Page 186 - DECO401_MICROECONOMIC_THEORY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñH: ¿πÂÍ≈ÁÈ ÎÒÈ ¡Â∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ «ÈÔÓ

∆ TP È؇
MP =
∆ L

(«¬æÊ∂ MP = √∆«Ó ¿πÂÍ≈Á, DTP = ’πÒ ¿πÂÍ≈Á «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ, DL = Í«ÚÂÈÙ∆Ò √≈ËÈ «‹Ú∂∫ «Ó‘ÈÂ
«Úæ⁄ Í«ÚÂÈ)

√ÚÀ ÓπÒª’‰ (Self Assessment)

÷≈Ò∆ Ê≈Úª ÌØ (Fill in the blanks)-
A. ¿πÂÍ≈ÁÈ ÎÒÈ ÌΩ«Â’ ¿πÂÍ≈Á ¡Â∂ ÌΩ«Â’ ¡≈◊ª Á∂ ..................√ÏßË ˘ Íz◊‡ ’Á≈ ˛Õ
B. ¿πÂÍ≈ÁÈ ÎÒÈ ¿π‘ Â≈«Ò’≈ («‘√≈Ï∆ √Ó∆’‰) ˛ ‹Ø ¿π√ «˜¡≈Á≈................˘ Íz◊‡ ’Á∆ ‘ÀÕ
C. «¬’ ÍzÚ≈‘ ⁄ ÍëÚÂ∆ Á∂ ±Í «Úæ⁄, ¿πÂÍ≈ÁÈ ÂØ∫ Ì≈Ú √Ó∂∫ Á∆ ‘∂’ ‘æÁ «Úæ⁄ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆ ..............
ÂØ∫ ˛Õ

H.E ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ «ÈÔÓ (Laws of Production)

¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ «ÈÔÓ ¿πÈ∑ª «ÚË∆¡ª Á≈ Úȉ ’Á∂ ‘È ‹Ø ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ ÍæË ˘ ÚË≈¿π‰ Á∂ Ò¬∆ Â’È∆’∆ «ÁzÙ‡∆
È≈Ò √ßÌÚ ‘πßÁ∆¡ª ‘ÈÕ ¿πÂÍ≈ÁÈ «Úæ⁄ ’¬∆ Â∆«’¡ª È≈Ò Ú≈Ë≈ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ ¿πÂÍ≈ÁÈ ÎÒÈ Á∆ Íz«’Â∆
Á≈ «ÚÙÒ∂Ù‰ ’Á∂ √Ó∂∫ ¡√∆∫ «¬‘ ÍÛ∑ ¸æ’∂ ‘ª «’ ÿæ‡ √Ó∂∫ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈÙ∆Ò √≈ËÈ Á∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ’’∂
‘∆ ¿πÂÍ≈ÁÈ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ ¡Â∂ ‘Ø √≈∂ √≈ËȪ Á∂ √«Ê «‘‰ ”Â∂ ’∂ÚÒ Í«ÚÂÈÙ∆Ò √≈ËÈ
Á∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ ‘؉ ”Â∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂ Í«ÚÂÈ Á∆ Íz«’«¡≈ ˘ √≈ËÈ Á≈
ÍzÂ∆ÎÒ (Returns to a Factor) «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ Á∆ÿ ’≈Ò «Úæ⁄ √≈∂ √≈ËȪ Á∆ Ó≈Â≈ ˘ ÚË≈
’∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ √≈∂ √≈ËȪ Á∂ ¡’≈ ‹ª ÍÀÓ≈È∂ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ ’’∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ
«Úæ⁄ Í«ÚÂÈ ’È Á∆ Íz«’«¡≈ ˘ ÍÀÓ≈È∂ Á∂ ÍzÂ∆ÎÒ (Returns to the Scale) ’«‘ßÁ∂ ‘È-

H.F √≈ËÈ Á∂ ÍzÂ∆ÎÒ: ÿ‡Á∂-ÚËÁ∂ ¡ÈπÍ≈ Á≈ «ÈÔÓ
(Returns to a Factor : Law of Variable Proportions)

ÿæ‡ √Ó∂∫ «Úæ⁄ ‹ÁØ∫ «’√∂ Ú√± Á≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ ÚË≈¿π‰ Á∂ Ò¬∆ √«Ê √≈ËȪ Á∆ «ÁæÂ∆ ‘ج∆ Ó≈Â≈ Á∂ È≈Ò
Í«ÚÂÈÙ∆Ò √≈ËÈ Á∆¡ª ‘Ø Ó≈Â≈Úª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ ª ÿ‡Á∂-ÚËÁ∂ ¡ÈπÍ≈ Á≈ «ÈÔÓ Ò≈◊±
‘πßÁ≈ ˛Õ ÿ‡Á∂-ÚËÁ∂ ¡ÈπÍ≈ Á≈ «ÈÔÓ ¿π‘ «ÈÔÓ ˛ ‹Ø √«Ê ¡Â∂ Í«ÚÂÈÙ∆Ò √≈ËȪ Á∂ Úæ÷-Úæ÷ ¡ÈπÍ≈ª
«Úæ⁄ «¬√Â∂Ó≈Ò ’È Á∂ ÎÒ√±Í ’πÒ ¿πÂÍ≈ÁÈ «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂ Í«ÚÂȪ ˘ Íz◊‡ ’Á≈ ˛
‹ÁØ∫ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ «¬’ √≈ËÈ Á∆ Ó≈Â≈ ˘ ÚË≈ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛ Í Ï≈’∆ √≈ËȪ Á∆ Ó≈Â≈ √«Ê «‘ßÁ∆ ˛ ª
√≈ËȪ Á∂ ¡ÈπÍ≈ «Úæ⁄ ¡ßÂ ¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ÓßÈ Ò˙ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ ÁØ √≈ËÈ ‘È-̱Ó∆ ¡Â∂ «Ó‘ÈÂÕ Ì±Ó∆ «¬’
√«Ê (Fixed) √≈ËÈ ˛Õ «Ó‘È «¬’ Í«ÚÂÈÙ∆Ò (Variable) √≈ËÈ ‘ÀÕ ÓßÈ Ò˙ Âπ‘≈‚∂ ’ØÒ B ‘À’‡∂¡
̱Ó∆ ˛Õ Âπ√∆∫ A Ó˜Á± ˘ ’ßÓ ”Â∂ Ò◊≈ ’∂ ‡Ó≈‡ Á∆ ÷∂Â∆ ’Á∂ ‘Ø ¡Â∂ «Ó‘È ¡Â∂ ̱Ó∆ Á≈ ¡ÈπÍ≈ A : B
‘ØÚ∂◊≈Õ ‹∂’ Âπ√∆∫ Ó˜Á±ª Á∆ √ß«÷¡≈ ÚË≈ ’∂ B ’ «ÁßÁ∂ ‘È Âª ̱Ó∆ ¡Â∂ «Ó‘È Á≈ ¡ÈπÍ≈ ÚæË ’∂ B : B ‘Ø
‹≈Ú∂◊≈, ‹∂’ Í«‘Ò∂ ÍÃÂ∆ Ó˜Á» B ˛’‡∂¡ Ì»Ó∆ √∆ ª ‘π‰ ÍÃÂ∆ Ó˜Á» A ˛’‡∂¡ Ì»Ó∆ «‘ ◊¬∆ ¡Â∂ √≈ËȪ
Á∂ ¡ÈπÍ≈ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ ‘؉ ’≈È ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ Úæ÷-Úæ÷ Áª È≈Ò Í«ÚÂÈ ‘ØÚ∂◊≈Õ
¡Ê Ù≈√Â «Úæ⁄ ÍëÚÂ∆ ˘ ÿ‡Á∂-ÚæËÁ∂ ¡ÈπÍ≈ Á≈ «ÈÔÓ (Law of Variable Proportions) «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
«¬√ «ÈÔÓ ÂØ∫ ÍÂ≈ Òæ◊Á≈ ˛ «’ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ √≈ËȪ Á∂ ¡ÈπÍ≈ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ ’È È≈Ò ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆ Ó≈Â≈
«Úæ⁄ Í«‘Òª ÚæËÁ∂ ‘ج∂ ¡ÈπÍ≈ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ ‘πøÁ≈ ˛, ¿π√ ÂØ∫ Ï≈¡Á Ï≈Ï ¡ÈπÍ≈ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ ‘πøÁ≈ ˛ ¡Â∂
«¬√ ÂØ∫ Ï≈¡Á ÿ‡Á∂ ‘ج∂ ¡ÈπÍ≈ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ ‘πøÁ≈ ˛Õ ÍÃøÍ≈Ú≈Á∆ ¡Ê Ù≈√Â∆ «¬√ «ÈÔÓ ˘ ÿ‡Á∂ ÍÃÂ∆ÎÒ
Á≈ «ÈÔÓ (Law of Diminishing Returns) ’«‘øÁ∂ √ÈÕ ¿πÈ∑ª È∂ «¬√ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ «ÚÙ∂Ù »Í «Úæ⁄ ÷∂Â∆ Á∂ √ÏøË

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 181