Page 222 - DSOC201_SOCIAL_STRUCTURE_AND_SOCIAL_CHANGE_PUNJABI

;wkfie ;zouBk ns/ ;wkfie gfotosB
;wkfie ;zouBk ns/ ;wkfie gfotosB
;wkfie ;zouBk ns/ ;wkfie gfotosB
;wkfie ;zouBk ns/ ;wkfie gfotosB
;wkfie ;zouBk ns/ ;wkfie gfotosB
BØN ;oeko ftu Gkosh iB dh fInkdk ntkI s/ fj~;/dkoh ukj[zd/ ;B. ;wki Bz{ nkX[fBe pDkJ/ ikD d/ bJh
i' wkfXnw u[D/ rJ/ (soetkd ns/ ;?frnkfBe frnkg T[s/ nkXkos) T[j ;BL fB:'iB, f;fynk, (i'
nfrnkBsk d/ nzXeko Bz{ d{o eo ;e/), ftXkB, ftd/PK s'A ;jkfJsk, T[dkotkd dh Bhsh ngDkT[Dk, nkfd
fi~E/ se nkX[fBeheoD dh gqfeqnk dk ;zpzX j?. ft;fsqs o{g ftu fejk ik ;edk j? fe r[Dkswe fdqPNhe'D
s'A Gkos ftu nkX[fBeheoD fJBQK gqfeqnktK s'A r[io fojk j?L
nkofEe ;zouBkswe g~Xo T[s/ g[okDh gfotkoe ns/ ;kw[dkfJe T[geoDh noE ftnt;Ek (tool
economy) d/ ;EkB T[s/ :Kfsqe T[fd:'fre noE ftnt;Ek Bz{ ngDkT[D dh gqftosh tX ojh j?. fJj
iiwkBh gqEk torh gozgokrs ftnt;Ek Bz{ s'VD d/ bJh th T[ZsodkJh j?.
okiB?fse ;zouBkswe g~Xo T[s/, Pesh ;zouBk ftu gfotosD fbnkfJnk ik fojk j?. noX ;kwzsh
;w{j^goe (group-oriented) Pesh ;zouBk dk T[Bw{bB eo e/ ns/ T[;d/ ;EkB T[s/ iBsKfsqe Pesh
;zouBk dh ;EkgBk eo e/ i' fe io{oh o{g Bkb ftnesh^goe (individual-oriented) j[zdh j?.
;K;feqse gZXo T[s/ ehwsK d/ y/so ftu gfotosD gft~so ehws ftnt;Ek s'A Xow fBog/y w[~b
ftnt;Ek ftu gfotosD d/ d[nkok fbnkfJnk ik fojk j?.
;wkfie ;zouBkswe g~Xo T[s/ nofis gfo;fEsh G{fwek dh ng/ePk gozgokrs gqd~s G{fwek s/ gfo;fEsh
ftu ewh nkJh j?.

:'r/Ado f;zx dk ws j? fe Gkos ftu nkX[fBeheoD dh fJe nB'yh ftP/Psk fJj j? fe gozgokrs ;zouBk
ftu gfotosD ngDk e/ gfotosD fbnk ik fojk j?, Bk fe ;zouBk ftu ftyzvB d/ d[nkok.
idfe fJj ;~u j? fe gozgokrs ;wki dh fInkdkso ftP/PsktK nkX[fBe ;wki ftu T[g:[es BjhA p?mdh,
fco th nkX[fBesk iBsk T[s/ E'gh BjhA ik ;edh. nkX[fBeheoD g/P/ d/ nB[;ko fBod/fPs (professionally
directed) j'Dk ukjhdk j?. gozgokrs ;z;EktK dh ftP/PsktK Bz{ ftek; dh gqfeqnk ftu T[g:[es ;wk:'iB
d/ Bkb o'e/ ofynk ik ;edk j?. e'Jh th ;wki sDkn w[es sd jh ofj ;edk j? idfe fJj pzd j't/ ns/
rshPhb ;wky Bk j't/. ftek;Phb ;wki sDktn ns/ gqsho'XK d/ nzdo j'D d/ nkXko T[s/ ezw eodk j?.
sDkn nkX[fBesk s/ gozgok d/ ftu fBfjs ;zxoPK d/ ekoD pfDnk ofjzdk j?. sDkn fgS'eV dh Xo'jo
j[zd/ jB i' fe nkofEe ftek; d/ dpkt d/ ekoD pD/ ofjzd/ jB. fInkdkso ftek; dh gqfeqnk ftu e[M
sDkt ;[bM iKd/ jB. ;Ekf:st ns/ ;ozfyne dh PeshnK ns/ gfotosD ns/ nkX[fBeheoD dh PeshnK
d/ ftu d[jok ;zpzX j[zdk j?. ftek;phb ;wki fJBQK ;w~f;nktK dk ;kwDQk j[fPnkoh Bkb eod/ j?. ;'
gfotosD ns/ nkX[fBeheoD dh u[D'shnK dk fit/A, y/sotkd, gqKshnsk, nf;fynk gqtiB (migration),
w[dk ;chsh, g{zih dh ewh, o~fynk you ftu ewh d/ T[d/P s'A gV";h okPNoK Bkb skbw/b, okiB?fse
GqPNkuko, B"eoPkjh dh ne[Pbsk ns/ ngqfsp~Xsk nkfd dk ;kwBk Xhoig{ote ns/ ftXh g{ote sohe/
Bkb soePhb nfG;theoD (adoptive) gqfeqnktK d[nkok eodk j?. gozgokrs ;wki d/ N[~ND Bkb
ftneshrs ;[szsosk ftu tkXk, ;~sk dk ;wsbheoD, s/ fBoD/ b?D ftu iB ;w{jK dk :'rdkB fInkdk
j'D brdk j?. nkX[fBeheoD dh gqfeqnk ftu ;kwkfie, okiB?fse s/ ;K;feqs ftke; dk fB:'ijh b'eK Bz{
nkX[fBe ftukoK ns/ wkBdzvK ftu fj~;/dkoh d/ bJh gq/fos eo/rk ns/ wj~tg{oB ;wkife ;w{jK^p[~Xh
ihthnK, okiB?fse nfGiBK, B"eokPkjh ns/ seBheh ftP/PfrnK Bz{ fB:'fis gfotosDK Bz{ ;theko eoB
d/ bJh wip{o eo/rk.
12H3H8 nkX[fBeheoD dh ;w~f;nktK
12H3H8 nkX[fBeheoD dh ;w~f;nktK
12H3H8 nkX[fBeheoD dh ;w~f;nktK
12H3H8 nkX[fBeheoD dh ;w~f;nktK
12H3H8 nkX[fBeheoD dh ;w~f;nktK
nkX[fBeheoD dh e[M ;w~f;nktK j/m fbyhnK jBL
1H nkX[fBeheoD dk gfjbk fto'XkGk; fJj j? fe fJe nkX[fBe ;wki Bz{ s[ozs jo gqeko d/ pdb ikDk
ukjhdk j?, gozs{ nfij/ fBnfws ns/ ftek; dk ;wBfts ;o{g dk nB[wkfBs fB:'iB BjhA j'
;edk. ;' fJe gqeko dh ;wkfie jbub g?dk j' jh iKdh j?. T[dkjoD, iB f;fynk ftnt;Ek
dh wzr j? fe e[Pb (trained) ftneshnK Bz{ T[BQK dh Nq/fBzr ns/ T[BQK d/ frnkB d/ nB[e{b
ftnt;kfJe G{fwek ftu brk d/Dk ukjhdk j?. gozs{ ;ko/ f;fyns b'eK Bz{ ezw fdtkT[Dk ;d?t ;zGt
BjhA j[zdk j?. fJ; Bkb f;fyns b'eK ftu fBokPk ns/ n;zs'y g?dk j[zdk j?.

216 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY