj ftnt;Ek
nkfd ftu gfotosD jB.
j[D gqw[Zy gqPB j? fe g~Swh d/ ;zgoe d/ pknd Gkos fe~E/ gj[zu frnk j?< eh Gkos B/ gqrsh ehsh j?<
eh fJ; B/ b'e efbnkD ftu :'rdkB ehsk j?, eh fJ; gqPB dk fBog/y T[Zso ;zGt j?< eh nfij/ ftPb/
PD ftu nkswgoesk (subjectivism) ns/ dkoPfBe g~ygks (philosophical partilality) nB/e
;w~f;nktK dk ;kwDQk eoBk fgnk, fit/A nkofEe fgSVkgB, tZvh ;zfynk ftu b'eK dk rohph dh o/yk s'A
j/mK ihtB dk r[ikok eoBk, p/o'irkoh, ihtB d/ ;ko/ y/soK ftu Xow dk gqG[~st, rqkwhD eoI, iksh
;zxoP, ;zgodkfJe d[oGktBK, gz{ih dh ewh, seBheh :'rsk tkb/ :'o ezw eoD tkfbnK dh ewh, nkfd.
fJBQK ;w~f;nktK dk ;wkXkB th g~Swh gqGkt B/ fdsk j?. gozs{ j'o ftdtkBK dh wkBsk j? fe g~Swh gqGkt
B/ Gkos Bz{ fJBQK ;w~f;nktK d/ jb ftu e'Jh ;jkfJsk BjhA ehsh. i/eo e[M ;w~f;nktK dk ;wkXkB j'fJnk
j? sK eJh d{ih ;w~f;nktK yVhnK j'JhnK jB ns/ Gkos T[BQK g~Sw d/ Bw{B/ T[s/ ;[bMkT[D dk :sB BjhA
eo fojk j?. Gkos ;td/Ph Yzr Bkb T[BQK Bz{ ;[bMkT[D dh e'fPP eo fojk j?. d/P dh ;[szso d/ pknd jh
T[fd:'fre ftek; ftu tkXk, f;fynk dk ft;sko, g/Av{ ftek;, iB;zfynk T[s/ fBnzsqD nkfd gkfJnk frnk
j?. fJ; gqeko g~Swh Pk;B dh w[esh Bkb ns/ Bk fe g~Swh ;zgoe s'A Gkos ftu nkX[fBeheoD ;zGt
j'fJnk j?.
tk;sftesk fJj j? fe ihtB d/ e[M y/soK ftu g~Swh gqGkt Bz{ ;theko eoe/ n;hA mhe j' ;ed/ jK. nkX[fBe
seBheh, gqkfeqse gqe'gK dk ;kwQDk eoD d/ nkX[fBe T[gkn, d/P Bz{ pkjoh ysfonK s'A ;[o~fynk gqdkB eoB
d/ nkX[fBe sohe/, nkfd Gkos d/ fJfsjk; ftu g~Sw d/ nd[~sh :'rdkB d/ o{g ftu frD/ ikDr/. gozs{ Gkos
fJBQK d/ Bkb^Bkb b'eK d/ T[sEkB d/ bJh nkgDh gozgokrs ;z;EktK, gqEktK ns/ ftPtk;K dk th gq:'r eo
fojk j?. fJ; gqeko gZSwh gqGkt d/ pknd th ns/ eJh ftnt;EktK d/ nkX[fBeheoD d/ pknd th Gos, Gkos
jh oj/rk Gkosh ;z;feqsh nkT[D tkb/ eJh dPeK se ;[o~fyns oj/rh.
12H3H7 Gkos ftu nkX[fBeheoD dh gqfeqnk
12H3H7 Gkos ftu nkX[fBeheoD dh gqfeqnk
12H3H7 Gkos ftu nkX[fBeheoD dh gqfeqnk
12H3H7 Gkos ftu nkX[fBeheoD dh gqfeqnk
12H3H7 Gkos ftu nkX[fBeheoD dh gqfeqnk
gfjfbnK gzfBnK ftu ehsk frnk ftPb/PD doPkT[Adk j? fe gozgok ns/ nkX[fBesk ftu fJe nN[~N eqw
gkfJnk iKdk j? fi; ftu fJe gk;/ gozgok ns/ d{i/ gk;/ nkX[fBeheoD j?. fBozsosk dh fJ; o/yk T[s/
fe;/ th ;wki Bz{ fe;/ th fpzd{ T[s/ ofynk ik ;edk j?. fInkdkso ;wki fe;h Bk fe;h gqeko dh ;zeqwD
dh ;fEsh ftu ofjzd/ jB.
;[szsosk d/ ;w/A Gkosh ;wki ftu th rfjoh gozgoktK ;B, fezs{ fJj nkX[fBe th j'Dk ukj[zdk ;h. nfij/
b'e T[j nfij/ B/sk ;B i' fe gozgokrs ihtB P?bh jh g;zd eod/ ;B, gozs{ d{ih soc j'o nfij/ b'e
th ;B i' Gkos dk nkX[fBe T[d/ d/yDk ukj[zd/ ;B fi; ftu nshs dk brkt Bk j't/. gozs{ e[M nfij/
th ;B i' gozgok ns/ nkX[fBesk d/ ftu skbw/b d/ g~y ftu ;B. T[BQK dk efjDk ;h fe gozgokrs
ftnt;Ek fJe ;hwk se nkX[fBeheoD Bz{ ;theko eo ;edh j? s/ ngDk ;edh j?. fJ;/ gqeko fJe
nkX[fBehfeqs ftnt;Ek fJe fBPfus j~d se jh gozgokrs ftukoK Bz{ ;fjD eo ;edh j?. fJ; gqeko
T[j ;fj^j'Ad ukj[zd/ ;B. gozs{ gfjbhnK d' ftukoXkoktK d/ gqshgkseK B/ wzfBnK fe ;fj j'Ad pj[s bzph
ntXh se BjhA ub ;edk. fJe nfijk fpzd{ io{o nkT[Adk j? idfe gozgok n;jkJ/ j' iKdh j?. nkfyo
ftu gfotosD dh fejVh gqfeqnk n;hA ngDkJh<
n;hA nkgD/ ;wki Bz{ eJh g~XoK T[s/ nkX[fBe pDkT[D dk fBPu/ ehsk. ihtB d/ fejV/ g~y nkX[fBeheoD
d/ bJh u[D/ rJ/ ns/ fe; sohe/ Bkb< ;wkfie g~Xo T[s/ n;hA ;wkfie ;zpzXK Bz{ ;wkBsk ns/ wkBth r"ot
d/ nkXko T[s/ pDkT[Dk ukj[zd/ ;B. nfij/ ;wkfie ehwsK ukj[zd/ ;B i' ;wkfie rshPhbsk Bz{ ;[fBPfus
eoD, iksh fBo:'rsktK Bz{ d{o eoD, fJ;sqhnK dh dPk ftu ;[Xko Bz{, nkfd. nkofEe g~Xo T[s/ n;hA
seBheh ftek; ns/ fBnK ftsoD (distributive justice) ukj[zd/ ;B. ;K;feqse g~Xo T[s/ n;hA Xow
fBog/ysk, soetkd ns/ T[dkotkd ukj[zd/ ;B. okiB?fse g~Xo T[s/ n;hA gqshfBXh ;oeko, iBsKfsqe
;z;EktK, T[gbpXh^goe Pesh ;zouBk (achievement oriented power structure), ns/ d/P dh

215

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY